Kỹ thuật kỹ thuật di truyền sẽ thay đổi mọi thứ mãi mãi - CRISPR. | Kurzgesagt

🎁Amazon Prime 📖Kindle Unlimited 🎧Audible Plus 🎵Amazon Music Unlimited 🌿iHerb 💰Binance

Video

Bản trích

Hãy tưởng tượng bạn đang sống ở những năm 1980 …

… và được bảo rằng máy tính sẽ chiếm lấy tất cả.

Từ mua sắm, đến hẹn hò …

… và chứng khoán.

Rằng hàng tỉ người sẽ được kết nối qua một kiểu mạng lưới.

Rằng bạn sẽ sở hữu một thiết bị cầm tay …

… mạnh gấp nhiều lần siêu máy tính.

Có vẻ như vô lý.

Nhưng rồi, tất cả đều xảy ra.

Khoa học viễn tưởng trở thành hiện thực …

… mà chúng ta còn không để ý tới.

Ta đang ở cùng một điểm hiện nay

với công nghệ di truyền.

Vậy, hãy nói về nó.

Nó đến từ đâu?

Ta đang làm gì bây giờ?

Và về một khám phá quan trọng gần đây …

… sẽ thay đổi cách ta sống và thứ ta cho là bình thường …

… mãi mãi.

[ NHẠC GIỚI THIỆU ]

1 bản ngắn và không toàn diện về lịch sử BIẾN ĐỔI GIEN.

Con người đã biến đổi sự sống trong hơn ngàn năm.

Qua chọn giống,

chúng ta cải thiện thêm những cây và động vật hữu ích.

Ta trở nên thành thạo ở việc này,

nhưng chưa thực sự hiểu được cách nó hoạt động.

Tới khi ta phát hiện đoạn mã của sự sống.

Axit đêoxiribonucleic -

ADN.

Một phân tử phức tạp chỉ dẫn sự tăng trưởng,

phát triển, chức năng và sản sinh của mọi thứ sống.

Thông tin được mã hóa trong cấu trúc của phân tử.

4 nucleotide được cặp lại …

… và tạo nên đoạn mã mang các bản chứa dữ liệu.

Thay đổi dữ liệu …

… và bạn thay đổi loài vật mang nó.

Khi ADN vừa được phát hiện,

người ta thử biến đổi nó.

Vào những năm 1960,

các nhà khoa học chiếu …

… bức xạ vào cây …

… để gây ra những đột biến gien ngẫu nhiên.

Ý tưởng là ngẫu nhiên tạo ra giống cây hữu ích.

Đôi khi,

nó thành công.

Vào những năm 70,

các nhà khoa học đưa …

… các đoạn ADN vào vi khuẩn,

cây và động vật,

để nghiên cứu và biến đổi chúng.

Vì mục đích nghiên cứu,

y tế,

nông nghiệp,

và để cho vui.

Động vật biến đổi gien đầu tiên …

… được sinh ra vào năm 1974.

Làm chuột là công cụ nghiên cứu chuẩn.

Cứu hàng triệu mạng sống.

Vào những năm 80.

Ta tiến vào thương mại,

Bằng sáng chế đã được trao cho công nghệ vi sinh vật hấp thụ dầu.

Ngày nay,

ta sản xuất nhiều hóa chất với công nghệ biến đổi sự sống.

Như đông máu,

hoóc-môn tăng trưởng và insulin.

Tất cả những thứ ta phải lấy từ nội tạng của động vật trước đó.

Thức ăn đầu tiên được biến đổi trong phòng thí nghiệm đã được đem bán vào năm 1994.

Cà chua Flavr Savr.

Một loại cà chua có thời gian sử dụng lâu hơn …

… do một gien làm ức chế quá trình hình thành enzyme làm thối.

Nhưng đồ ăn biến đổi gien và tranh cãi quanh nó …

… cần một video riêng.

Vào những năm 90, ta cũng đi một chút vào công nghệ biến đổi người.

Để trị vô sinh,

em bé được mang theo thông tin di truyền từ 3 người.

Làm họ là con người đầu tiên …

… có 3 bố mẹ di truyền.

Ngày nay, ta có lợn với cơ khỏe,

cá hồi lớn nhanh,

gà không lông,

và ếch trong suốt.

