Video

Bản trích

Có ý kiến cho rằng thứ không giết được bạn khiến bạn mạnh mẽ hơn

Sống sót sau một căn bệnh khiến bạn tốt hơn

Và nó có vẻ như hợp lý vì tất cả chúng ta đều từng trải qua nó.

Khi bạn trải qua khó khăn, bạn thường trở nên kiên cường hơn và sẵn sàng để đối mặt với tình huống khó khăn hơn trong tương lai

Nhưng hóa ra đôi khi, thứ không giết bạn lại làm bạn yếu hơn

Vậy, chuyện gì xảy ra khi bạn bị ốm

Cỗ máy chiến tranh

Tưởng tượng bản thân bạn là một quốc gia lớn với một đội quân tương đương để bảo vệ nó

Bạn bị bao vây bởi những kẻ địch muốn chiếm đất đai, năng lượng và tài nguyên của bạn

Đây là vấn đề của sự sống và cái chết, vì thế cơ thể của bạn tiến hóa để trở nên nhạy cảm trước các tổn thương và sự hiện diện của kẻ thù

Bởi vì nó có nghĩa là một cuộc xâm lược có thể xảy ra bất kì lúc nào và nó phải hành động nhanh chóng

Hãy cùng bắt đầu một cuộc xâm lược và xem điều gì sẽ xảy ra

Khoảnh khắc các tế bào của bạn nhận ra điều gì đó khác lạ, chúng giải phóng dữ dội một protein tấn công gọi là Cytokines

Chúng giống như những còi báo động không kích, kích hoạt tất cả các loại tế bào miễn dịch, chúng cũng giải phóng nhiều Cytokines hơn nữa giúp khuếch đại báo động

Chẳngng bao lâu cơ thể bạn đầy các tín hiệu để kích hoạt những biện pháp đề phòng và đối phó

Việc huy động đang được tiến hành

Bộ não của bạn kích hoạt trạng thái bị bệnh và thay đổi lại sự ưu tiên của cơ thể để phòng thủ

Điều đầu tiên bạn nhận thấy là năng lượng của bạn giảm đi và bạn thấy buồn ngủ

Bạn cảm thấy thờ ơ, đôi khi là lo âu hoặc suy sụp và chán ăn

Sự nhạy cảm của bạn với cơn đau tăng cao và bạn muốn nghỉ ngơi

Tất cả những điều này phục vụ cho việc tiết kiệm năng lượng của bạn và chuyển nó vào phản ứng miễn dịch của bạn

Bạn trở thành một đất nước bị tấn công và chuyển sang chiến tranh kinh tế, bởi vì kích hoạt hệ miễn dịch của bạn gây gián đoạn và kiệt quệ rất lớn

Giống như việc chiến tranh rất đắt đỏ với một đất nước vì ngành công nghiệp chuyển sang sản xuất xe tăng

hệ miễn dịch của bạn yêu cầu một lượng lớn năng lượng, animo axit và các nguyên tố vi mô để chế tạo vũ khí

Lấy ví dụ về sốt: nó tăng sự trao đổi vật chất và khiến các tế bào làm việc mạnh hơn và nhanh hơn

cùng lúc tạo ra nhiệt, thứ rất áp lực cho nhiều kẻ xâm lược - nhưng nó dùng rất nhiều calo để duy trì

Sau đó hệ miễn dịch bắt đầu nhân bản hàng triệu tế bào miễn dịch chuyên biệt để đối phó với kẻ địch cụ thể đang lây nhiễm bạn

Tế bào loại B sản xuất hàng triệu kháng thể mỗi giây, mỗi cái yêu cầu hàng trăm animo axit để xây dựng

Hàng tỷ thậm chí là nghìn tỷ protein cần được tạo ra để làm mới hệ sống bổ thể, một bãi mìn bên trong máu của bạn

Cytokine, tín hiệu huy động và thông tin cũng cần được làm mới liên tục

Thông thường, bạn lấy được tài nguyên bằng việc ăn

Nhưng khi bạn bị ốm, cơ thể làm chậm hệ tiêu hóa của bạn bởi vì nó tốn rất nhiều năng lượng mà bạn không thể bỏ ra được

