Video

Bản trích

Hãy tưởng tượng nếu hôm nay NASA công bố họ tìm thấy người ngoài hành tinh xem

Vi khuẩn trên Sao Hỏa,

những con cá kỳ lạ dưới lòng biển Europa,

và ngoài ra, tàn tích ngoài hành tinh cổ đại trên Titan

Điều đó không tuyệt sao?

Ừ… không. Nó sẽ là tin rất tồi tệ.

Thậm chí còn là thảm họa cơ

Nó có thể có nghĩa là cái kết của nhân loại đã xác định,

và nó đang tiến đến rất gần

Tại sao?

Tại sao khám phá phấn khởi nhất thời đại của chúng ta

lại là xấu?

[NHẠC]

Hãy tưởng tượng quá trình phát triển của sự sống,

từ lúc sơ khai đến chúng ta ngày nay,

như những nấc thang

Bước đầu tiên là những hóa chất vô cơ cần phải tự sắp xếp lại thành những chuỗi tự sản sinh, ổn định và bền vững

nhưng vẫn có thể thay đổi và tiến hóa

Bước thứ nhì là làm sự sống sơ khai của ta trở nên phức tạp hơn,

hình thành được những cấu trúc tinh vi hơn, và dùng năng lượng có sẵn với năng suất cao hơn

Lên bước kế tiếp, những tế bào này kết hợp lại thành những thực thể đa bào, với tiềm năng đa dạng hóa và phức tạp hóa vô kể

Bước cao hơn nữa là lúc những chủng loài tiến hóa với não bộ lớn hơn,

cho phép sử dụng các công cụ, văn hóa và chia sẻ kiến thức, tạo ra sự phức tạp cao hơn nữa

Chủng tộc đó giờ có thể trở thành sinh vật thống trị trên hành tinh của nó, và biến đổi nó theo nhu cầu bản thân

Đầu tiên, những cố gắng khiêm tốn để rời khỏi hành tinh diễn ra, đây là điểm mà ta đang đứng hiện giờ

Việc muốn vươn tới mọi ngóc ngách là bản chất của sự sống mà ta biết

Và vì các hành tinh có sức chứa và tuổi đời có hạn,

nếu một chủng tộc muốn sống sót, nó sẽ tìm nhiều nơi để vươn tới hơn

Vậy nên những giai đoạn sau có vẻ hợp lý:

Chiếm lĩnh Hệ Mặt Trời cơ sở,

sau đó vươn đến các vì sao khác

cho đến bước (có thể là) cuối cùng: trở thành một nền văn minh toàn ngân hà

Rất có thể đây là quy tắc chung cho tất cả nền văn minh, bất kể chúng từ đâu

Nếu một chủng tộc đủ ganh đua và nỗ lực để kiểm soát hành tinh của họ, thì chắc nó không chỉ dừng ở đó

Chúng ta biết rằng có đến 500 tỷ hành tinh trong Dải Ngân Hà, ít nhất 10 tỷ hành tinh như Trái Đất

Nhiều hành tinh đã có mặt hàng tỷ năm trước Trái Đất

Nhưng ta không hề thấy nền văn minh toàn ngân hà nào cả

Đáng lẽ ta phải thấy cái gì đó, nhưng lại không hề có gì cả

Vũ trụ có vẻ trống trải và ko sự sống

Điều này có nghĩa là có gì đó đang ngăn những thực thể sống

khỏi việc leo lên những nấc thang cao hơn nấc chúng ta đang đứng

Cái gì đó khiến việc trở thành một nền văn minh toàn ngân hà vô cùng khó khăn, thậm chí bất khả thi

Đây là Rào Cản Lớn, một thử thách hay hiểm họa khó vượt qua đến nỗi

nó tiêu diệt hầu hết các chủng loài cố vượt qua nó

Ở đây có hai trường hợp:

Một hướng thì chúng ta cực kỳ đặc biệt và may mắn,

hướng kia thì chúng ta đã tới hạn, và coi như là người thiên cổ rồi

Việc này phụ thuộc vào vị trí của rào chắn trên bậc thang của chúng ta

Đằng sau, hay đằng trước ta

Trường hợp 1: Rào chắn nằm ở sau ta. Chúng ta là những người tiên phong

Nếu Rào Chắn ở sau chúng ta, nó có nghĩa một trong các giai đoạn ta đã vượt qua là gần như bất khả thi

Đó là giai đoạn nào? Có phải bản thân sự sống là cực kỳ hiếm không?

