Video

Transkriptlər

Əgər reallıqda bir soxulcan dəliyi görsəydiniz, o, dairəvi, sferik formada, bir az qara dəliyə bənzəyərdi.

İşıq qarşı tərəfdən gəlib keçir və uzaq bir yerə pəncərə açır.

Keçdikdən sonra qarşı tərəf köhnə evinizin indi o parıldayan sferik pəncərəyə doğru çəkilməsi ilə qarşınızda görünür.

Bəs soxulcan dəlikləri realdırmı, yoxsa fizika və riyaziyyat olaraq maskalanmış sehirdir sadəcə?

Əgər realdırlarsa, onlar necə işləyir və onları harada tapa bilərik?

Bəşəriyyət tarixinin böyük hissəsi boyu biz kosmosun olduqca sadə, kainatdakı hadisələrin cərəyan etdiyi böyük bir düz səhnə olduğunu düşünürdük.

Əgər kosmosdan planetləri və ulduzları çıxarsanız belə, orada yenə də nələrsə var.

Həmin boş səhnə bir məkandır və dəyişməz və əbədi olaraq mövcuddur.

Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsi bunu dəyişdi.

Orada deyilir ki, məkan və zaman birlikdə həmin səhnəni təşkil edir və onlar hər yerdə eyni deyil.

Səhnədəki əşyalar səhnənin özünə təsir edə bilər, onu uzada və əyə bilər.

Əgər köhnə səhnə yerindən tərpənməyən sərt ağac kimi idisə, Eynşteynin səhnəsi daha çox su yatağına bənzəyir.

Bu cür elastik məkan əyilə və hətta cırılıb yamaqlana bilər ki, bu da soxulcan dəliklərini mümkün edə bilər.

Gəlin bunun 2D-də necə görünəcəyinə baxaq.

Kainatımız böyük bir düz vərəqə bənzəyir, o düzgün şəkildə əyilmişdir ki, qurd dəlikləri iki bir-birindən çox uzaq nöqtəni qısa bir körpü ilə birləşdirə bilsin və siz onu demək olar ki, dərhal keçə bilərsiniz.

Bu, sizə kainatda işıq sürətindən daha sürətli səyahət etməyə imkan verir.

Bəs biz soxulcan dəliyini harada tapa bilərik?

Hazırda yalnız kağız üzərində.

Ümumi nisbilik nəzəriyyəsi onların mümkün ola biləcəyini deyir, lakin bu, onların mövcud olması demək deyil.

Ümumi nisbilik nəzəriyyəsi riyazi nəzəriyyədir.

Bu, bir çox mümkün cavabları olan tənliklər toplusudur, lakin bütün riyaziyyatlar reallığı təsvir etmir.

Lakin onlar nəzəri cəhətdən mümkündür və müxtəlif növləri var.

Eynşteyn Rozen Körpüləri

Nəzəriyyələşdirilən ilk soxulcan dəlikləri Eynşteyn Rozen Körpüləri idi.

Onlar hər bir qara dəliyi sonsuz paralel kainata bir növ portal kimi təsvir edirlər.

Gəlin onları yenidən 2D-də təsvir etməyə çalışaq.

Boş fəza-zaman düz müstəvidir, lakin üstündəki cisimlər tərəfindən əyilir.

Əgər həmin cismi sıxsaq, onun ətrafındakı fəza-zaman daha çox əyilir.

Nəticədə fəza-zaman o qədər əyilir ki, qara dəliyə çevrilməkdən başqa çarəsi qalmır.

Burada birtərəfli maneə yaranır: hər şeyin girə bildiyi, lakin heç bir şeyin çıxa bilməyəcəyi hadisə üfüqü öz əsasındakı sinqulyarlıqda əbədi olaraq ilişib qalır.

Ancaq bəlkə də burada heç bir sinqulyarlıq yoxdur.

Ehtimallardan biri budur ki, hadisə üfüqünün digər tərəfi bir az bizim kainatımıza bənzəyir, lakin zamanın geriyə doğru axdığı yerdə alt-üst olur.

Bizim kainatımızda cisimlər qara dəliyə düşür.