Vì thế nó tìm đến nguồn animo axit dễ dàng nhất và bắt đầu phá hủy cơ bắp của bạn

Tất cả các cơ bắp bạn đã tập luyện chăm chỉ hi sinh để giữ cho bạn sống

Nếu bạn còn trẻ và khỏe mạnh, bạn sẽ bù đắp lại chúng rất nhanh chóng ngay khi bạn khỏi bệnh

Nhưng nếu bạn lớn tuổi, quá nhỏ hoặc mắc bệnh mãn tính, điều đó có thể quá cạn kiệt

Cơ thể của bạn theo đúng nghĩa đen đang tự tiêu hóa chính nó để duy trì phòng thủ

Nếu như cả cơ thể của bạn đã bị kiệt sức, khi bạn bị ốm, chỉ việc giữ cho các phản ứng miễn dịch hoạt động có thể áp đảo sức chịu đựng của cơ thể bạn

Hệ miễn dịch của bạn là một thằng ngốc, kẻ địch cũng vậy

Hệ miễn dịch đối với bạn cũng nguy hiểm như đối với kẻ địch

Có một sự cân bằng mong manh giữa hư hại do sự lây nhiễm và hư hại tương đương do các tế bào miễn dịch

Một trong kẻ chịu trách nhiệm đầu tiên là bach cầu trung tính - tưởng tượng mấy con tinh tinh điên cuồng hung hăng với khẩu súng máy

Nếu một bạch cầu trung tính gặp kẻ địch, nó cho chúng tắm trong các chất hóa học làm cắt chúng ra,

tuy nhiên cũng làm hư hại các tế bào dân cư, đặc biệt nếu bệnh nhân đã bị tổn hại, ví dụ như hút thuốc lá

Ngoài ra các vi sinh vật xâm lược bạn thường thải ra các chất hóa học và độc tố có thể gây thiệt hại đáng kể và làm chết tế bào

Vì thế một cuộc lây nhiễm nghiêm trọng thường gây ra nhiều vết thương nhỏ, chính xác là lỗ bên trong nội tạng của bạn

Bạn có thể tưởng tượng rằng không hề tốt khi có lỗ và vết thương bên trong nội tạng, và cơ thể vội vã đóng nó lại

Bạch cầu trung tính và đại thực bào giúp bằng cách giải phóng các chất hóa học gửi tín hiệu cho cơ thể bắt đầu sửa chữa

và hầu hết các tổn hại được phục hồi nhanh chóng với sự tái tạo tế bào

Nhưng những cái khác được lắp lại bằng collagen, một loại xi măng hữu cơ cố định thứ tạo nên tính toàn vẹn cấu trúc mô dính của bạn

Bạn đã nhìn thấy kết quả trên da của bạn là sẹo

Sẹo khác với mô gốc

Nó không có tế bào hoạt động, nó giống như một con đường tráng xi măng cẩu thả

Nó không thể làm điều mà mô gốc làm

Một vết sẹo trên trái tim làm nó đập yếu hơn một chút

Một vết sẹo trên phổi không thể hấp thu oxy được nữa

Một vết sẹo trên gan làm nó trở thành một bộ lọc tệ hơn

Vì thế, khi bạn trải qua cuộc sống và sống sót sau căn bệnh nặng này nối tiếp căn bệnh nặng khác

Chức năng của các nội tạng của bạn có thể suy giảm

Sự hư hại này thường đủ nhỏ để không ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn - nhưng có thể là vĩnh viễn

Được rồi, điều này nghe có vẻ tiêu cực, nhưng thật ra có vài điều bạn có thể làm để tránh được rất nhiều thứ trong số các hư tổn này và rèn luyện cho hệ miễn dịch của bạn

Cách tốt nhất để rèn luyện hệ miễn dịch của bạn

Hệ miễn dịch của bạn là độc nhất

Mỗi người có một hệ miễn dịch khác nhau một chút, nó chống lại mạnh mẽ hơn một vài kẻ địch và yếu hơn với vài loại khác

Thứ làm nên ý nghĩa của sự tiến hóa, bởi vì nó bảo vệ loài của chúng ta không bị quét sạch bởi một loại bệnh nhiễm trùng

