Video

Bản trích

Mặt trời

Nhẵn nhụi và tròn trịa và yên bình

TRỪ những lúc nó phun ra phóng xạ và

plasma theo hướng ngẫu nhiên.

Bức xạ mặt trời và vật chất cực quang hay còn gọi là CME có thể đâm vào Trái Đất

và gây ra hậu quả nghiêm trọng đến nền văn minh nhân loại.

Chính xác thì chúng hoạt động như thế nào, chúng có thể gây ra những gì

và liệu ta có thể chuẩn bị trước gì không.

[tiếng nhạc vui tai]

Mặt trời nhìn thì có vẻ khá rắn, nhưng thực chất nó giống như 1 đại dương cực nóng.

Nóng đến nỗi mà chúng xé toạc các hạt electron ra khỏi hạt nhân nguyên tử

và chúng trôi nổi khắp nơi cùng với nhau trong cùng 1 thể plasma.

Những khối plasma này bị đẩy xung quanh và được định hình bởi từ trường của Mặt Trời.

Tương tự như cách mà trường trọng lực của Mặt Trời vươn tới các hành tinh

và định hình quỹ đạo của chúng.

Nhưng từ tính rất khác so với trọng lực.

Từ tính là một phần của lực kép: điện từ

Điện tạo ra từ trường và từ trường tạo ra điện.

Trên Mặt Trời, plasma gồm các hạt điện tích: proton và electron

tạo ra từ trường khi chúng di chuyển.

Và từ trường này sau đó định hình dòng chảy của các hạt.

Chúng bị kẹt trong một vòng tuần hoàn gọi là Dynamo.

Thứ tạo nên từ trường của mặt trời.

Từ trường của mặt trời chứa một lượng năng lượng khổng lồ

và lan tỏa khắp hệ mặt trời.

Nó mang theo hàng loạt những giọt plasma từ mặt trời giống như những cơn mưa ánh sáng

hay còn được biết đến là “gió mặt trời”

tạo ra một loại thời tiết trong không gian.

Nhưng chúng không phải lúc nào cũng yên lặng và trơn tru.

Khi mà các dòng chảy plasma bị khuấy đảo và chảy quanh mặt trời,

từ trường của mặt trời bị thắt nút và xoắn lại.

Nó tạo ra vòng từ trường mang theo một lượng năng lượng khổng lồ,

khi vòng từ trường bị phá vỡ như một mớ lò xo nổ tung ra ngoài.

Mặt trời có thể phun plasma và những thứ kinh khủng khác ra khắp hệ mặt trời.

Bão mặt trời có thể có nhiều loại

ví dụ như Lửa Mặt Trời: một làn sóng phóng xạ cao năng lượng

chúng quét xuyên qua hệ mặt trời với tốc độ ánh

đẩy hàng đống proton trong gió mặt trời đi

tạo ra bão proton mặt trời tốc độ cao.

Và vật chất cực quang, thứ xé toạc hàng triệu hoặc hàng tỉ tấn plasma từ nhật quyển,

phóng chúng xuyên qua hệ mặt trời với vận tốc 9 triệu km/h.

Khi con quái vật này đâm phải Trái Đất của chúng ta, chẳng có gì xảy ra cả.

Trong khi ngay cả những cơn bão nhỏ có thể gây tổn hại đến vệ tinh,

ảnh hưởng đến liên lạc radio, gây nguy hiểm cho các phi hành gia,

còn đối với những người ở dưới bề mặt trái đất, thời tiết trên không gian lại gần như vô hại.

Bầu khí quyển của Trái Đất bảo vệ chúng ta khỏi những thứ tệ nhất của bức xạ mặt trời.

Bằng cách hấp thụ tia X từ tít trên cao trong khí quyển trước khi nó kịp chạm tới bề mặt.

Plash bị từ hóa bởi CME bị lệch hướng bởi từ trường của Trái Đất,

Chuyển hướng cơn bão năng lượng này tới Bắc và Nam cực,

nơi mà các hạt năng lượng rơi vào khí quyển,

làm cho không khí phát sáng và tạo ra cực quang tuyệt đẹp.

Như với bất kì loại thời tiết nào - trong hầu hết thời gian, mọi thứ đều ổn.

Tuy nhiên, thi thoảng có một cơn bão,

Còn đối với mặt trời: Siêu bão mặt trời.

Và chúng ta biết rằng chúng xảy ra một hoặc hai lần mỗi thế kỷ.

Nếu một cái xảy ra hôm nay, trước tiên chúng ta sẽ phát hiện ra bức xạ mặt trời mạnh.

