Video

Bản trích

Mỗi sinh vật sống cần phải chiến đấu chống lại những sinh vật sống khác … muốn ăn chúng.

Vì vậy nên khi sự sống đa tế bào tiến hóa qua hàng tỷ năm, chúng đã tìm ra cách để tự bảo vệ mình.

Ngày nay, con người có một hệ thống phòng thủ phức tạp

như là lá chắn vật lý, tế bào tự vệ, và các nhà máy vũ khí.

Nhưng một trong những sự phòng thủ quan trọng nhất của cơ thể chúng ta lại không được biết đến rộng rãi:

Hệ thống bổ thể

Nó tiến hóa hơn 700 triệu năm trước và là một quân đội gồm hơn 30 loại protein khác nhau

chúng làm việc cùng nhau trong một hệ thống phức tạp và tao nhã để chống lại những kẻ xâm nhập.

chúng làm việc cùng nhau trong một hệ thống phức tạp và tao nhã để chống lại những kẻ xâm nhập.

Tổng thể, khoảng 15 tỷ tỷ số chúng đang hòa lẫn trong mọi chất lỏng trong cơ thể của bạn ngay lúc này.

Được điều khiển không bằng gì cả ngoại trừ hóa học,

Những protein này là một trong những vũ khí hiệu quả nhất chúng ta có để chống lại kẻ xâm nhập.

Rất nhiều phần của hệ thống miễn dịch chỉ là công cụ để kích hoạt hệ thống bổ thể.

Những nó cũng rất nguy hiểm.

Hãy tưởng tượng bạn có cả nghìn tỷ những quả bom nhỏ trong máu của bạn mà có thể phát nổ bất cứ lúc nào.

Vì vậy tế bào của chúng ta sử dụng nhiều hệ thống để ngăn chặn bổ thể vô tình tấn công chúng.

Được rồi, vậy thực sự nó làm những gì và điều gì khiến nó nguy hiểm đến như vậy?

Nói ngắn gọn, hệ thống bổ thể làm ba việc:

1. Nó làm tê liệt kẻ xâm nhập
2. Nó kích hoạt hệ miễn dịch
3. Và nó đục lỗ trên các sinh vật cho tới khi chúng chết.

Nhưng, làm thế nào?

Sau cùng, chúng là những protein vô tri di chuyển loanh quanh ngẫu nhiên không có chủ đích và phương hướng.

Thực ra thì đây chính là một phần của chiến thuật.

Protein bổ thể trôi nổi qua lại một cách gần như là bị động.

Chúng không làm gì cả, cho đến khi chúng được kích hoạt và thay đổi hình dạng.

Trong thế giới của protein, hình dáng của bạn quyết định bạn có thể và không thể làm gì.

Bới vì hình dáng quyết định cái mà bạn có thể tiếp xúc với và bằng cách gì.

Ví dụ, ở trong hình dáng bị động bạn không thể làm gì.

Tuy nhiên, ở trong hình dạng chủ động, bạn có thể, ví dụ như, thay đổi hình dạng của các protein khác.

kích hoạt chúng để chúng có thể kích hoạt các cái khác.

Những hệ thống như thế này có thể bắt đầu như thác đổ và lan ra rất nhanh chóng.

Hãy tưởng tượng các protein bổ thể như là hàng triệu những que diêm đặt rất gần nhau.

Một khi một que bắt lửa, nó thắp sáng các que khác ở quanh nó.

Chúng bùng cháy nhiều hơn và đột nhiên bạn có một ngọn lửa lớn.

Để thể hiện hết hệ thống thực sự của hệ thống bổ thể thì nó sẽ quá phức tạp và khổng lồ.

Vì vậy, chúng ta sẽ đơn giản hóa nó.

Bây giờ, hãy tưởng tượng bạn bị đứt tay và một đám vi khuẩn xâm nhập thông qua vết thương

và đến được các mô lân cận.

Cuộc tấn công của hệ thống bổ thể của chúng ta bắt đầu với C3.

C3 là que diêm đầu tiên, là tia lửa ban đầu để bắt đầu ngọn lửa của chúng ta.

