Peyvəndlərin Yan Təsirləri - Risk Nə Qədər Yüksəkdir? ｜ Kurzgesagt

Video

Transkriptlər

Peyvəndlər xəstəliklərlə mübarizədə öz rolları ilə iştirak edirlər.

Ancaq sayıları artan insan qrupu

sağlamlığımızı qorumağın əvəzinə, ziyan vurduğuna inanır.

İnternet ; allergik reaksiyalar, xəstəliklərin başlaması və peyvəndlərdən sonra baş verən ölümlər haqqında məlumatlarla doludur.

Və peyvəndlərin yan təsirləri ola biləcəyi də doğrudur.

Gəlin peyvəndlərin necə işlədiyinə və həqiqətdə nə qədər təhlükəli olduğuna nəzər salaq.

Tərcümə: Dr. İsmayıl

İmmun sistemimiz milyardlarlarla hüceyrədən təşkil olunan kompleks bir ordudur.

Əsgərlər, ağıllı hüceyrələr və silah fabrikaları.

Hər gün saysız hücuma məruz qalırıq, ancaq immun əsgərlərimiz yalnız şəkildə bununla tək başa çıxa bilir, buna görə də biz bunun çox fərqində olmuruq.

Əgər infeksiya ciddiləşməyə başlayarsa,

bizim ağıllı hüceyrələrimiz hücumçular haqqında məlumat toplayır,

və bizim silah fabrikalarımızı aktivləşdirir.

Silahı bilirsiniz: Anticisimlər

Onlar işğalçıya qarşı xüsusi hazırlanan hədəflənmiş raketlər kimidir.

Təəssüf ki, bu prosesin tamamlanması bir neçə gün çəkir.

Bu da çağrılmamış qonaqlara zərər verməsi üçün əlavə vaxt verir.

Məşhur deyimin əksinə,

sizi öldürməyən şey gücləndirmir.

Bədənimiz həqiqətdə ciddi mübarizələrlə təkrar-təkrar savaşmaq istəmir,

ona görə immun sistemimiz zamanla daha güclü olmaq üçün ağıllı yol inkişaf etdirdi.

Əgər ağır silahlarımızı aktivləşdirəcək qədər təhlükəli bir düşmənlə mübarizə aparsaq,

immun sistemimiz avtomatik olaraq yaddaş hüceyrələrini yaradacaq.

Yaddaş hüceyrələri bədənimizdə illərlə dərin yuxuda qalır.

Onlar xatırlamaqdan başqa bir şey etmirlər.

Düşmən ikinci dəfə hücum etdiyində

mürgüləyən yaddaş hüceyrələrimiz oyanır, koordinasiyalı şəkildə hücuma və anticisim istehsalına əmr verir.

Bu, çox sürətli və effektivdir ki, məğlub etdiyiniz infeksiyalar sizi heç vaxt təkrar xəstələndirməyəcək.

Onlara qarşı ömürlük immunitetiniz yarana bilər.

Buna görə kifayət qədər yaddaş hüceyrələri olmadığından, azyaşlılar davamlı olaraq xəstlənirlər.

Peyvənd etdiyimizdə isə, bu möhtəşəm təbii mexanizmanı dəstəkliyirik.

Peyvəndlər necə işləyir?

Yaddaş hüceyrələrinin möhtəşəm olmasına baxmayaraq,

onları infeksiya yolu ilə əldə etmək xoşagəlməz və bəzən də təhlükləlidir.

Peyvəndlər, bədənimizi aldadıb yaddaş hüceyrələri hazırlamaq və xəstəliyə qarşı immunitet yaratmaq üsuludur.

Onlar təhlükəli infeksiya kimi davranırlar.

Bunu etməyin bir yolu işğalçıları bədənə zərər verməyəcək şəkildə inyeksiya etməkdir.

Məsələn, onları öldürməklə ya da parçalamaqla.

İmmun sistemimiz bu cür peyvəndlərin öhdəsindən daha rahat şəkildə gəlir.

Bəzən, immun sistemimizi daha güclü yaddaş hüceyrəsi hazırlamaq üçün daha çox çalışdırmağımız lazım ola bilər.

Canlı peyvəndlər bunun üçün həqiqi vasitədir.

Əks hücum edə bilən bir düşmən ölü birindən daha çox mübarizə tələb edir.

Ancaq bu, həmçinin qorxulu bir fikir kimi səslənir.

Ya mikroblar qalib gələrsə?

Bundan yayınmaq üçün gerçək mikrobun zəif oxşarı olan cinsini laboratoriyada yetişdirdik.

