Βίντεο

Αποσπάσματα

Κάποιες φορές ο κόσμος μοιάζει…

βαρετός…

Έχουμε επισκεφτεί όλα τα απομονωμένα νησιά,

κατακτήσαμε την αρκτική

και διαπεράσαμε τις βαθύτερες ζούγκλες.

Αλλά… υπάρχει ακόμη ένα μέρος να ανακαλύψουμε.

Είναι μία υγρή και θανατηφόρα έρημος

κατοικούμενη από μυστηριώδη πλάσματα

που ζουν στο απόλυτο σκοτάδι.

Η άβυσσος.

Ας καταδυθούμε!

Όταν κοιτάμε ολόκληρη την κλίμακα των ωκεανών της Γης,

είναι δύσκολο να πιστέψουμε πως

λιγότερο από το 2% της γήινης βιομάζας ζει εδώ.

Και από αυτό το μικρό ποσοστό,

περίπου το 90% βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια

στα πρώτα 200 μέτρα.

Εδώ ξεκινάμε το ταξίδι μας.

Εδώ το φως μπορεί ακόμη να διαπεράσει το νερό

πράγμα που επιτρέπει να συμβεί η φωτοσύνθεση.

Φυτοπλανκτόν,

τρισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια μονοκύτταρα βακτήρια και άλγη

φτιάχνουν τη βάση του ωκεάνιου οικοσυστήματος

και αυτά καταναλώνονται από μεγαλύτερα πλανκτόν,

τα οποία καταναλώνονται από άλλα είδη.

Ο πάτος της θάλασσας σε αυτό το βάθος

είναι συγγενής του δάσους του Αμαζονίου

και συχνά είναι καλυμμένος με κοραλλιογενείς υφάλους,

άλγη και άλλα θαλάσσια φυτά

που είναι σπίτι για πληθώρα άλλων θαλάσσιων ζώων.

Ως τώρα στοχεύσαμε την προσοχή μας

σε αυτό το σχετικά ευχάριστο περιβάλλον

στο οποίο ψαρεύουμε, κολυμπάμε, μολύνουμε και μελετούμε.

Οπότε… ας καταδυθούμε βαθύτερα.

Καθώς μετακινούμαστε από οικεία, παράκτια νερά σε βαθύτερα, πιο απομονομένα νερά,

τελικά βρίσκουμε τα όρια της υφαλοκρηπίδας.

Όπου βρίσκουμε το πρανές (πλαγιά) της υφαλοκρηπίδας,

την αργή κάθοδο στην άβυσσο.

Με κάθε επιπρόσθετο μέτρο νερού, το φως μειώνεται δραστικά.

Που σημαίνει πως βασικά δεν υπάρχουν άλλα φυτά

και η φαινομενικά απότομη πλαγιά της υφαλοκρηπίδας

αρχίζει να θυμίζει την επιφάνεια της Σελήνης.

Κοιτάζοντας έξω, αυτό που αντικρίζουμε μοιάζει σαν ατελείωτα ανοιχτά νερά.

Ας αφήσουμε την πλαγιά πίσω μας

και ας μπούμε στην αποκαλούμενη “ζώνη του λυκόφωτος”.

Την πύλη για την άβυσσο.

Καθώς βυθιζόμαστε παραπάνω,

η πίεση του νερού αυξάνεται σε θανάσιμα επίπεδα.

Η βαθύτερη ανθρώπινη κατάδυση

έφτασε στα 322 μέτρα.

Σε αυτό το βάθος η πίεση είναι σαν να έχεις 200 αυτοκίνητα

στιβαγμένα από πάνω σου.

Κι όμως έχουμε πραγματοποιήσει μόνο το 3% του ταξιδιού μας.

Παρ’ όλο που αυτή η περιοχή μοιάζει κάπως βλοσυρή,

πολλά ψάρια και άλλα ζώα περνούν τουλάχιστον τη μισή ζωή τους εδώ κάτω.

Την ημέρα, είναι ένα καλό μέρος για ξεκούραση και ανάρρωση

κρυμμένα από τους θηρευτές στα αχανή σκοτεινά νερά.

Τη νύχτα, μπορούν να ταξιδεύουν ασφαλέστερα σε ρηχότερες περιοχές,

ώστε να τραφούν στα πλούσια σε τροφή νερά της επιφάνειας.

Σε αυτή τη ζώνη μετάβασης μεταξύ λυκόφωτους και σκοταδιού,

το φως μετατρέπεται σε ισχυρό εργαλείο.

Πάνω από 90% των ειδών που κατοικούν σε αυτό το περιβάλλον

χρησιμοποιούν χημικά βιοφωταύγειας για να παράξουν φως.

Το κάνουν για να καμουφλαριστούν κόντρα στο αμυδρό ηλιακό φως,

για να στείλουν σήματα σε πιθανούς συντρόφους

ή για να μπερδέψουν και να τρομάξουν τους επιτιθέμενους.