Paralel kainatda zaman geriyə doğru axdığı üçün, əks qara dəlik böyük bir partlayış kimi hər şeyi xaricə püskürür.

Bu, ağ dəlik adlanır.

Təəssüf ki, Eynşteyn-Rozen körpüləri, əslində, keçilə bilməz.

Qarşı kainata keçmək sonsuz vaxt tələb edir və onlar ortada qopurlar.

Əgər qara dəliyə girsəniz, ağ dəlikdən çıxan şey olmayacaqsınız.

Sadəcə ölmüş olacaqsınız.

Buna görə də, bir göz qırpımında kosmosda səyahət edə bilmək üçün insanlara fərqli bir soxulcan dəliyi lazımdır, keçiləbilən bir soxulcan dəliyi.

Çox Qədim Sim Nəzəriyyəsi - Soxulcan Dəlikləri

Əgər sim nəzəriyyəsi və ya onun variantlarından biri bizim kainatımızın düzgün təsviridirsə, o zaman bəxtimiz gətirə bilər və kainatımız hətta saysız-hesabsız soxulcan dəliklərindən ibarət dolaşıq bir şəbəkəyə sahib ola bilər.

Böyük Partlayışdan qısa müddət sonra kainatdakı ən kiçik miqyasda, atomdan çox kiçik olan kvant dalğalanmaları çoxlu keçiləbilən soxulcan dəlikləri yaratmış ola bilər.

Onların arasından kosmik simlər adlanan simlər keçir.

Böyük Partlayışdan sonra ilk saniyənin milyard trilyon birində bu kiçicik soxulcan dəliklərinin ucları bir-birilərindən işıq ili qədər aralanaraq kainata səpələndilər.

Əgər soxulcan dəlikləri erkən kainatda istər kosmik simlərlə, istərsə də başqa bir şəkildə yaranıblarsa, onlar hər tərəfə səpələnmiş və sadəcə kəşf olunmağı gözləyir ola bilərlər.

Onlardan biri hətta düşündüyümüzdən də yaxın ola bilər.

Kənardan qara dəliklər və soxulcan dəlikləri çox oxşar görünə bilər, bəzi fiziklərin qalaktikaların mərkəzindəki supermassiv qara dəliklərin, əslində, soxulcan dəlikləri olduğunu irəli sürməsinə səbəb də budur.

Bunu öyrənmək üçün Süd Yolunun mərkəzinə qədər getmək çox çətin olacaq, amma bu, normaldır.

Bir soxulcan dəliyinə çatmaq üçün eyni dərəcədə çətin bir yol mümkün ola bilər, biz bunu yaratmağa cəhd edə bilərik.

İnsanların Yaratdığı Soxulcan Dəlikləri

Bir soxulcan dəliyinin keçiləbilən və faydalı olması üçün bir neçə xüsusiyyəti olmalıdır.

Birincisi, o, fəza-zamanın uzaq hissələrini bir-birilə əlaqələndirməlidir.

Məsələn, yataq və vanna otağınız və ya Yer və Yupiter kimi.

İkincisi, o, ikitərəfli səyahətə mane olacaq hər hansı hadisə üfüqlərini özündə ehtiva etməməlidir.

Üçüncüsü, o, elə ölçüdə olmalıdır ki, cazibə qüvvələri insan səyahətçiləri öldürməsin.

Həll etməli olduğumuz ən böyük problem soxulcan dəliklərimizi açıq saxlamaqdır.

Soxulcan dəliklərini necə yaratmağımızdan asılı olmayaraq, cazibə qüvvəsi onları bağlamağa çalışır.

Cazibə qüvvəsi onu sıxaraq bağlayıb, körpünü kəsmək istəyir; uclarında yalnız qara dəlikləri saxlayır.

İstər hər iki ucu bizdə olan keçiləbilən bir soxulcan dəliyi olsun, istərsə də başqa bir kainata gedən soxulcan dəliyi, onu açan bir şey olmasa, cazibə qüvvəsi onu bağlamağa çalışacaq.

Çox qədim sim nəzəriyyəsi soxulcan dəlikləri üçün bu, kosmik simlərin işidir.