Ở mặt vui, ta làm các thứ phát sáng trong tối.

Cá ngựa vằn huỳnh quang có thể mua với giá chỉ 10 đô-la.

Tất cả thứ này rất ấn tượng.

Nhưng tới gần đây,

sửa gien rất đắt,

phức tạp …

… và tốn nhiều thời gian.

Điều này đã thay đổi với một công nghệ mới.

CRISPR.

Trong thời gian ngắn, chi phí công nghệ di truyền đã giảm 99%.

Thay vì 1 năm,

chỉ cần vài tuần để tiến hành thí nghiệm …

… và cơ bản,

ai có phòng thí nghiệm đều có thể làm được.

Rất khó để biết tính cách mạng to lớn của CRISPR.

Nó có khả năng thay đổi loài người vĩnh viễn.

Vì sao công nghệ cách mạng này xảy ra …

… và nó hoạt động như thế nào?

Có vài nhóm chỉ đơn giản là không thể ở cùng nhau. CUỘC CHIẾN LÂU ĐỜI NHẤT TRÊN TRÁI ĐẤT.

Vi khuẩn và virus đã đấu với nhau từ khởi đầu của sự sống.

Bacteriophage hay Phage …

… săn vi khuẩn.

Trong đại dương,

Phage giết 40% chúng …

… mỗi ngày.

Phage thực hiện việc này …

… bằng cách đưa mã gien của chúng vào con vi khuẩn …

… và chiếm lấy nó để dùng làm nhà máy.

Con vi khuẩn cố chống lại,

nhưng hầu hết đều thất bại vì công cụ bảo vệ của chúng quá yếu.

Nhưng đôi khi, vi khuẩn sống sót cuộc tấn công.

Khi chúng làm vậy,

chúng đã kích hoạt hệ thống chống virus hiệu quả nhất.

Chúng giữ lại 1 phần ADN của con virus trong mã gien của mình …

… trong một kho lưu trữ ADN gọi là CRISPR.

Ở đây,

nó được lưu trữ đến khi cần.

Khi con virus tấn công lại,

con vi khuẩn nhanh chóng tạo 1 bản sao ARN từ kho lưu trữ ADN …

… và sở hữu một vũ khí bí mật.

Một protein tên là Cas9.

Protein quét bên trong con vi khuẩn để tìm dấu hiệu của virus.

Bằng cách so sánh mỗi mảnh ADN nó tìm được với mẫu từ kho lưu trữ.

Khi nó phát hiện trùng khớp 100%,

nó kích hoạt và cắt ADN của virus …

… làm nó vô dụng.

Bảo vệ con vi khuẩn khỏi cuộc tấn công.

Điều đặc biệt …

… là Cas9 rất chính xác.

Gần giống như …

… một người chỉnh sửa ADN.

Cuộc cách mạng bắt đầu …

… khi các nhà khoa học tìm ra hệ thống CRISPR lập trình được.

Bạn chỉ cần đưa một bản sao của ADN bạn muốn sửa.

Và đưa hệ thống vào một tế bào.

Nếu kỹ thuật biến đổi gien cũ như 1 chiếc bản đồ …

… thì CRISPR giống như hệ thống GPS.

Ngoài chính xác,

rẻ và dễ dàng thực hiện.

CRISPR còn có khả năng biến đổi các tế bào sống.

Để kích hoạt hoặc bất hoạt gien,

và nhận diện, nghiên cứu một chuỗi ADN nào đó.

Nó cũng hoạt động với mọi loại tế bào.

Vi sinh vật,

cây,

động vật hay con người.

Dù CRISPR mang tính đột phá đối với khoa học.

Nó chỉ là công cụ thế hệ đầu tiên.

Công cụ chính xác hơn đã được tạo ra và dùng bây giờ.

Hãy vui vẻ một chút nào. SỰ KẾT THÚC CỦA BỆNH TẬT?

Vào năm 2015,

các nhà khoa học dùng CRISPR để loại bỏ virus HIV ra khỏi tế bào của bệnh nhân trong phòng thí nghiệm.

Chứng minh là nó có thể.

Chỉ 1 năm sau,

họ tiến hành 1 dự án lớn với chuột …

… có virus HIV trong gần như mọi tế bào của chúng.