…ή χρησιμοποιούν το φως για να κυνηγήσουν.

Ένα ακόμη εργαλείο επιβίωσης στο σκοτάδι είναι η ομαδική δουλειά.

Περίπου στα 700 μέτρα

αντικρίζουμε μία αποικία σιφωνοφόρων.

Μπορούν να φτάσουν μέχρι και 50 μέτρα μήκος,

αλλά με πλάτος όσο ένα σκουπόξυλο.

Για να προσελκύσει τη λεία της,

μια αποικία παράγει ένα εκπληκτικά όμορφο μπλε ή κόκκινο φως

και απλώνει μια κουρτίνα πλοκαμιών,

γεμάτη τοξικές βελόνες

που σκοτώνουν οτιδήποτε βρεθεί αρκετά κοντά.

Αλλά τα περισσότερα είδη που ζουν εδώ κάτω

εξαρτόνται από έναν παράξενο πόρο.

Θαλάσσιο χιόνι.

Κάποιου είδους λευκές νιφάδες

που συνεχώς βυθίζονται από την επιφάνεια στον πάτο του ωκεανού.

Αποτελείται από νεκρά μέλη φυτών ή ζώων,

κόπρανα,

κοχύλια, άμμο ή σκόνη.

Ακόμη κι αν δεν ακούγεται ιδιαίτερα γευστικό…

χωρίς αυτόν τον κρίσιμο πόρο

η ζωή στην άβυσσο θα λιμοκτονούσε.

Αυτή είναι η περιοχή που οι πιο συναρπαστικές μάχες

μεταξύ δύο απίθανων εχθρών μπορεί να συμβεί.

Φάλαινες φυσητήρες κυνηγάνε και επιτίθενται

τεράστια καλαμάρια στο μέγεθος ενός σπιτιού.

Παρ’ όλο που τα καλαμάρια αντεπιτίθεται άγρια,

μάλλον δεν έχουν πιθανότητα επιβίωσης

αλλά καταφέρνουν να αφίσουν μόνιμα σημάδια στο δέρμα του δολοφώνου τους.

Καθώς φτάνουμε στα 1.000 μέτρα,

βαθύτερα από το ψηλότερο ανθρώπινο κτήριο,

πρέπει να είμαστε προσεκτικοί.

Αυτή είναι η “μεσονύκτια ζώνη”.

Ένα μέρος ολοκληρωτικού σκοταδιού.

Μία μετά βίας εξερευνημένη, υγρή, άγονη περιοχή

που αποτελείται παρά μόνο από ατέλειωτα, μαύρα, ανοιχτά νερά.

Σε αυτά τα βάθη είναι δυσκολότερο για έναν άνθρωπο να κολυμπήσει

από το να κάνει μια βόλτα στο διάστημα.

Η εύρεση τροφής εδώ κάτω είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Οπότε η ζωή έπρεπε να προσαρμοστεί ώστε να κάνει ακραία οικονομία ενέργειας.

Όπως το 30 εκατοστών καλαμάρι βαμπίρ

που πλέει στο νερό χωρίς κινήσεις,

με τους μακριούς, ισχνούς βραχίονες εκτεταμένους.

Αυτοί είναι καλυμμένοι με μικρές, σκληρές τρίχες

που “σκουπίζουν” την τροφή από το νερό.

Αυτό σώζει αρκετή ενέργεια

συγκριτικά με το ενεργό κυνήγι τροφής.

Για σαρκοφάγα ψάρια

είναι πολύ πιο δύσκολο να βρουν τροφή,

καθώς η ζωντανή λεία είναι αρκετά σπάνια εδώ κάτω.

Οπότε οι κυνηγοί πρέπει να γραπώνουν τέλεια το θύμα τους

με την πρώτη προσπάθεια.

Αλλιώς θα ξεφύγει στο σκοτάδι.

Πολλοί θηρευτές της αβύσσου

έχουν αρκετές σειρές από μακριά και θανατηφόρα δόντια.

Όπως ο χαυλιόδους,

που χρησιμοποιεί τους μακριούς του κυνόδοντες για να παγιδέψει ακόμη και μεγάλη λεία

και για να την καταπιεί ολόκληρη.

Ή ο πτυχωτός καρχαρίας

με την εντυπωσιακή του σειρά 300 δοντιών,

που καμπυλώνονται προς τα πίσω για να γαντζώσουν το θύμα στο στόμα του.

Βυθιζόμαστε περισσότερο.

Κάτω από το σημείο των 3.800 μέτρων.

Στο ίδιο βάθος με το ναυάγιο του Τιτανικού.

Τώρα βρισκόμαστε σε χαώδη βάθη.

Εδώ, η ζωή συμβαίνει σε αργή κίνηση.

Η διατήρηση ακόμη και του τελευταίου ποσού ενέργειας,

είναι κρίσιμο για την επιβίωση.