Một ánh chớp lóe lên báo hiệu cho một thứ nguy hiểm hơn sấm sét rất nhiều.

Sấm sét ở đây là CME, mang hàng tỉ tấn plasma từ tính siêu nóng.

Vượt qua 150 triệu km không gian giữa Trái Đất và Mặt Trời trong chưa đến một ngày

Khi nó đến, nó gây ra sóng xung kích, nén từ trường của Trái Đất một cách dữ dội

và truyền năng lượng vào từ quyển,

Nhưng còn có thể tệ hơn vậy.

Nếu từ trường của CME được căn chỉnh đâm tới Trái Đất một cách chính xác,

hai trường từ trường hợp nhất.

Khi đám mây từ tính đi qua Trái đất, nó kéo dài từ trường của Trái đất thành một cái đuôi dài.

Cuối cùng, năng lượng được lưu trữ ở đuôi trở nên quá nhiều và không thể chứa được nữa.

Nó bị gãy và giải phóng toàn bộ năng lượng đó về phía Trái Đất.

Một cơn bão địa từ đã bắt đầu.

Vài trăm năm trước, không ai quan tâm.

Cơn bão này tràn qua Trái đất mà chẳng ảnh hưởng gì đến những cỗ máy làm từ thịt và xương.

Nhưng nó rất phù hợp với các máy làm từ kim loại và dây điện.

Bạn có nhớ “Dynamo” không ?

Từ tính tạo ra dòng điện.

Trái đất trong thế kỷ 21 được bao phủ trong hàng triệu km dây điện để truyền tải điện năng,

và một mạng lưới phức tạp của máy móc, như máy biến áp, giúp cho việc truyền tải này trở nên khả thi.

Năng lượng của CME có thể tạo ra dòng điện trong lưới điện của chúng ta và làm nó sụp đổ hoàn toàn,

hoặc tệ hơn, phá hủy các trạm biến áp giữ cho lưới điện của chúng ta hoạt động.

Điều này đã từng xảy ra rồi

giống như khi lưới điện Quebec sụp đổ sau cơn bão mặt trời mạnh vào năm 1989.

Nhưng nói chung, các kỹ sư của chúng ta biết cách đối phó với những cơn bão này,

và vì vậy chúng ta thường không chú ý.

Lần cuối cùng một cơn bão mặt trời quét qua Trái đất là vào năm 1859:

Sự kiện Carrington,

những cơn bão địa từ lớn nhất từng được quan sát trên Trái đất.

Cực quang lớn xảy ra ở phía nam như Caribbean.

Ở một số nơi, chúng sáng đến nỗi mọi người thức dậy,

và nghĩ rằng mặt trời đang mọc.

May mắn thay, chúng ta chỉ có một loại công nghệ hiện đại:

hệ thống điện báo.

Chúng sụp đổ khắp thế giới,

Làm người sử dụng nó bị giật điện và phát ra tia lửa.

Ngày nay, chúng ta có nhiều công nghệ hơn,

và may mắn của chúng ta có thể sẽ sớm cạn.

Và cuối cùng, một cơn bão mặt trời tồi tệ khác chắc chắn sẽ xảy ra.

Một cơn bão mạnh như sự kiện Carrington đã bỏ lỡ trái đất chỉ bằng một biên độ nhỏ vào năm 2012.

Các nghiên cứu dự kiến rằng nó sẽ gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho các hệ thống điện tử trên toàn cầu,

chỉ tính riêng Mỹ đã thiệt hại tới 2.6 nghìn tỉ đôla

Thời gian để thay thế tất cả các hệ thống bị hư hỏng được ước tính từ 4 đến 10 năm.

Thật khó để nói nó tệ đến mức nào.

Các chuyên gia không đồng ý.

Một số giả định sẽ chỉ mất điện tạm thời,

nhưng những người khác lo lắng nó có thể tồi tệ hơn nhiều.

Ta sẽ không biết chắc chắn cho đến khi một cơn bão mặt trời lớn tấn công chúng ta.

Xác suất của một sự kiện như vậy được ước tính là 12% mỗi thập kỷ.

Nghĩa là ta có 50/50 khả năng của ít nhất 1 năm trong 50 năm tới.

Và, có nhiều tin tức đáng lo ngại hơn.

Một bài báo năm 2019 cho thấy ngay cả những ngôi sao bình tĩnh, như Mặt trời của chúng ta,

Có thể tạo ra Siêu bức xạ mỗi vài nghìn năm

Các đợt phun trào có cường độ mạnh hơn các cơn bão mạnh nhất từng được quan sát trong hệ mặt trời.