Đơn giản bằng cách tiêm CRISPR vào đuôi,

chúng có thể loại bỏ hơn 40% virus trong các tế bào khắp cơ thể.

Trong vài thập kỉ,

một phép trị liệu CRISPR có thể chữa HIV.

Và các retrovirus khác.

Các virus ẩn náu trong cơ thể người như bệnh mụn rộp,

có thể được loại bỏ theo cách này.

CRISPR cũng có thể đánh bại kẻ thù tệ nhất của ta,

Ung thư.

Ung thư xảy ra khi tế bào từ chối chết …

… và tiếp tục sinh sản,

khi giấu mình khỏi hệ miễn dịch.

CRISPR giúp ta sửa tế bào miễn dịch …

… và làm chúng trở thành những thợ săn ung thư tốt hơn.

Trị ung thư,

Cũng có nghĩa là bạn có thể phải tiêm thêm vài nghìn tế bào của chính mình…

…Mà đã được biến đổi trông phòng thí nghiệm …

… để chữa cho bạn.

Thử nghiệm lâm sàng đầu tiên về chữa ung thư bằng CRISPR trên người …

… đã được phê chuẩn vào đầu năm 2016 ở Mỹ.

Chưa đầy một tháng sau,

Các nhà khoa học Trung Quốc nói …

… họ sẽ chữa bệnh nhân ung thư phổi với tế bào miễn dịch biến đổi bằng CRISPR …

… trong tháng Tám năm 2016.

Mọi thứ đang tăng tốc rất nhanh.

Và ta có bệnh di truyền.

Có hàng nghìn căn bệnh,

Và chúng từ phiền phức …

… đến nguy hiểm chết người.

Với một công cụ mạnh mẽ như CRISPR.

Ta có thể kết thúc được điều này.

Hơn 3000 bệnh di truyền gây ra bởi một kí tự sai trong ADN của bạn.

Ta đã tạo ra một phiên bản biến đổi của Cas9 …

… được thiết kế để chỉ thay đổi 1 kí tự.

Chữa căn bệnh trong tế bào.

Trong 1 hoặc 2 thập kỉ,

ta có thể chữa hàng ngàn loại bệnh vĩnh viễn.

Nhưng tất cả những cách làm này đều có 1 điểm chung.

Chúng chỉ giới hạn trong 1 cá nhân nhất định…

Và mất cùng với họ.

Trừ khi bạn dùng nó trên tế bào sinh sản.

Hoặc với phôi thai tuần đầu.

Nhưng CRISPR có thể được dùng cho nhiều thứ hơn.

Tạo ra người biến đổi gien.

Tạo ra một người…

Và ta tạo ra sự thay đổi từ từ nhưng không hoàn toàn thay đổi cả bộ gien của con người

Từ kết quả. TẠO NÊN NHỮNG ĐỨA TRẺ

Ý tưởng sửa đổi gien của phôi thai người …

… đã tồn tại.

Nhưng công nghệ còn sơ khai.

Nhưng nó đã được thử nghiệm 2 lần.

Vào năm 2015 và 2016,

các nhà khoa học Trung Quốc thử nghiệm với phôi người…

… và thành công một phần trong lần thử thứ 2.

Họ cho thấy thử thách lớn ta vẫn đối mặt trong việc sửa gien phôi thai.

Nhưng các nhà khoa học cũng đang giải quyết chúng.

Nó này giống như một chiếc máy tính từ những năm 70.

Sẽ có một máy tính mạnh hơn.

Bất chấp quan điểm của bạn trong sửa gien,

nó sẽ ảnh hưởng bạn.

Người biến đổi gien có thể thay đổi hệ gien của loài người …

… vì phần được biến đổi sẽ được truyền cho con cháu …

… và có thể truyền qua các thế hệ.

Từ từ biến đổi toàn bộ bể gien của loài người.

Nó sẽ khởi đầu chậm.

Đứa trẻ sơ sinh được thiết kế đầu tiên sẽ không …

…bị biến đổi quá nhiều.

Rất có thể chúng được tạo ra để loại bỏ …

… một bệnh di truyền chết người trong gia đình mình.

Khi công nghệ phát triển.

Càng nhiều người nói rằng không dùng biến đổi gien là không hợp pháp,

Vì nó dẫn đến việc trẻ em phải chết …

… và từ chối cho chúng chữa bệnh.

