Video

Transkript

21. yüzyılın sonu yaklaşırken insanoğlu iyice çaresiz bir hâle gelmiş bulunmakta.

On yıllar boyu süren sıcak hava dalgaları ve kuraklıklar, alışılmadık derecede verimsiz ekin hasatlarına sebep olurken…

…ısınan okyanuslar da balık verimini her geçen yıl daha da düşürmekte.

Tropik bölgelerde milyonlarca kişi kıtlıklarla mücadele etmekte…

…ve kaynak savaşları da milyonlarca kişiyi daha kuzeye göç etmek zorunda bırakmakta.

İşler hızlıca fenalaşırken, dünya devletleri çaresizlikten bir acil durum planını yürürlüğe sokmaya karar verirler.

Böylesi korkunç bir senaryonun gerçekleşme olasılığı gerçek olmaktan çok uzak.

Fakat dünya liderlerinin iklim değişikliği sorununu etkili bir biçimde ele almadaki başarısızlığı…

…bunun gerçekleşme ihtimalinin hiç de imkânsız olmadığını gösteriyor.

Bu yüzden yakın gelecekte…

…hızlı iklim değişikliğini yavaşlatmak için radikal bir karara başvurmak zorunda kalabiliriz:

“Jeomühendislik”.

Yani yüzyıllardır süre gelen insan davranışlarını telafi edebilecek çok büyük boyutlardaki müdahaleler.

Veya belki de onunla işleri daha da beter hâle getirebiliriz.

Jeomühendislik nedir…

…sahiden de bir seçenek midir…

…ve ya ters tepki verirse?

ᴛüʀᴋçᴇ ᴀʟᴛʏᴀᴢı & ᴀçıᴋʟᴀᴍᴀʟᴀʀ: {yigithan.kilinc

Jeomühendislik yöntemleri, uzayda devasa ışık yelkenleri inşa etmek gibi fantastik yöntemlerden…

…bulutları tuz ile tohumlamaya…

…veya trilyonlarca alg hücresinin büyümesini hızlandırmak için…

…okyanusları demirle gübrelemek gibi aşırı yöntemlere kadar çeşitlilik gösterir.

Bu videoda, bizim yaşam süremizde görmemiz mümkün olan bir müdahaleye odaklanacağız:

“Stratosferik Aerosol Enjeksiyonu”.

Güneş’i engellemek amaçlı…

…atmosferin çok yukarılarına madde püskürtme anlamına gelen garip terim.

GÜNEŞ’İ ENGELLEMEK

Karbondioksit tek başına gezegenimizi ısıtmaz.

Nerdeyse Dünya’daki tüm enerji…

…elektromanyetik radyasyon olarak Güneş’ten gelir.

Bu enerjinin yaklaşık %71’i Dünya’nın yüzeyi ve atmosferi tarafından absorbe edilir.

Bu absorbe edilmiş enerji kızılötesi radyasyon olarak tekrardan salınır.

Karbondioksit, bu salınmış kızılötesi radyasyon enerjisini hapsedip atmosferde bir süre daha tutabilir.

Bu etkiyi sabahleyin bir yorganın altına girmekle kıyaslayabilirsiniz.

Çok soğuk bir odada bile vücudunuz kızılötesi radyasyon yayar…

…ve bedeninizle yorgan arasındaki hava onu hapsederek ılık ve rahatlatıcı bir his oluşturur.

Yani gezegenimizi soğutmanın yollarından biri…

…enerjinin gezegen battaniyesi altında hapsolmasını önlemek olabilir.

Ki bu doğal bir şekilde zaten gerçekleşmektedir.

Dünya’ya çarpan güneş radyasyonunun yaklaşık %29’u…

…buz, çöller, kar veya bulutlar gibi parlak yüzeyler aracılığıyla uzaya geri yansıtılır.

Ne kadar fazla yansıtma, o kadar az enerji, o kadar az ısınma.

Bunun için doğadan ilham alabiliriz.

Özellikle de 1991 Pinatubo dağı patlamasından.

20. yüzyılın en büyük ikinci volkanik patlamasından yani.

Büyük yıkımın ve neredeyse 900 ölünün haricinde…

…bilim insanları, bu patlamanın iklim üzerindeki güçlü etkilerini de not ettiler.

Patlama, milyonlarca ton partikülü ve gazı stratosfere kadar püskürttü.

Ve bunlar da bir süre orada takıldılar.

Jeomühendislik için ilginç olan şey kükürt dioksittir.

Görünmez ve pis kokulu olan bir gaz.

Kükürt dioksit, atmosferin yukarılarında suyla karışmış sülfürik asit damlalarından bir sis oluşturdu…

…bu da devasa perdeler oluşturdu.

Bu perdeler, Dünya’nın yüzeyine ulaşan güneş ışığı miktarını yaklaşık %1 azalttı.

Ortalama küresel sıcaklık 0.5 °C kadar düştü.

Bu küresel soğuma etkisinin sonlanması üç sene sürdü.

İnsanlar stratosfere doğrudan kükürt parçacıkları enjekte ederek bu işlemi taklit edebilirler.

Bazı bilim insanlarına göre bunu yapması şaşırtıcı bir biçimde çok kolay olabilir…

…ve bunun için bir sürü yeni teknolojiye de ihtiyacımız olmaz.

Bir araştırmaya göre…

…bunu uygulamak hızlı iklim değişikliğinin bedellerine karşılık çok da ucuza gelebilir.

Küçük bir özel donanımlı uçak filosu senede bir kere havalanıp aerosolları ekvator boyunca yayabilir…

…onlar da oradan dünyanın dört bir yanına yayılabilirler.

