Відэа

Транскрыпцыя

Ежа, бадай, найлепшая рэч у жыцьці. Ніякія іншыя цялесныя задавальненьні

мы не атрымліваем мноства разоў кожны дзень і ніколі становіцца старым. Гэта выражэньне культуры,

любові нашых бацькоў і сродак сьвята або камфорту.

Вось чаму гэта асабліва б’е па жывому, калі нам кажуць, што мы мусім зьмяніць тое, што ды як мы ямо,

каб змагацца з хуткімі кліматычнымі зьменамі. Адна з найсмачнейшых страваў – мяса – выклікае найгоршую прэсу.

Не дапамагае і тое, што гэтую тэму сапраўды цяжка самастойна дасьледаваць,

а дэбаты хутка становяцца эмацыйнымі. Але зразумела, навука можа даць нам адказ!

Але рэальнасьць, ну… яна складаная.

Давайце паглядзім на тры кліматычныя арґумэнты супраць

мяса, якія часта выкарыстоўваюцца, і паглядзім, што з гэтага атрымаецца.

1. Ці сапраўды нашая дыета адыгрывае

такую важную ролю ў зьмене клімату?

Пракарміць мільярды людзей немагчыма без выкідаў у атмасфэру.

Нават калі мы будзем мець

трактары, лядоўні, пліты без выкідаў, якія працуюць на аднаўляльнай энэрґіі, ды электрычныя грузавікі

для перавозкі ежы, выкіды ўсё адно непазьбежныя. Рыс – вылучае мэтан. Мы – высякаем лясы,

как вызваліць месца пад пашы й пасевы. І мы вылучаем закіс азоту, калі выкарыстоўваем угнаеньні ды гной.

Ва ўсім сьвеце вытворчасьць харчовых прадуктаў адказвае за каля 26% усіх выкідаў парніковых ґазаў, зробленых чалавекам.

Што вельмі шкада, бо ежа не неабавязковая. У той час як 26% гучыць не так ужо дрэнна,

гэта значыць, што нават калі б мы сёньня ліквідавалі ўсе іншыя крыніцы выкідаў,

толькі выкіды ад ежы зрасходуюць увесь наш вугляродны бюджэт да 2100 года.

Такім чынам, як бы мы не круцілі, ежа ўсё адно зьяўляецца сапраўдным фактарам зьмены клімату.

Тым ня менш, выкіды ад рознае ежы моцна адрозьніваюцца

Як выглядаюць рэчы, калі паасобку параўнаць іхныя сьляды?

Уплыў прадуктаў харчаваньня на клімат часьцей за ўсё ґрунтуецца на «ацэнках жыцьцёвага цыклю» —

аналізе, які разглядае ўсе выкіды прадукту за ўвесь час ягонага існаваньня –

ад вытворчасьці да транспартаваньня, упакоўваньня, выкарыстаньня і абыходжаньня з адходамі

У самым дэталёвым мэта-аналізе «ацэнкаў жыцьцёвага цыклю» на сёньняшні дзень

выкіды ялавічыны — на першым месцы.

У сярэднім, кіляґрам ялавічыны вылучае 71 кґ CO2-эквіваленту

Выкіды бараніны таксамы высокія – 40 кґ. Сьвініна вылучае 12, а птушка 10 кіляґрамаў.

Унізе маем шмат расьліннай ежы: бульба, напрыклад, выкідвае прыкладна ў 150 разоў менш, чым ялавічына

Найважнейшы аспэкт ежы – не вага, а шчыльнасьць пажыўных рэчываў.

Кіляґрам ялавічыны пратрымае вас у жыцьці значна даўжэй, чым кіляґрам бульбы

Але як зьменіцца рэйтынґ, калі мы параўнаем выкіды на калёрыю або бялок? Троху.

Жывёльны бялок ўсё яшчэ самы дарагі для навакольля,

а ялавічына і бараніна таксама зьяўляюцца значнымі выкідамі на калёрыю

Але ці слушна гэта? Бо ня ўся ялавічына аднолькавая.