Cực kỳ khó để có thể dự đoán được khả năng sự sống nảy mầm từ những thứ vô cơ

Không có ý kiến nhất quán nào cả

Vài nhà khoa học cho rằng nó xảy ra bất kỳ nơi nào có điều kiện đầy đủ,

nhiều người khác cho rằng Trái Đất có thể là nơi duy nhất có sự sống trong vũ trụ

Một nghi phạm khác có thể là bước phát triển tế bào phức tạp trong động vật

Một việc rất cụ thể xảy ra trong bước này, và theo chúng ta biết, nó chỉ mới xảy ra có một lần duy nhất

Một tế bào săn mồi thô sơ nuốt chửng một tế bào khác, nhưng thay vì tiêu hóa nó, cả hai lại kết hợp với nhau

Tế bào lớn hơn tạo một vỏ bọc, lo việc tương tác với môi trường, và cung cấp dưỡng chất

trong khi tế bào nhỏ hơn dùng ngôi nhà mới và dưỡng chất dồi dào

để tập trung cung cấp thật nhiều năng lượng bổ sung cho chủ thể

Với năng lượng dồi dào, tế bào chủ thể có thể phát triển mạnh hơn trước, và tạo những bộ phận

mới và đắt giá hơn để hoàn thiện nó, trong khi vị khách của nó trở thành đầu máy cho tế bào

Những tế bào này cấu thành nên tất cả động vật trên Trái Đất

Có thể có hàng tỷ hành tinh đầy vi trùng trong Dải Ngân Hà,

Nhưng không có hành tinh nào ngoài chúng ta đạt được độ phức tạp của ta

Hay trí thông minh. Loài người chúng ta cảm thấy rất thông thái và lỗi lạc với các câu đố ô chữ và tiểu thuyết ngôn tình của mình,

nhưng não bộ lớn đầu tiên và trước nhất là một đầu tư tiến hóa rất đắt đỏ

Chúng rất mỏng manh. Bị gấu vồ thì chúng vô dụng. Còn tốn năng lượng vô cùng nữa

Và dù có nó, con người hiện đại vẫn tốn 200.000 năm để đi từ gậy gộc tới văn minh

Thông minh không có nghĩa là bạn tự động thắng

Có thể trí thông minh không tuyệt đến vậy, và may cho chúng ta là kết quả lần này êm thắm

Trường hợp 2: Rào cản ở trước chúng ta

Nhiều loài khác đã diệt vong rồi

Một Rào Cản Lớn phía trước chúng ta thì nguy hiểm hơn hàng vạn lần những gì đã xảy đến với chúng ta

Ngay cả khi một đại họa tiêu diệt ta hay đẩy lùi chúng ta hàng ngàn năm,

chúng ta vẫn sẽ sống sót và hồi phục

Và nếu ta có thể hồi phục, ngay cả khi nó tốn hàng triệu năm đi nữa, thì nó không phải là Rào Cản Lớn

mà chỉ là một chướng ngại trên con đường đến nền văn minh toàn ngân hà thôi

Trên thang thời gian của ngân hà, hàng triệu năm cũng chỉ là một tích tắc

Nếu một Rào Cản Lớn thực sự nằm phía trước chúng ta, nó phải rất nguy hiểm,

tàn khốc và mãnh liệt đến nỗi nó đã phá hủy hầu hết, nếu không nói tất cả

nền văn minh tiên tiến trong ngân hà chúng ta xuyên suốt hàng tỷ năm

Một giả thuyết khá tiêu cực và não nề là

khi một chủng tộc kiểm soát hành tinh của nó, nó đã trên đường đến bờ diệt vong rồi