İmmun sistemini qıcıqlandırmaq üçün daha güclü və kifayət qədər yaddaş hüceyrəsi yaradır.

Əla! Bunlar peyvənd istifadəsinin təməl prinsipləridir.

Onlar bədənimizdə təhlükəli xəstəliklərə qarşı immunitet yaranmasında təbii reaksiyanı təhrik edirlər.

Qrip virusu kimi bəziləri tez-tez mutasiyaya məruz qalır ki, bizim hər il yeni peyvəndə ehtiyacımız olur.

ancaq bir çox peyvəndlər bizi illərlə, hətta həyatımız boyu qoruyur.

Ancaq bunun da bir qarşılığı var.

Həyatda hər şey kimi peyvəndlərin də başqa bir tərəfi var:

Yan təsirlər.

Onlar nədir və uşağımızda olarsa, nə baş verər?

Peyvəndlərin riski.

Peyvəndlərin yan təsirləri ilə xəstəliklərin təsirlərini birbaşa qarşılaşdırmaq mürəkkəb ola bilər.

Məsələn, Qərbdə yüz milyonlarla insan qızılcaya qarşı peyvənd etdirdi,

ancaq 2018-ci ildə sadəcə 83000 keyz qeydə alınmışdı.

Saylar bu qədər fərqli olduğu üçün, artıq görmədiyimiz bir xəstəliyin pis təsirlərinə qarşı zəif yan təsiri qorxulu görülə bilər

1963-cü ildə qızılcaya əleyhinə peyvənd tapılmamışdan öncə,

demək olar ki, dünyadakı hər uşaq həyatının bir mərhələsində qızılcaya yoluxurdu.

1950-ci illərdə təxmini olaraq 135 milyon hadisə qeydə alındı.

Hər il

Bəs qızılca 2019-cu ildə də həqiqətən təhlükəlidirmi?

İnkişaf etmiş tibbi xidmət və yeni texnologiyalarla,

peyvəndin yan təsirlərinin riskinə dəyərmi?

Gəlin, gerçək sayılara əsaslanan bir eksperiment aparaq.

Paralel dünyada inkişaf etmiş ölkə xəyal edin.

Yaxşı tibbi xidməti var, lakin insanlar peyvənd etdirməyi dayandırıblar.

Bu vəziyyətdə 10 milyon uşaq qızılcaya yoluxmuş olsun.

Nə baş verər?

9 milyon 800 min uşaq ya da 98 %-in yüksək qızdırması və xoşagəlməyən qaşıntısı olacaq.

800 mini ya da 8%-i təhlükəli diareyadan əziyyət çəkəcək.

700 mini ya da 7%-i karlığa səbəb ola biləcəq qulaq infeksiyasından əziyyət çəkəcək.

600 mini ya da 6%-i qızılcanın ən təhlükəli təsiri - pnevmoniyadan əziyyət çəkəcək.

Təkcə 12 min uşaq pnevmoniyadan öləcək.

10 minə yaxın uşaq ya da 0.1%-i ensefalitə tutulacaq.

2500 uşaq ya da 0.025%-i SSPE-ə yoluxacaq.

Qızılca virusunun beyində qalan

və bir neçə il sonra öldürən xəstəlik.

Nəticə olaraq,

təxminən 2,5 milyon uşaq qızılcanın ciddi effektlərindən təsirlənəcək.

20 minə yaxını qızılcadan öləcək.

Bununla da bitmir.

Qızılcanı məğlub edən uşaqlar ciddi şəkildə zədələnmiş immun sistemi ilə qalırlar ki, bunu bərpa etmək çox vaxt lazım olacaq.

Digər xəstəliklərin zərər verməsi üçün lazım olan vaxt.

Bundan əlavə, uşaqların 2 həftəyə yaxın çox pis vaxt keçirəcəyi də qarantiyadır.

Yaxşı, bəs peyvəndlər?

Peyvəndlərin də yan təsirlərinə nəzər salmaq vacibdir.

Belə, gəlin fikirləşdiyimiz exsperimenti təkrar edək.

Ancaq bu vaxt 10 milyon uşağı MMR (QQM) ilə peyvənd edək.

Nəzəri olaraq nə baş verərdi?

Peyvənd olduqdan sonra,

10 milyon uşağın təxminən 10%-in qızdırması olardı.

500 min ya da 5%-inin zəif qaşıntısı olardı.

100-ə yaxın ya da 0.001%-in

ciddi allergik reaksiyası olar və sağalardı.

10-a yaxın oğlan uşağı ya da 0.0001%-inin isə,

cinsi orqanında iltihab ola bilərdi.