Nếu một cơn bão như vậy đánh vào chúng ta mà không chuẩn bị trước, hậu quả có thể rất là thảm khốc.

Thật khó để nói chúng ta phụ thuộc vào điện như thế nào.

Nó không chỉ là đèn ở nhà.

Nó có nghĩa là không có máy tính,

Không giao tiếp,

không có điều hướng.

Mất điện kéo dài có thể dẫn đến sự sụp đổ của chuỗi cung ứng,

hệ thống cấp nước bị hỏng

và máy phát điện bệnh viện cháy khô,

siêu thị không được nạp lại

trong khi thực phẩm thối rữa trên các cánh đồng.

Việc thiếu năng lượng có thể khiến việc xây dựng lại lưới điện bị hỏng của chúng ta cực kỳ khó khăn,

mất nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ để khởi động lại nền văn minh đói khát của chúng ta.

Được rồi, đã đến lúc để hoảng loạn?

Rất nhiều những nhật hàng ngày có thể muốn những cơn bão mặt trời đưa chúng ta trở lại thời kỳ đồ đá,

họ chắc chắn không.

May mắn thay, mặc dù bão mặt trời không thể ngăn chặn được,

hầu như tất cả các tác dụng phụ khó chịu của nó đều có thể khắc phục.

Các nhà khoa học quan sát Mặt trời có một vài giờ cho đến vài ngày để thấy một CME sắp tới.

Và các kỹ sư làm việc với các hệ thống giữ cho thế giới vận hành

nhận thức rõ về những rủi ro do bão mặt trời gây ra.

Máy biến áp và trạm biến áp có thể được ngắt kết nối—

ngắt điện tạm thời để phòng ngừa —

hay nói cách khác, bằng cách rút phích cắm mọi thứ.

Các kỹ sư có thể mở ra các dòng bổ sung để tiêu tan thêm năng lượng.

Với giá thành đầu tư và nâng cấp rẻ hơn so với những thảm họa thiên nhiên khác yêu cầu,

chúng ta có thể bảo vệ lưới điện của thế giới trước những cơn bão dữ dội nhất.

Nhưng liệu chúng ta có cần phải chuẩn bị ?

Trong khi rủi ro là có thể quản lý được, nó là có thật.

Vì trong khi Mặt trời sưởi ấm chúng ta trong ánh sáng ấm áp và dễ chịu,

một ngày nào đó, nó có thể gửi một con quái vật tới với chúng ta,

vậy nên tốt nhất chúng ta nên sẵn sàng đón nó.

Video này được tài trợ bởi … bạn!

Video Kurzgesagt chỉ có thể có nhờ sự hỗ trợ trực tiếp của bạn.

Ví dụ, nếu bạn muốn nhìn chằm chằm vào Mặt trời tròn và mịn của chúng tôi lâu hơn một chút,

chúng tôi đã làm hai áp phích đồ họa thông tin tối thiểu:

một về quy mô của Mặt trời, và một về tuổi của vũ trụ.

Cả hai sẽ làm cho bạn cảm thấy đủ nhỏ

và giúp bạn đánh giá cao sự tồn tại của bạn hơn một chút.

Nhưng xin chờ chút nữa!

Chúng tôi có một loạt các món đồ mới,

từ poster Infographic Bacteriophage được yêu cầu từ lâu

đến một poster chủ nghĩa hư vô lạc quan mới cho phép bạn thưởng thức một số sự sợ hãi hiện sinh trong phong cách.

Hoặc, tham gia với chúng tôi trong nỗi ám ảnh về loài kiến của chúng tôi và nhận sổ ghi chép Ant Explorer mới,

với họa tiết xinh đẹp và sự thật về kiến và chữ vàng trên trang bìa.

Nếu bạn muốn cập nhật tủ quần áo của mình, hãy xem beanies hoặc áo phông của chúng tôi.

Hoặc, bạn biết, tất cả những thứ khác.

Chúng tôi dành rất nhiều tình yêu và sự quan tâm để phát triển sản phẩm của mình

và chỉ làm những thứ chúng ta muốn có chính mình.

Nếu bạn muốn hỗ trợ Kurzgesagt, mua bán là cách tốt nhất để làm điều đó

và nhận lại một thứ gì đó đẹp

Cảm ơn sự hỗ trợ của bạn!

Và cảm ơn bạn đã xem.

[Nhạc ngoài trời]