Và để làm được như vậy, C3 cần chuyển đổi từ bị động sang chủ động.

Cách việc này diễn ra rất phức tạp, nhưng hãy cho rằng nó có thể diễn ra ngẫu nhiên.

qua các protein bổ thể khác, cái mà bám lấy kẻ thù hoặc qua kháng thể.

Tất cả những gì bạn thực sự cần biết là C3 chia ra thành hai protein nhỏ hơn,

C3a và C3b, cái mà đã được kích hoạt tại thời điểm đó.

Một trong những phần này, protein C3b, giống như một tên lửa tìm kiếm vi khuẩn, nấm và virus.

Nó có một phần nhỏ của một giây để tìm một nạn nhân hoặc nó sẽ bị trung hòa bởi các phân tử nước.

Nếu C3b tìm thấy một mục tiêu, nó tự ép mình rất chặt lên bề mặt của nó và không thả ra.

Bằng cách làm như vậy, protein này thay đổi hình dạng của nó lần nữa.

Ở trong hình dạng mới của nó, nó có thể túm lấy các protein khác và bắt đầu xếp chồng lên nhau.

thay đổi hình dạng nhiều lần, thêm các protein bổ thể khác cho bản thân.

Cuối cùng, nó biến thành một thềm kết hợp được biết đến là C3 chuyển đổi.

Thềm này vô cùng chuyên nghiệp trong việc kích hoạt thêm nhiều protein C3 để bắt đầu một quá trình mới.

Một vòng lặp khuếch đại đã bắt đầu.

Rất nhanh, hàng ngàn protein che phủ vi khuẩn.

Đối với vi khuẩn, điều này cực kỳ tệ.

Nó có thể làm tê liệt con vi khuẩn và làm cho chúng bất lực, hoặc làm chậm chúng lại.

Hãy tưởng tượng việc bị bao phủ bởi hàng ngàn con ruồi.

Nhưng, còn nhiều hơn nữa.

Bạn có nhớ phần còn lại của C3 - protein C3a không?

C3a như là một mỏ neo chú ý.

Hàng ngàn trong số chúng trôi nổi quanh chiến trường kêu gọi sự chú ý.

Những tế bào miễn dịch bị động nhận ra protein C3a,

và tỉnh giấc ngủ dài để theo dấu protein đến nơi xảy ra viêm nhiễm.

Chúng càng tiếp xúc với nhiều protein báo động, chúng càng nóng giận.

Bằng cách này, bổ thể dẫn dắt lực lượng đến nơi cần chúng nhất.

Cho tới bây giờ, bổ thể đã làm chậm kẻ xâm nhập và kêu gọi giúp đỡ.

Bây giờ, nó bắt đầu giúp đỡ tích cực để giúp giết kẻ địch.

Tế bào miễn dịch đầu tiên đến chiến trường là các thực bào.

Tế bào mà có thể nuốt chửng bạn, nhốt bạn trong một nhà tù tí hơn và sau đó giết bạn với acid.

Nhưng, để nuốt được kẻ thù, chúng cần bắt được nó trước.

Việc mà không dễ chút nào bởi vì vi khuẩn không thích bị bắt và khá là trơn trượt.

Nhưng bây giờ, bổ thể đã dính chặt vào vi khuẩn

có vai trò như một loại keo, khiến tế bào miễn dịch bắt nạn nhân của chúng dễ dàng hơn.

Nhưng thậm chí còn tốt hơn thế.

Hãy tưởng tượng bị bao phủ bởi ruồi lần nữa.

Giờ, hãy tưởng tượng chúng biến thành ong bắp cày.

Một sự xếp hình nữa lại chuẩn bị bắt đầu.

Trên bề mặt của vi khuẩn, thềm kết hợp C3 lại thay đổi hình dạng lần nữa.

và bắt đầu thu hút thêm nhiều protein.

và bắt đầu thu hút thêm nhiều protein.

Cùng nhau, chúng bắt đầu xây dựng một cấu trúc lớn hơn: Phức hợp tấn công màng tế bào.