Və cəmi 10-a yaxın ya da 0.0001% uşaqda

daha ciddi yan təsir olan ensefalit ortaya çıxa bilərdi.

Beləliklə, biz 10 milyon uşağı peyvənd etdik.

Cəmi təqribən 120 nəfərində bir qədər ciddi yan təsir ortaya çıxdı.

İnkişaf etmiş bölgələrdə əlverişli müalicə sayəsində, təxminən hamısı yaxşı olacaq.

Bəs autizm?

Autizm və peyvəndlər arasındakı əlaqə dəfələrlə isbatlanmamış bir mənbədən qaynaqlanmışdır.

Açıqlamada oxumağınız üçün bir keçid yerləşdirəciyik.

Ancaq 2019-cu ildə peyvəndlərin autizmə səbəb olmadığını demək ədalətli olar.

Yaxşı, bəs ölümlər?

Peyvənd olunmuş 10 milyon uşaqdan birinin ölə biləcəyini söyləmək belə həqiqətən çətindir.

Yaxşıca araşdırıb, bir neçə fərqli mütəxəssislə də məsləhətləşdik.

Əgər obyektiv raportlara məhəl qoymasaydıq,

1971-ci ildən bu yana MMR (QQM) peyvənd etdirmiş yüz milyonlarla uşaqdan sadəcə çox az sayıda sənədlənmiş keyz tapa bilərdik.

Qızılca uşağınız üçün peyvəndin ən pis yan təsirlərindən belə minlərlə qat daha təhlükəlidir.

Peyvəndin ölümcül yan təsirini tapmaq üçün lupaya ehtiyacınız olmalıdır,

ancaq bu halda belə təsdiqlənmiş keyzlər tapmağınız çox çətindir.

Qızılca ölümləri isə gerçəkdir və tapmaq asandır.

Təkcə, dünya miqyasında 2017-ci ildə 110 min insan qızılcadan ölmüşdü.

Statistik olaraq bu gün 300 uşaq qızılcadan ölür.

Hətta biri bu video başladıqdan sonra öldü.

Peyvəndləri təhlükəsizlik kəmərlərilə qarşılaşdıra bilərsiz.

Kimsənin təhlükəsizlik kəmərinə görə öldüyü qəribə qəzalar varmı?

Bəli, var.

Ancaq, şəxsi fikrinizcə, təhlükəsizlik kəməri taxmağın uşağınız üçün daha güvənli olduğunu mu düşünürsüz?

Bir saniyə!

Ya uşağınız allergiyalıdırsa?

İndiyə qədər söylədiklərimiz sizin xüsusi situasiyanıza uyğun gəlmirsə?

Bu vəziyyətdə peyvəndin ən böyük dəstəkçisi sizin olmağınız lazımdır.

Çünki, əgər uşağınız peyvənd ola bilmirsə, onu sadəcə ətrafı qoruya bilər.

Buna qrup immuniteti deyilir

və bu sizin peyvənd olunmamış uşağınızı qoruyacaq tək yoldur.

Qrup immuniteti , lazımi qədər insanın xəstəliyə qarşı peyvəndi varsa,

xəstəliyin yayıla bilməyəcəyini və qurbanına yoluxmadan öləcəyi mənasını verir.

Ancaq bunu qızılca xəstəliyində alındırmaq üçün ətrafınızdakı insanların 95%-i peyvəndli olmalıdı.

Nəticə.

Peyvəndlər haqqındakı müzakirələrin problemi düzgün bir platformada mübahisə edilməməsidir.

Peyvəndlərin müsbət cəhətlərini müdafiə edənlər, çalışmalar və statistikalardan bəhs edərkən,

əks arqumentlər isə ümumilikdə emosiyalar,

təfsilatlar və yanlış informasiyalardır.

Və emosiyalar gerçəklərə qarşı immunitetlidir.

Heç kimi qışqıraraq qane etməyəcəyik.

Ancaq peyvəndə qarşı konspirasiyalarının da nə etdiyi gerçəyini də gizlətməyəciyik.

Peyvənd olmaq üçün çox kiçik körpələri öldürürlər.

Sadəcə şanssız olan sağlam uşaqları öldürürlər.

Yox olma ərəfəsində olan ciddi xəstəlikləri geri gətirirlər.

Və peyvəndlərin ən böyük yan təsiri isə, daha az ölən uşaqlar.

Peyvəndlər çoxumuzun yaddan çıxardığı bir çox canavarları uzaqlaşdırmaq üçün sahib olduğumuz çox güclü vasitələrdir.

Canavarları təkrar geri gətirməyək!