ویدئو

متن

هر موجود زنده ای برای زنده ماندن نیاز به مبارزه با موجودات دیگه ای که میخوان ازش تغذیه کنن

بنابراین با تکامل زندگی چند سلولی در طول میلیاردها سال

به راه هایی برای دفاع از خودش دست یافت

امروزه انسانها دارای یک شبکه ی دفاعی پیچیده هستن

مثل موانع فیزیکی

سلولهای دفاعی

و کارخانه های تسلیحات

اما یکی از مهمترین دفاع های بدن ما به شکل گسترده ای ناشناخته اس

سیستم کمپلمان (پادتن یار!)

حدود 700 میلیون سال پیش تکامل یافته

و لشکری متشکل از بیش از 30 نوع پروتئینه

که با هم در یک رقص پیچیده و ظریف کار میکنن

تا مزاحمین رو متوقف کنن

به طور کلی، در حال حاضر حدود 15 کوینتیلیون از این سلولها

هر مایع درون بدن شما رو اشباع کردن

راهنمایی غیر از “شیمی” ندارن

این پروتئین ها،یکی از مؤثرترین سلاح هایی هستن

که ما در مقابل مهاجمین داریم

قسمت های زیاد دیگه ای از سیستم ایمنی بدن

فقط وسیله هایی برای فعالسازی سیستم کمپلمان هستن

اما البته این خیلی خطرناکه

تصور کنین که تریلیون ها بمب ریز درون خونتون داشته باشین

که هر لحظه ممکنه فعال بشن

بنابراین سلولهای ما از مکانیزمهای بی شماری

برای جلوگیری از حمله ی تصادفی سیستم کمپلمان به اونها استفاده می کنن

بسیار خوب

دقیقا چه کاری میکنه

و برای چی خیلی خطرناکه

Peyman_Cz زیرنویس توسط

به طور خلاصه

سیستم کمپلمان 3 کار انجام میده

دشمن ها رو فلج میکنه

سیستم ایمنی رو فعال میکنه

و باکتری ها رو سوراخ می کنه تا بمیرن

اما چطور؟

بالاخره این ها پروتئین های بدون شعور هستن

که به صورت رندوم رها شدن

بدون جهت حرکت و یا اختیار

خوب… این دقیقا قسمتی از راهبرده

پروتئین های کمپلمان به صورت منفعل و معلق هستن

هیچ کاری نمی کنن

تا اینکه فعال بشن و شکلشون عوض بشه

در دنیای پروتئین ها

شکل تو تعیین می کنه که چه کاری میتونی و نمیتونی بکنی

به دلیل اینکه شکل تعیین میکنه که

با چی میتونی فعل و انفعال داشته باشی

و به چه صورت

برای مثال در حالت منفعل

ممکنه هیچ کاری نکنی

اما در حالت فعال

برای مثال ممکنه باعث تغییر شکل بقیه پروتئین ها بشی

فعالشون کنی

که اونا هم بتونن بقیه رو فعال کنن

مکانیزمهایی مثل این

میتونن زنجیره هایی رو راه بندازن

که خیلی سریع گسترش پیدا می کنن

پروتئین های سیستم کمپلمان رو به صورت میلیون ها کبریت فرض کنین

که خیلی به هم نزدیکن

وقتی یکی آتیش بگیره

بقیه ای که اطرافش هستن رو هم روشن میکنه

اونا هم بقیه رو روشن میکنن

و یکدفعه یک آتیش بزرگ داری

نشون دادن مکانیزمهای واقعی سیستم کمپلمان

کاری خیلی پیچیده و انرژی گیره

برای همین ساده سازی میکنیم

حالا فرض کنیم که خودتون رو می برید

و تعدادی باکتری وارد زخم میشن

و راهشون رو به بافتهای اطراف پیدا میکنن

C3 حمله ی کمپلمان ما با شروع میشه

C3 اولین کبریت جرقه ی اولیه که آتیش ما رو شروع میکنه

C3 و برای اینکه این کارو انجام بده باید از حالت منفعل به حالت فعال در بیاد

این که چطور این اتفاق میوفته پیچیدس، اما بیاید فرض کنیم که به صورت رندوم اتفاق میوفته

از طریق پروتئین های دیگه ی سیستم کمپلمان که به دشمن میچسبن یا از طریق آنتی بادی ها

C3 اون چیزی که واقعا نیازه بدونین اینه که به دو پروتئین کوچیک تر تقسیم میشه؛ که الان فعال شدن C3a و C3b

C3b یکی از این قسمت ها، پروتئین مثل موشک جویندس

که تخصصش پیدا کردن باکتری ها، قارچ ها و ویروس هاست

فقط کسری از ثانیه فرصت داره که یک قربانی پیدا کنه

و در غیر اینصورت توسط مولکولهای آب خنثی میشه

C3b اگر یک هدف رو پیدا کنه

خیلی محکم به سطحش لنگر میندازه و ولش نمیکنه

با انجام این کار پروتئین دوباره شکلش رو عوض میکنه

در شکل جدیدش الان میتونه پروتئین های دیگه رو بگیره

و یک زنجیره جدید رو شروع کنه

شکلش رو چند بار دیگه عوض کنه و پروتئین های کمپلمان دیگه رو به خودش اضافه کنه

در نهایت خودش رو به یک سکوی استخدام کننده به نام تبدیل میکنه C3 Convertase

C3 تخصص این سکو در فعال کردن پروتئین های بیشتره که یک چرخه ی کامل جدید رو شروع میکنن