Ёсьць самыя розныя спосабы вырошчваньня буйной рагатай жывёлы —

ад чыстай травы да фабрычнай гаспадаркі. Найгоршая ялавічына – 105 кіляґрамаў

выкідаў на 100 ґрамаў бялку, лепшая – толькі 9 кґ. Дзесяціразовая розьніца!

У адрозьненьне, большасьць іншых прадуктаў, асабліва расьлінных

маюць значна больш вузкі спэктар. Усё ж, лепшая ялавічына горшая за найгоршую расьліну.

Добра, але гэта здаецца пэрспэктыўным – ці можам мы купляць правільную ялавічыну і зьнізіць выкіды?

Мабыць, купляючы ялавічыну мясцовай вытворчасьці, каб мінімізаваць наш сьлед?

2. Ці мае значэньне купля мясцовай ежы?

Спынімся на ялавічыне, бо яна такая асаблівая.

Купляючы мясцовае, вы спрабуеце пазьбегнуць выкідаў пры транспартаваньні і ўпакоўваньні.

Але аказваецца, што яны складаюць толькі ад 0.5% да 2% ад агульных выкідаў ялавічыны.

Насамрэч, транспартаваньне і упакоўваньне разам узятыя складаюць толькі каля 11% усіх выкідаў харчовых прадуктаў

Амаль усе выкіды ад транспарту прадуктаў утвараюцца за апошнія некалькі кілямэтраў,

рэґіянальныя паездкі па дарозе забясьпечваюць рынкі ды крамы ў вашым раёне

Міжнародныя харчовыя перавозкі адбываюцца ў асноўным на грузавых судах, якія дужа эфэктыўныя

Напрыклад, дастаўка аднаго кіляґрама авакада з Паўднёвай Амэрыкі ў Эўропу

ўтварае каля 0.3 кіляґрама CO2-эквівалента ў транспартных выкідах

і каля 2.5 кіляґрама ў цэлым – у той час як адзін кіляґрам ялавічыны ад вашага мясцовага мясьніка будзе мець

ня менш за 18 кґ у CO2-эквіваленце. Такім чынам, нават дастаўляючы на вялікія адлегласьці,

выкіды амаль усіх расьлінных прадуктаў выклікаюць меншыя выкіды,

чым прадукты жывёльнага паходжаньня мясцовай вытворчасьці.

Добра, калі транспарт не гуляе вялікай ролі,

што тады выклікае вялікую колькасьць выкідаў ад ялавічыны?

Найбольшая доля выкідаў ялавічыны складаецца з мэтану, які выкідваецца непасрэдна жывёламі.

У той час як CO2 вісіць каля стагодзьдзяў, мэтан застаецца ў атмасфэры толькі дзесяцігодзьдзямі.

Але ў гэтыя кароткія пэрыяды ён вельмі магутны. Увогуле, мэтан ужо выклікаў ад 23 да 40% пацяпленьня.

Існуюць спрэчкі наконт таго, наколькі гэта дрэнна, і мы ня хочам

паглыбяцца тут, але, як выглядаюць рэчы, любыя дадатковыя выкіды — ня вельмі добрыя

Тым ня менш – усе каровы адрыгваюць ды пукаюць у аднолькавай ступені – чым тлумачыцца спэктар выкідаў ялавічыны?