Geleceğe dönük tahminler, yılda 5 ilâ 8 megaton malzeme enjekte etmenin…

…küresel ısınmayı yavaşlatmak ve hatta durdurmak için yeterli güneş ışığını yansıtabileceğini varsaymakta.

Bu da bize fosil yakıtları bırakmamız için yeterli zamanı sağlayabilir.

Maalesef ki bunun bazı olumsuz yan etkileri de olabilir.

Aerosol enjeksiyonlarında birkaç adet potansiyel sorun vardır:

Yağış biçimleri değişebilir, ki bu da tarımı olumsuzca etkileyip kıtlığa neden olabilir.

En kötü ihtimalle milyarlarca insan bundan etkilenebilir.

Ayrıca 1991 Pinatubo patlamasından sonra…

…asit/su perdeleri yalnızca yüzeyi soğutmakla kalmadı…

…ayrıca da stratosferi ısıttılar.

Anlaşıldı ki…

…asit, ozon tabakası için hiç de iyi bir şey değilmiş…

…ve Antarktika üzerindeki ozon deliği de o zamana kadarki en büyük hâlini aldı.

Onlarca yıl boyunca kükürt enjekte etmek de benzer etkilere neden olabilir.

Bilim insanları, ozon tabakası üzerinde çok daha az zararlı etkiye sahip olabilecek…

…farklı malzemelerden oluşan bir karışım kullanmayı çoktan önerdiler.

Ancak bunun işe yarayacağından emin olmak için daha fazla araştırma ve deney yapılması gerekiyor.

Fakat ozon tabakasına zarar vermesek bile başka riskler de mevcut.

Siyasetçiler ve sanayi…

…karbon nötr bir ekonomiye geçişi geciktirmek için soğutma etkisini bir bahane olarak kullanabilirler.

Jeomühendislik küresel ısınmayı yavaşlatsa bile…

…insanlık hâlâ daha atmosfere fazladan karbondioksit eklemeye devam edecek.

Havadaki daha fazla karbondioksit, okyanusların daha fazla karbon dioksit emmesi anlamına gelir.

Bu da onları daha asidik hâle getirir.

Bu, mercan resifleri gibi dev ekosistemler için şimdiden ölümcül bir hâle gelmeye başladı bile.

Ve bu ne kadar uzun sürerse etkileri de o kadar fenalaşacak.

Ama durum daha da fenalaşabilir.

Atmosfere büyük ölçekte partikül pompalamaya başladığımızda…

…bunu uzun bir süre daha yapmaya devam etmek zorunda kalabiliriz…

…yoksa bir “Sonlandırma Şoku"nu riske edebiliriz.

Bunun anlamı, eğer insanlık atmosferi karbondioksit ile zenginleştirmeye devam ederken…

…aynı zamanda da güneş radyasyonunu engelleyerek gezegenin ısınmasını engellerse…

…bir saatli bomba üzerinde duruyoruz demektir.

Jeomühendislik yapmayı kestiğimizde, doğal döngü tekrardan yönetimi ele alır…

…ve Dünya ısınır.

Fakat gezegeni suni olarak soğuk tutarken hâlâ büyük miktarlarda karbondioksit saldıktan birkaç on yıl sonra…

…Dünya aşırı hızlı bir şekilde ısınır.

Bugün olsa 50 senede gerçekleşecek olan bu sıcaklık artışı, sadece 10 yılda gerçekleşebilir.

Bu denli kısa sürede gerçekleşen böylesi bir sıcaklık şoku…

…Dünya’daki bütün ana sistemleri o kadar bozar ki, buna zamanında uyum sağlamak imkansız olur.

En kötü durum senaryosu, dramatik kıtlıklar ve ekosistemlerin hızlıca yok olması olabilir.

İnsanlık belki hayatta kalabilir…

…ancak hayatta kalanlar tanımadık ve elverişsiz bir dünyada yaşarlar.

En iyi senaryo ise, dünya hızlı iklim değişikliğinin varoluşsal tehlikesini nihayet anladıktan sonra…

…jeomühendislik, ekonomimizi değiştirmemiz ve hatta atmosferden karbondioksiti çekmemiz için…

…bizlere çok önemli bir on yıl veya yirmi yıl kazandırabilir.

Hatta belki de gelecekteki başka bir videoda ele alacağımız yeni teknolojiler yardımıyla.

SONUÇ

Jeomühendislik korkutucu bir konsept.

İklim değişikliği için bir çözüm değil…

…hatta belki de fosil yakıt endüstrisinin, fosil yakıt devrinin sonununu geciktirmesi için iyi bir bahane bile olabilir.

Geçmişteki birkaç on yılda jeomühendislik o kadar tartışmalı bir konu hâline geldi ki…

…bu, onu daha iyi anlayabilmemiz için yapılması gerekli olan deneyleri yapacak pek çok bilim insanını durdurdu.

Ancak ifadesizce jeomühendisliğe karşı çıkmak ileri görüşlülüğe karşıdır.

Üzücü gerçek şu ki, şu anda zaten bir jeomühendislik deneyi yapmaktayız.

Her yıl havaya 40 milyar ton karbondioksit eklersek dünya ne kadar hızlı değişir onu test ediyoruz.

Bu deney, çok yakında ilginç bir hâl alacak.

Umarız ki jeomühendisliğe ihtiyacımız hiç olmaz.

Ancak eğer gelecekte onu kullanmak zorunda kalırsak…

…öncesinde bilimini yapsak…

…ve hazırlansak iyi olur.

Yoksa panikleyen insanoğlu…

…“kazara” kendini yok et butonuna basabilir.

[Sponsor]