Từng mảnh một, những protein mới biến thành những mũi giáo dài, đâm sâu vào trong màng tế bào của vi khuẩn,

cho tới khi chúng đục thủng một lỗ mà không thể được đóng lại.

Chất lỏng tràn vào trong vi khuẩn và nhân của chúng phun ra ngoài.

Chúng chảy máu đến chết.

Những con vi khuẩn còn lại bị tiêu diệt và làm xao nhãng bởi bổ thể,

và nhanh chóng được chăm sóc bởi những tế bào miễn dịch vừa tới.

Cuộc xâm nhập đã bị dập tắt trước khi nó có cơ hội trở nên nguy hiểm.

Bạn thậm chí còn không biết đến nó.

Nhưng trong khi vi khuẩn không vui vẻ lắm với hệ thống bổ thể,

quân địch mà bổ thể có thể chống lại hiệu quả nhất thực ra là virus.

Virus có một vấn đề: chúng cần di chuyển từ tế bào này sang tế bào khác.

Ở ngoài tế bào, chúng đơn giản là hi vọng tình cờ đâm trúng một tế bào để lây nhiễm.

Ở đây, chúng hoàn toàn không phòng thủ.

Và ở đây, bổ thể có thể chặn đứng và làm tê liệt chúng,

vì vậy chúng trở nên vô hại và dẫn dắt hệ miễn dịch đến ăn chúng.

Không có bổ thể, lây nhiễm virus sẽ nguy hiểm hơn rất nhiều.

Nhưng đợi đã, nếu chúng ta có một vũ khí hiệu quả như vậy, tại sao chúng ta vẫn bị ốm?

Vấn đề là, chúng ta ở trong một trận chiến mà cả hai phe đều thích nghi.

Ví dụ, khi virus vaccinia xâm nhập tế bào,

nó buộc tế bào phải sản xuất một loại protein mà tắt hệ thống bổ thể.

Bằng cách này, virus đã tạo ra một vùng an toàn quanh tế bào mà nó lây nhiễm.

Khi nó giết chúng, và cố gắng để lây nhiễm nhiều hơn, nó có khả năng thành công cao hơn.

Hoặc một số vi khuẩn, ví dụ, có thể lấy những phân tử nhất định ở trong máu nhưng vẫn giữ cho hệ thống bổ thể bình tĩnh

và khiến chúng trở nên vô hình.

Vậy nên hệ thống bổ thể, trong khi cực kì quan trọng

là một trong những nhân tố trong một tổ chức phức tạp và đẹp đẽ là hệ thống miễn dịch của chúng ta.

Một ví dụ tốt đẹp về cách những thứ vô tri vô giác có thể làm những việc thông minh cùng với nhau.

Video này được tài trợ bởi chính các bạn.

Không có sự giúp đỡ trực tiếp của các bạn, kênh này có lẽ đã không tồn tại.

Thật khó để thể hiện hết chúng tôi biết ơn việc đó như thế nào.

Vào năm 2019, trung bình một video của Kurzegast tốn ít nhất 1200 giờ để sản xuất.

Chúng tôi cần tới hàng tháng để làm nghiên cứu và viết kịch bản, sửa chúng với các chuyên gia,

minh họa và hoạt họa từng cảnh một từ bản nháp và để sáng tác âm nhạc gốc.

Và điều này chỉ có thể xảy ra được nhờ một sự kết hợp của sự trợ giúp,

sự ủng hộ của các bạn trên Patreon, và sự mua đồ của bạn trên trang web của chúng tôi

như tấm áp phích và thiệp này, chúng tôi làm về hệ thống bổ thể.

Nếu bạn, chính bạn, muốn ủng hộ chúng tôi,

bạn có thể làm như vậy bằng việc xem, trở thành người ủng hộ trên Patreon, và nhận được một chú chim của riêng mình.

Hoặc, bằng việc mua một tờ lịch hoặc áp phích.

Mục đích của Kurzergast là để làm ra những video tốt nhất chúng tôi có thể.

và khiến cho khoa học dễ tiếp cận hơn.

Cảm ơn các bạn rất nhiều vì khiến điều này có thể xảy ra.