Công nghệ là một cách tốt để đi đến đó

Nó phải là một thứ gì đó hiển nhiên đến nỗi hầu như ai cũng phát hiện ra nó,

và nguy hiểm đến nỗi phát hiện ra nó gần như luôn dẫn đến

thảm họa diệt vong

Một chiến tranh hạt nhân diện rộng;

Công nghệ nano vượt khỏi kiểm soát;

Biến đổi di truyền tạo ra siêu vi khuẩn hoàn hảo;

Một thí nghiệm biến cả khí quyển thành biển lửa;

Nó có thể là AI siêu thông minh, vô tình hay cố ý hủy diệt những người tạo ra nó

Những thứ mà hiện giờ ta còn không thể lường trước được

Hay nó đơn giản hơn nhiều

Một chủng loài đủ sức ganh đua để thống trị hành tinh của chúng

thì tất yếu phải hủy diệt hành tinh đó trong khi cạnh tranh với nhau giành tài nguyên

Có thể có các phản ứng dây chuyền ngoài kiểm soát trong mỗi hệ sinh thái

mà khi đã kích hoạt thì không thể sửa được

Và vậy nên khi một nền văn minh đủ năng lực để biến đổi kết cấu khí quyển,

chúng khiến hành tinh đó không thể duy trì sự sống được nữa,

100% số lần diễn ra

Hy vọng rằng đó không phải là trường hợp

Nếu Rào Cản thật sự nằm trước chúng ta, thì khả năng sống sót của ta rất là thấp

Chúng ta có thể hy vọng gì

Đấy là tại sao tìm thấy sự sống ngoài Trái Đất sẽ rất là kinh khủng

Sự sống càng phổ biến trong vũ trụ, và nó càng tiên tiến và phức tạp đến đâu,

thì tỷ lệ càng cao là một Rào Cản đang ở ngay trước chúng ta

Vi khuẩn sẽ là tệ,

động vật nhỏ còn tồi hơn,

sinh vật thông minh sẽ đáng báo động

Tàn tích của nền văn hóa ngoại lai cổ xưa sẽ là khủng khiếp

Trường hợp tốt nhất cho chúng ta bây giờ

là Sao Hỏa thì vô trùng,

những vùng biển của Europa không có sự sống,

và Dải Ngân Hà rộng bạt ngàn kia chỉ có những vùng biển cằn cỗi bao lấy những lục địa chết

Rằng ngoài kia có hàng tỷ hành tinh vô chủ đang chờ được khám phá, và được ban cho sự sống

Hàng tỷ ngôi nhà mới,

đang chờ chúng ta một ngày đặt chân đến

Khả năng chúng ta tìm thấy sự sống ngoài Trái Đất giống chúng ta là bao nhiêu?

Thì, điều đó phụ thuộc vào có bao nhiêu hành tinh ngoài kia nằm trong vùng

Vùng sinh sống được của ngôi sao là vùng xung quanh ngôi sao mà nước có thể ở dạng lỏng

Vì những ngôi sao có kích cỡ và kết cấu đủ thể loại,

vùng này là khác nhau cho mỗi hệ ngân hà, và cần một ít vật lý để tính toán

Nếu bạn thấy điều đó thú vị, câu hỏi này từ Brilliant sẽ giúp phân tích thuật toán để tính chính xác con số này

Brilliant là một trang web giải quyết tình huống, dạy bạn cách suy nghĩ như một nhà khoa học

bằng cách hướng dẫn bạn đi qua các vấn đề

Họ lấy những ý tưởng như thế này, phân nó ra thành những phần nhỏ,

trình bày phân tích thấu đáo cho từng phần, và tổng hợp nó lại thành một kết luận thú vị

Nếu bạn đến Brilliant.org/Nutshell , hay bấm vào đường link trong phần chi tiết, bạn có thể đăng ký miễn phí,

và học đủ mọi thứ trên đời

Và tặng thêm cho độc giả của Kurzgesagt, 688 người đầu tiên

còn được giảm 20% phí thành viên thường niên nữa

Và nếu bạn tìm thấy sự sống trên hành tinh khác, để họ yên một thời gian chẳng hại ai cả