Ёсьць некалькі рэчаў:

Ёсьць розьніца, калі ялавічына паходзіць з дойнага статка або статка, прызначанага для вытворчасьці ялавічыны

44% ялавічыны ў сьвеце паступае ад дойных кароваў, якія падзяляюць свой сьлед з малочнымі прадуктамі. Дойныя

каровы, як правіла, атрымліваюць больш якасны корм, што прымушае іх расьці хутчэй і выкідваць менш мэтану

Пэўную ролю гуляе і ґеаґрафія, бо яна вызначае, якія спосабы вядзеньня гаспадаркі магчымыя

Найгоршы фактар – гэта зьнішчэньне лясоў пад фэрмэрскія землі. Гэта ня толькі

вызваляе CO2, які быў зьвязаны ў расьліннасьці, але і вызваляе вуглярод, які

захоўваўся ў глебе, і разбурае ейную магчымасьць захоўваць яго ў будучыні

Гэты аспэкт складае вялікую частку дыяпазону выкідаў ялавічыны:

горшымі выкідамі зьяўляюцца фэрмы, якія выпальваюць трапічныя лясы дзеля сельскай гаспадаркі, асабліва ў Бразыліі

Тут схаваная злавесная праўда: чым больш жывёлы пакутуюць, тым яны

лепей для клімату, бо яны больш эфэктыўныя. Яны выкарыстоўваюць менш зямлі, а іх ежу

прыносяць прама да іх, і таму яны растуць хутчэй і не марнуюць сваю энэрґію на такія рэчы, як хаджэньне.

Карова на заводзкай фэрме, якая ніколі не трапляе на пашы, часам можа быць менш разбуральная

для клімату, чым жывёла, якая мірна пасецца на фармальна пышным кавалку трапічнага лесу.

Але ці гэта не крыху не ў рэчышчы рэчаіснасьці — так дэманізаваць кароваў?

Частка зямлі, на якой гэтыя жывёлы пасуцца, усё адно не прыдатныя для пасеваў

Пасьвіўшыся на пашах, яны могуць ператвараць рэчы, якія мы ня можам ператварыць у ежу.

Мо сельскія жывёлы — разумны спосаб найлепшага выкарыстаньня нявыкарыстаных рэсурсаў?

#3. Хіба каровы ў асноўным не выкарыстоўваюць зямлю, якую мы ня можам выкарыстоўваці для сельскай гаспадаркі ці іншых рэчаў?

Каля паловы вольнай ад лёду ды пустыні зямлі ў сьвеце выкарыстоўваецца для сельскай гаспадаркі, а гэта плошча памерам

з усю Амэрыку, плюс Кітай. Палова ўсіх сельскагаспадарчых угодзьдзяў прысьвечыныя жывёлам.

Большая частка – гэта лугі, 65% якіх нельга пераўтварыць у пашаны, таму выпас жывёлаў, насамрэч,

вельмі эфэктыўны спосаб выкарыстаньня гэтых тэрыторыяў, бо мы ўсё адно ня можам вырошчваць там ежу для людзей.

Хаця тут ёсьць пара выкрутаў.

Хоць ідэя, што каровы ператвараюць бескарысную траву ў стэйк прыемная, але гэта маркетынґавая хлусьня.

Нягледзячы на тое, што тэрыторыя масыўная, адны пашавыя ўгодзьдзі ня могуць вытрымаць на ім жвачных жывёлаў.

У ґлябальным маштабе, пашы забясьпечваюць толькі 13% вытворчасьці ялавічыны. Такім чынам, калі б мы пераключыліся на 100%

травяное кармленьне, мы б проста мусілі есьці значна менш ялавічыны – у ЗША

вытворчасьць ялавічыны скарацілася б прыкладна на 70%, калі б яна разьлічвалася выключна на траву

Адзіны спосаб падтрымаць высокі попыт на мяса – гэта вырошчваньне сельскагаспадарчых культураў і кармленьне

імі нашых кароваў. А пра курэй і сьвіней, якія ядуць выключна кармавыя культуры, мы нават яшчэ не казалі.

З-за такога попыту на корм, менш за палову збожжавых у сьвеце выкарыстоўваюцца непасрэдна ў ежу для чалавека.