Về cơ bản, hệ miễn dịch của loài người giống như một dãy quang phổ:

hầu hết mọi người chống lại đủ tốt với bệnh truyền nhiễm, một vài người chống lại cực kỳ tốt và một số không phản ứng tốt và chết

Một số người sống sót qua cái chết đen, chống lại HIV hoặc Vi rút Corona tốt hơn hay thâm chí chống lại Ebola

Một số khác lại bị giết dễ dàng bởi bệnh cúm hay dễ bị tổn thương trước một vài loại nhiễm khuẩn nhất định

Dự đoán bạn ở đâu trên dãy quang phổ này là điều không thể

Và bạn cũng chống lại khác biệt với mỗi loại bệnh

Đây là lý do tại sao dường như những người trẻ rất khỏe mạnh chết vì Covid trong khi với vài người lớn tuổi nó chỉ giống như bị cảm nhẹ

Ý kiến cho rằng bạn có thể vượt qua tất cả các loại bệnh nếu như bạn chưa từng bị cảm là sai

Bạn không thể biết rằng hệ miễn dịch của bạn tốt cho đến khi nó được thử

Bị ốm là một cuộc đánh bạc trong sòng bài của cuộc sống với sức khỏe của bạn trên bờ vực, ở mọi lúc

Tuy nhiên có vài điều bạn có thể làm: hack vào một trong những tín năng tuyệt vời nhất của hệ miễn dịch

Khi bạn sống sót qua một căn bệnh, thông thường bạn sẽ có hàng phòng ngự tốt hơn với nó về sau

Bạn có được các tế bào ký ức thứ rất tốt trong việc giết một kẻ địch cụ thể bạn từng đánh trước đây

Vì thế bạn không mắc bệnh đó một lần nữa hoặc lần mắc bệnh tiếp theo sẽ nhẹ hơn

Và bạn có thể sử dụng thành tựu đáng kinh ngạc của sự khéo léo của ngoài người trong việc đánh vào cơ chế này để ngăn chặn tổn thương từ bệnh tật và rèn luyện hệ miễn dịch của chúng ta: Vắc-xin

Vắc-xin về cơ bản sẽ đóng giả thành một căn bệnh và rèn luyện phòng thủ của bạn để sẵn sàng nếu chúng xuất hiện thật

Mục tiêu lầ để tạo ra tế bào ký ức giống như khi sóng sốt qua một căn bệnh

Nhưng nếu như bạn có thể có một vài tác dụng phụ, tại sao bạn vẫn nên làm như thế

Tự nhiên vs. huấn luyện bằng vắc-xin

Bạn có hai lựa chọn để rèn luyện hệ miễn dịch của bạn: Võ đường Vắc-xin và võ đường của tự nhiên

Trong võ đường Vắc-xin bạn tập luyện với vũ khí bằng giấy và học cách để bảo vệ bản thân

Tất nhiên, bạn có thể bị đánh thâm mắt hay bị bầm tím

Đôi lúc sau khi được tiêm ngừa, bạn sẽ bị ốm vài ngày, nhưng hầu hết chỉ có thế

Không bị sẹo, không có tổn thương vĩnh viễn

Chúng tôi đã thảo luận chi tiết về tác dụng phụ của vắc-xin trong một video khác nếu bạn muốn tìm hiểu thêm

Ngược lại, bị bệnh để miễn dịch có nghĩa là đi đến võ đường của tự nhiên

Trong võ đường tự nhiên, bạn tập luyện bằng vũ khí thật, những con dao và kiếm sắc bén

Mọi thứ vẫn có thể diễn ra, nhưng với nhiều vết thương hơn

Tuy nhiên thỉnh thoảng một vài người sẽ chết, có thể là một đứa trẻ bị sởi hoặc một người lớn bị cúm

Võ đường của tự nhiên là quá rủi ro

Trên hết, khả năng miễn dịch bạn nhận được từ vắc-xin thường tốt hơn đề kháng tự nhiên,

bởi vì chúng được thiết kế để kích hoạt hệ thống miễn dịch theo cách năng suất hơn

Tất nhiên vắc-xin không phải là phép thuật và đôi khi chúng không bảo vệ chúng ta tốt như chúng ta mong đợi