یک حلقه تشدید کننده شروع میشه

به زودی هزاران پروتئین سطح باکتری رو می پوشونن

برای باکتری این خیلی بده

می تونه منجر به فلج شدنشون، ناتوان و کند شدنشون بشه

فرض کن هزاران مگس شما رو بپوشونن

C3 اما هنوزم هست! قسمت دیگه ی C3a رو هم یادتون هست؟ پروتئین

C3a پروتئین مثل پیام درخواست کمک میمونه

هزار هزار از محل نبرد فرار کرده و برای توجه فریاد میزنن

C3a سلولهای ایمنی منفعل متوجه پروتئین های میشن

از خوابشون بیدار میشن تا رد پای پروتئین ها رو به محل آلودگی دنبال کنن

هر چه با پروتئین های هشدار دهنده ی بیشتری مواجه بشن حالت تهاجمی تری می گیرن

به این صورت کمپلمان نیروهای کمکی رو به جایی که بیشتر بهشون نیاز هست راهنمایی می کنن

تا اینجا سیستم کمپلمان، مهاجمین رو کند و درخواست کمک کرده

الان به صورت فعال برای کشتن دشمن شروع به کمک میکنه

اولین سلولهای ایمنی که به میدان نبرد وارد میشن فاگوسیت ها (بیگانه‌خوارها) هستن

که به معنی سلولهایی هستن که شما رو کامل می بلعن

شما رو تو یه زندان کوچیک گیر می ندازن و بعدش با اسید می کشن

اما برای بلعیدن یک دشمن اول باید بگیرنش

که کار آسونی نیست؛ چون باکتری ها دوست ندارن گیر بیوفتن و یه جورایی لیزن

اما حالا کمپلمانی که به باکتری لنگر انداخته

مثل یک چسب عمل میکنه تا سلولهای ایمنی راحت بتونن قربانیهاشون رو بگیرن

!اما بازم بهتر میشه

دوباره فرض کنین که با مگس پوشیده شدین

!حالا فرض کنین که تبدیل به زنبور بشن

یک زنجیره دیگه در حال شروع شدنه

C3b در سطح باکتری، سکوی استخدام کننده شکلش رو دوباره عوض میکنه

و شروع به استخدام پروتئین های جدید میکنه

با همدیگه شروع به ساخت ساختمان بزرگتری به نام “مجتمع حمله ی غشایی” می کنن

قسمت به قسمت پروتئین هایی شبیه به نیزه های بلند

در عمق غشای باکتری لنگر میندازن تا اینکه توش سوراخی ایجاد کنن که قابل بسته شدن نیست

مواد مایع وارد باکتری شده و محتویات باکتری بیرون ریخته میشه

اونا تا مرگشون خونریزی میکنن

باکتری های باقی مونده توسط کمپلمان ناتوان و حواس پرت شده

حسابشون توسط سلولهای ایمنی رسیده به صحنه نبرد رسیده میشه

تهاجم قبل از اینکه فرصت خطر آفرینی داشته باشه در نطفه خفه شده

شما احتمالا اصلا متوجهش نشدین

با اینکه باکتری ها راجع به سیستم کمپلمان خوشحال نیستن

دشمنی که احتمالا براش مفید تر هستن در واقع ویروس ها هستن

ویروس ها یه مشکل دارن

اونا باید از سلولی به سلول دیگه سفر کنن

بیرون از سلول ها امیدوارن که به صورت کاملا شانسی به سلولی برخورد کنن تا بتونن آلودش کنن

اینجا کاملا بی دفاعن

و اینجا کامپلمان میتونه باهاشون درگیر بشه و فلجشون کنه

و بی آزار بشن و سلولهای ایمنی رو راهنمایی کنه تا قورتشون بدن

بدون کمپلمان، آلودگی های ویروسی خیلی کشنده تر میشدن

اما صبر کنید! اگر ما چنین سلاح مؤثری داریم چرا اصلا مریض میشیم؟

مشکل اینه که تو جنگ، هر دو طرف سازگاری پیدا میکنن

برای مثال وقتی ویروس واکسینیا یک سلول رو آلوده میکنه

مجبورش میکنه که پروتئینی رو تولید کنه که از فعالسازی سیستم کمپلمان جلوگیری میکنه

به این صورت ویروس محیط امنی رو اطراف سلولی که آلوده میکنه ایجاد میکنه

وقتی که میکششون و سعی در آلوده کردن بقیه داره شانس بیشتری برای موفقیت پیدا می کنه

یا برای مثال بعضی باکتری ها میتونن مولکولهایی از خون رو که سیستم کمپلمان رو آروم می کنه بردارن

و خودشون رو مخفی کنن

بنابراین سیستم کمپلمان با اینکه اهمیت فوق العاده ای داره

فقط یک بازیکن از سازمان پیچیده و زیباییه که “سیستم ایمنی بدن ما” نام داره

یک مثال خیلی زیبا از اینکه چندین موجود بدون شعور .می تونن با هم کارهای هوشمندانه ای بکنن

‫زیرنویس فارسی: Peyman_Cz