Nhưng ngay khi đứa bé bị biến đổi đầu tiên được sinh,

một cánh cửa được mở và không thể đóng nữa.

Ban đầu,

sẽ có người cho rằng điều đó là không thể xảy ra.

Nhưng khi sửa đổi gien được chấp nhận hơn …

… và kiến thức về gien được cải thiện.

Sự lôi cuốn sẽ tăng.

Nếu bạn làm con cháu mình miễn dịch với Alzheimer,

thì sao không cải thiện trao đổi chất cho chúng.

Sao không cho chúng …

… thị lực hoàn hảo.

Còn chiều cao hoặc cơ thể cơ bắp?

Đủ tóc.

Cho con bạn trí thông minh phi thường thì sao?

Sự thay đổi lớn xảy ra vì quyết định của hàng triệu người …

… góp lại.

Đây là một con đường dốc trơn trượt.

Người biến đổi có thể trở thành tiêu chuẩn mới.

Nhưng khi biến đổi trở nên bình thường và kiến thức ta được cải thiện.

Ta có thể giải được mối nguy chết người lớn nhất:

Tuổi tác.

2/3 150,000 người đã chết hôm nay …

…Đã chết vì tuổi già.

Hiện nay, ta nghĩ già là do sự tích tụ các tổn hại tế bào.

Như ADN hỏng và hệ thống sửa chúng …

… bị tổn hại qua thời gian.

Nhưng cũng có gien trực tiếp ảnh hưởng sụ đến lão hóa.

Sự kết hợp giữa công nghệ di truyền và các phép trị liệu khác …

… có thể dừng lại hoặc làm chậm lão hóa.

Có lẽ thậm chí đảo ngược nó.

Ta biết trong tự nhiên có động vật không già đi.

Có thể ta sẽ mượn một số gien cho ta.

Vài nhà khoa học còn nghĩ …

… lão hóa sinh học là một thứ sẽ ngừng tồn tại.

Ta vẫn sẽ chết.

Nhưng thay vì làm vậy tại bệnh viện ở tuổi 90,

ta có thể dành vài ngàn năm với người mình yêu thương.

Các nghiên cứu về vấn đề này vẫn còn sơ khai.

Và nhiều nhà khoa học rất hoài nghi về sự kết thúc lão hóa.

Thách thức rất lớn …

… và thậm chí bất khả thi.

Nhưng có thể khẳng định những người sống ngày nay …

… là thế hệ đầu tiên được lợi từ các phép trị liệu ngăn lão hóa.

Hoặc ta chỉ cần thuyết phục các tỉ phú thông minh đó là vấn đề tiếp theo để giải.

Ở quy mô lớn hơn,

ta sẽ giải quyết được nhiều vấn đề khi có một quần thể bị biến đổi.

Người biến đổi có thể xử lí thức ăn giàu năng lượng tốt hơn.

Loại bỏ các bệnh như béo phì.

Với một hệ miễn dịch biến đổi …

… với một thư viện các mối nguy hiểm,

ta có thể trở nên miễn dịch với phần lớn bệnh hiện nay.

Thậm chí trong tương lai xa,

ta có thể biến đổi con người để chịu được du hành lâu trong không gian …

… và chịu được điều kiện trên các hành tinh khác.

Một thứ cực kì hữu ích …

… để giúp ta sống sót trong vũ trụ khắc nghiệt này.

Không có gì là sai với tiến bộ, nhưng…CŨNG CÓ 1 VÀI MẶT XẤU

Vẫn có vài thách thức đang đợi ta.

Một vài vấn đề vấn đề về công nghệ. Một vài về luật pháp.

Nhiều người đang xem sẽ cảm thấy không thoải mái …

… và sợ ta sẽ tạo ra một thế giới đào thải những người không hoàn hảo …

… và các đặc tính đặt trước dựa vào quan niệm của ta về khỏe mạnh là thế nào.

Thưc ra là chúng ta đã sống trong thế giới này.

Việc kiểm tra nhiều bệnh di truyền và biến chứng …

… đã trở thành bình thường với phụ nữ mang thai.

Thường thì khi phát hiện một khuyết tật di truyền có thể dẫn tới phá thai.

Lấy hội chứng Down làm ví dụ.