41% скормліваюць жывёлам. Тое ж самае тычыцца і соі. Шмат кажуць пра высечку лясоў Амазоніі

для вытворчасьці соі, што прымушае нас думаці пра соевае малако ды тофу. Але толькі 19%

сусьветнай вытворчасьці соі йдзе на прадукты для людзей. Каля 77% выкарыстоўваецца на корм жывёлаў.

Акрамя таго, зямля без культур не становіцца аўтаматычна экаляґічна бескарыснай.

Дыета без ялавічыны вызваліла б каля 2 мільярдаў гектараў, а вэґанская дыета вызваліла б

3 млрд. гектараў зямлі. Мы маглі б выкарыстоўваць гэтую зямлю для вырошчваньня лясоў або аднаўленьня

дзікіх лугоў – у асноўным усё, што магло высмоктваць вуглярод з атмасфэры. Калі б мы пабераглі

3 млрд. гектараў зямлі, гэта магло б выдаліць каля 800 млрд. тон CO2 з паветра за 100 рокаў.

Для параўнаньня, на дадзены момант вы выкідваем каля 50 мільярдаў тон CO2 у год

Добра, падсумуем.

Ежа – вялізны фактар выкідаў. Мяса, і асабліва ялавічына – найгоршая ежа

з пункту гледжаньня выкідаў. Купля мясцовай ежы ня маюць вялікага ўплыву на выкіды

ў параўнаньні з тыпам ежы, якую вы ядзіце. Калі гаворка даходзіць да ялавічыны,

кароваў, якіх кормяць травою, часам можа быць контрпрадукцыйнай, бо ім трэба

значна больш зямлі. Нават калі вы знойдзіце самую экаляґічна чыстую ялавічыну ў сьвеце,

гэты бурґер усё адно мае значна большы вугляродны сьлед, чым вэґетарыянскі бурґер.

Вы можаце самі вырашыць, што рабіць з гэтай інфармацыяй.

Насамрэч, ад зьменаў вам заўсёды застаецца толькі адно рашэнне.

Вы можаце пачаць асвойваць новы навык або акунуцца ў новы інтарэс ужо сягоньня — ваш вырашаць. Калі б толькі

гэты першы крок не было так цяжка зрабіць. Мы маем нешта для вас, каб зрабіць гэта крыху прасьцей!

Мы вялікія фанаты ShillShare, online-супольнасьці навучаньня, якая прапануе тысячы

лекцыяў для ўсіх узроўняў кваліфікацыі па мностве творчых дысцыплінаў, такіх як «Ілюстрацыя»,

«Анімацыя», або «Фільм і відэа». Там ёсьць штосьці для кожнага, сапраўды.

Неабмежаваны доступ да ўсіх заняткаў каштуе менш за $ 10 у месяц (≈ Br25)

з гадавым прэміўм-чалецтвам. Першыя 1000 гледачоў Kurzgesagt,

якія націснуць спасылку ў апісаньні, атрымаюць 1 месячную бясплатную пробную вэрсію Skillshare.

З таго часу, як мы пачалі працаваць з SkillShare, вы, нашыя гледачы, правялі больш за 100 000 гадзінаў

лекцыяў – у тым ліку тры нашыя ўласныя лекцыі SkillShare аб тым, як мы ствараем нашыя анімацыі!

У іх вы даведаецеся пра ўсе асновы, напрыклад, як наладзіць свой праект і пласты,

а таксама больш падрабязную інфармацыю аб тым, як мы працуем з інструмэнтамі ды тэрмінамі. Вы зможаце ўзнавіць

тыповыя сцэны Kurzgesagt з нашымі ўласнымі ілюстрацыямі ды атрымаць доступ да

працоўнага працэсу нашых аніматараў. Калі вы заўсёды цікавіліся анімацыяй, паспрабуйце.

Але ўсё, што прымушае вас адчуваць сябе зацікаўленым і выклікае новыя новыя ідэя — гэта выдатны першы крок.

Калі вы хочаце праявіць творчасьць з новымі навыкамі і падтрымаць Kurzgesagt, паспрабуйце!