Có thể vì kẻ thù đột biến quá nhanh, giống như biến chủng Omicron,

hoặc bởi vì hệ miễn dịch đặc hiệu của bạn không phản ứng tốt với vắc-xin và xây dựng hàng phòng thủ kém hơn

Tuy vậy, tiêm ngừa vẫn là một trong những công cụ tốt nhất để rèn luyện hàng phòng thủ tự nhiên của bạn

Rốt cuộc, nếu chúng ta nhìn vào sự tiến bộ đáng kinh ngạc của loài người đã làm trong thế kỷ qua,

sau cùng, chúng ta sẽ chiến thắng bệnh tật mãi mãi

Nhưng cho đến lúc đó, chúng ta có thể làm hết sức để bảo vệ bản thân và người khác - cơ thể của bạn và bản thân lớn hơn của bạn sẽ rất biết ơn bạn

Bệnh tật không phải chỉ là vấn đề duy nhất mà nhân loại có thể giải quyết nếu chúng ta hành dộng cùng nhau

Chúng tôi tin rằng điều tương tự sẽ xảy ra đối với biến đổi khí hậu, một trong những thử thách lớn đối với thế hệ của chúng ta

Chúng tôi rất hứng thú với chủ đề này và chúng tôi đã bao trùm rộng rãi trong những video trước đây

Nhân loại cần giải quyết vấn đề này trên những quy mô khác nhau của xã hội, từ chính trị và kinh tế đến mỗi cá nhân

Và có một cách mà bạn có thể hành động ngay bây giờ - bằng cách làm việc với những người bạn của chúng tôi từ Wren,

người sẽ giúp các bạn bù lại lượng khí thải cacbon của bạn

Bằng việc vào trang wren.co và trả lời một vài câu hỏi, bạn có thể biết được lượng khí thải cacbon cá nhân của bạn

Bước đầu tiên là giảm thiểu lượng khí thải của bạn - nhưng có những giới hạn cho điều đó

Wrens để bạn bù đắp phần còn lại của lượng khí thải cacbon bằng cách đăng ký hàng tháng

thứ sẽ trợ giúp cho các dự án như trồng cây, bảo vệ các khu rừng nhiệt đới, và loại bỏ khí cacbonic khỏi không khí

Chúng tôi nghĩa rằng đó là một trong những mảnh ghép có thể tạo nên sự khác biệt lớn trong cuộc khủng hoảng khí hậu

Một khi bạn đăng ký để đóng góp hàng tháng, bạn sẽ nhận được những tấm ảnh và cập nhật

từ dự án mà bạn hỗ trợ, để bạn có thể quan sát trực tiếp tác động mà bạn đang tạo ra

Chúng tôi đánh giá cao sự tập trung về minh bạch và tác động của Wren, vì thế bạn luôn có thể theo dõi lại tiền của bạn được sử dụng như thế nào

Một trong những dự án chúng tôi thấy đặc biệt thú vị là phá hủy chất làm lạnh

Những chiếc tủ lạnh cũ sử dụng những khí có hại để làm chất làm lạnh

Những khí này một khi được thải vào bầu khí quyển, có thể gây ra sự nóng lên toàn cầu nhanh hơn khí cacbonic gấp hàng ngàn lần

Dự án của Wren phá hủy hoàn toàn những thùng chứa khí này - chứng minh gần như chắc chắn rằng, chúng sẽ không bao giờ rỏ rỉ ra và đóng góp vào nóng lên toàn cầu

Đăng ký qua wren.co/kurzhesagt để bắt đầu cứu giúp hành tinh

Bởi vì chúng tôi rất quan tâm đến biến đổi khí hậu cho nên chúng tôi sẽ trả một tháng quyên góp đầu tiên cho 200 người đầu tiên đăng ký

Tiếp tục chuyến hành trình kurzgesagt của bạn đến với thế giới cuốn hút của hệ miễn dịch

và ghé thăm các sản phẩm này ở trên shop của chúng tôi

Tìm hiểu thêm về những tế bào miễn dịch và những điều kỳ diệu trên chiến trường ở trong cơ thể của bạn mỗi ngày

Tấ cả các sản phẩm của chúng tôi đều được thiết kế bằng tình yêu và sản xuất bằng sự quan tâm của chúng tôi tại kurzgesagt