Một khuyết tật di truyền phổ biến nhất.

Ở Châu Âu,

khoảng 92% thai nhi được phát hiện có triệu chứng đó đã bị phá.

Quyết định phá thai là 1 quyết định đặc biệt riêng tư.

Thừa nhận sự thật là ta được chọn lựa cá nhân dựa vào điều kiện y tế là quan trọng.

Không thể giả vờ rằng việc đó sẽ thay đổi.

Nên ta phải hành xử thận trọng …

… khi ta phát triển công nghệ …

… và có thể làm nhiều chọn lựa hơn.

Nhưng những chuyện này sẽ không xảy ra sớm.

Mặc dù CRISPR rất mạnh,

và đúng là vậy.

Nó không hoàn hảo.

Chỉnh sửa sai vẫn xảy ra …

… cũng như các lỗi chưa biết có thể xảy ra ở bất kì chỗ nào trên ADN …

… mà có thể chúng ta không nhận ra không nhận ra.

Biến đổi gien có thể đạt được kết quả mong muốn,

tiêu diệt một căn bệnh,

nhưng cũng có thể gây ra các thay đổi không mong muốn.

Chúng ta vẫn chưa biết đủ về sự ảnh hưởng phức tạp của gien…

… để tránh những hậu quả không lường trước được.

Tăng cường độ chính xác và tạo ra phương pháp giám sát …

… là một mối lo ngại lớn khi thử nghiệm đầu tiên trên người tiến hành.

Và vì ta đang nói về một tương lai tươi đẹp có thể xảy ra,

sẽ có các mặt tối.

Tưởng tượng một quốc gia như Bắc Triều Tiên có thể làm gì nếu họ có công nghệ biến đổi gien.

Liệu một đất nước có thể thống trị mãi mãi …

… bằng biến đổi gien trên đối tượng của họ.

Cái gì sẽ ngăn một chế độ toàn trị tạo ra một siêu đội quân.

Nó có thể xảy ra theo lý thuyết.

Nhưng những viễn cảnh như vậy còn rất xa trong tương lai …

… nếu chúng có thể.

Nhưng những bằng chứng cơ bản cho khái niệm sửa gien đã tồn tại.

Công nghệ mạnh như thế đấy.

Tuy có thể có một lý do vững chắc để cấm công nghệ di truyền và các nghiên cứu liên quan,

Đó chắc chắn là một sai lầm .

Cấm biến đổi người …

… chỉ khiến các nhà khoa học đi khỏi những nơi với luật ta không đồng tình.

Chỉ tham gia vào mới có thể làm các nghiên cứu tiến hành dưới sự cẩn thận,

Đúng đắn,

Có giám sát và minh bạch.

KẾT LUẬN…

Bạn có cảm thấy thấy khó chịu không ?

Phần lớn chúng ta thấy có gì sai với chúng.

Trong tương lai,

liệu ta có được phép tồn tại?

Công nghệ tất nhiên sẽ hơi đáng sợ …

… nhưng có nhiều lợi ích và công nghệ di truyền có thể chỉ là một bước …

… trong sự tiến hóa thông thường của những loài vật có trí thông minh trong vũ trụ.

Ta có thể kết thúc bệnh tật.

Ta có thể kéo dài tuổi thọ ra hàng thế kỉ …

… và du hành tới các ngôi sao.

Không cần phải nghĩ nhỏ …

… đối với đề tài này.

Cho dù ý kiến của bạn với công nghệ di truyền như thế nào,

tương lai đang tiếp cận cho dù thế nào đi nữa.

Những gì đã có trong khoa học viễn tưởng,

đang chuẩn bị trở thành hiện thực.

Một hiện thực đầy cơ hội …

… và thử thách.

Video như thế này sẽ không thể thực hiện được mà không có ủng hộ từ người xem trên Patreon.

Nếu bạn muốn hỗ trợ việc giải thích những thứ phức tạp …

… và muốn có một con chim,

bạn có thể làm vậy ở đây.

Nếu bạn muốn biết thêm về CRISPR,

chúng tôi để nguồn và bài đọc thêm trong phần Mô tả.

Sẽ có thêm video về đề tài này.

Nếu bạn muốn được thông báo khi có video mới.

Bạn có thể theo dõi chúng tôi tại đây.