İnsan tərəfindən yaradılan soxulcan dəlikləri üçün bizim yeni bir inqrediyentə ehtiyacımız var.

Ekzotik maddə.

Bu Yer üzündə tapa biləcəyimiz heç nəyə bənzəmir, hətta antimaddəyə də.

Bu, tamamilə yeni, fərqli və həyəcan verici bir şeydir, daha əvvəl heç görülməmiş çılğın xüsusiyyətlərə malikdir.

Ekzotik maddə mənfi kütləsi olan bir şeydir.

Müsbət kütlə insanlar, planetlər və kainatdakı hər şey kimi cazibə qüvvəsinə görə cəlbedicidir.

Lakin mənfi kütlə itələyici olardı, səni itələyərdi.

Bu, soxulcan dəliklərimizi açması üçün bir növ cazibə əleyhinə təsir göstərir.

Ekzotik maddə fəza-zamanı açmaq üçün nəhəng təzyiq göstərməlidir, bu hətta neytron ulduzlarının mərkəzlərinin təzyiqindən də böyükdür.

Ekzotik maddə ilə kosmos-zamanı uyğun gördüyümüz kimi yarada bilərik.

Bu ekzotik maddə üçün namizədimiz də ola bilər, kosmos vakuumunun özü.

Boş fəzadakı kvant dalğalanmaları davamlı olaraq cüt hissəciklər və antihissəciklər yaradır ki, onlar bir an sonra məhv olsunlar.

Kosmosun vakuumu onlarla qaynayır və biz axtardığımız mənfi kütləyə bənzər bir effekt yaratmaq üçün artıq onları manipulyasiya edə bilərik.

Bundan soxulcan dəliklərimizi sabitləşdirmək üçün istifadə edə bilərik.

Onu açıq saxladıqdan sonra ucları eyni yerdən başlayacaq.

Buna görə də biz onları maraqlı yerlərə köçürməliyik.

Biz hər soxulcan dəliyinin bir ucunu yerin orbitində buraxaraq, günəş sisteminə naqil çəkməklə başlaya bilərik.

Digər ucları da kosmosun dərinlinklərinə tullayarıq.

Yer kürəsi ancaq bir soxulcan dəliyi uzaqlıqda işıq illərinə yayılmış nəhəng ulduzlararası insan sivilizasiyası üçün soxulcan dəliyi mərkəzi ola bilər.

Bununla belə, soxulcan dəliklərinin qaranlıq bir tərəfi var.

Hətta tək bir soxulcan dəliyinin açılması belə, kainatı fundamental şəkildə korlayır, potensial olaraq zaman səyahəti paradoksları yaradır və kainatın səbəbiyyət strukturunu pozur.

Bir çox elm adamı düşünür ki, bu, nəinki onların ərsəyə gəlməsinin qeyri-mümkün olması, həm də onların mövcud olmalarının mümkünsüz olması deməkdir.

Deməli, biz soxulcan dəliklərinin hələlik ancaq qəlbimizdə və kağız üzərində tənliklər şəklində mövcud olduğunu bilirik.

Kainat haqqında daha çox bilmək istədiyinizi bilirik, ona görə də yeni bir şey sınayırıq.

Kurzgesagt və Brilliant elm və kosmos haqqında altı hissədən ibarət video seriyası üzərində əməkdaşlıq edirlər.

Onların köməyi sayəsində növbəti altı ayda bu kanalda daha çox video olacaq.

Kurzgesagt bir müddətdir Brilliant ilə işləyir və biz onların gördükləri işləri sevirik.

Bir sözlə, Brilliant çətin və maraqlı problemləri aktiv şəkildə həll etməklə, riyaziyyat və elm bacarıqlarını mənimsəməklə sizə irəli getməyə kömək edir.

Onlarla əməkdaşlığımızı dəstəkləmək üçün brilliant.org/nutshell saytına daxil olun və bu gün pulsuz qeydiyyatdan keçin.

Linkdən istifadə edən ilk 688 nəfər illik premium abunəliyindən 20% endirim əldə edəcək.