Όλα εδώ κάτω αιωρούνται ακίνητα

ή κολυμπούν με έναν αργό, κομψό τρόπο.

Η μόνη στιγμή που τα ζώα αυτής της ζώνης κινούνται γρήγορα

είναι όταν πρέπει να αποφύγουν τον κίνδυνο.

Σαν το χταπόδι Ντάμπο,

που κάνει κουπί με τα σαν αυτιά πτερύγιά του

ή το ψάρι “grenadiers”

με τις αργές, σαν χέλι δονήσεις της ουράς του.

Στα 4.000 μέτρα φτάνουμε επιτέλους στο έδαφος και πάλι.

Η αβυσσική πεδιάδα.

Είναι καλυμμένη με γκρι λάσπη και πέτρες

σκονισμένη με τα απομεινάρια θαλασσίου χιονιού,

που καταναλώνεται από ζώα όπως θαλάσσια αγγούρια,

γαρίδες, αχινούς και θαλάσσια σκουλήκια.

Σε μερικές περιοχές του πάτου της θάλασσας

μπορούν να βρεθούν μικρά, μαύρα αποθέματα μετάλλων.

Αυτά είναι ιζήματα μαγγανίου.

Κοράλια και σφουγγάρια της αβύσσου τα χρησιμοποιούν

για να αγκυροβοληθούν στον πάτο της θάλασσας.

Παρότι οι μορφές ζωής είναι σποραδικές στον πάτο,

ακόμη και εδώ κάτω υπάρχουν οάσεις.

Στις κοιλάδες των ρηγμάτων, όπου οι τεκτονικές πλάκες διαχωρίζονται,

μάγμα θερμαίνει το θαλασσινό νερό

και δημιουργεί μαύρους πίδακες νερού και μετάλλων

έως και 400˚C,

που σχηματίζουν περίτεχνες καμινάδες και πύργους.

Ακραιόφιλα βακτήρια χρησιμοποιούν τα μέταλλα για να δημιουργήσουν οργανικές ύλες,

που είναι οι βάσεις για μοναδικά οικοσυστήματα.

Καθώς συνεχίζουμε την κάθοδο,

φτάνουμε στο βαθύτερο σημείο της αβυσσικής πεδιάδας στα 6.000 μέτρα.

Για το μεγαλύτερο μέρος του δαπέδου αυτό είναι το μέγιστο βάθος.

Αλλά αν θέλουμε να φτάσουμε στο βαθύτερο σημείο των ωκεανών,

βασικά είμαστε ακόμη στη μέση.

Ας εισέλθουμε στην “ζώνη του Άδη”.

Τον κάτω κόσμο της θάλασσας.

Αποτελείται από μακριές, στενές τάφρους,

που είναι μόνο 0,25% των ωκεανών

και βρίσκεται μεταξύ των πιο ακραίων περιβαλλόντων στη Γη.

Μόνο τα ακραιόφιλα όντα υπάρχουν εδώ,

όπως το αιθέριο ψάρι-σαλιγκάρι,

που κατέχει τον τίτλο του βαθύτερου ζωντανού ψαριού που έχει ειδωθεί

περίπου στα 8.000 μέτρα.

Βλέπουμε μυτερές, κοφτερές, μαύρες πέτρες να προσπερνούν,

καθώς βυθιζόμαστε κάτω από τα 10.000 μέτρα.

Μέχρι να φτάσουμε την τελική πλαγιά.

Μία τάφρος μέσα στην ακόμη μεγαλύτερη Τάφρο των Μαριάνων

με ελαφρά κεκλιμένες πλευρές,

που περικυκλώνουν μία κοιλάδα περίπου 1,6 χιλιομέτρων σε μήκος.

Αυτό είναι…

Το βαθύτερο σημείο…

Η Άβυσσος του Challenger.

11.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.

Η πίεση του νερού σε αυτό το βάθος είναι 1.086 bar.

Μια βουτιά εδώ είναι σαν να ισορροπείς 1800 ελέφαντες πάνω σου.

Αλλά ακόμη και εδώ, η ζωή έχει βρει έναν τρόπο να ακμάζει.

Δίπλα σε θαλάσσια αγκούρια

λευκά και ροζ αμφίποδα λικνίζονται μέσα στο νερό.

Το μέγεθός τους είναι συναρπαστικό.

Παρόλο που ο ξάδερφος των ρηχών νερών είναι μόλις μερικά εκατοστά,

η εκδοχή της αβύσσου μπορεί να φτάσει τα 30 εκατοστά.

Και υπάρχουν κι άλλα πράγματα που πλέουν κομψά στο νερό.

Πλαστικές σακούλες που βρέθηκαν από επιστήμονες το 2018.

Ακόμη και το πιο απομονωμένο μέρος στη Γη

δεν είναι προστατευμένο από την ανθρώπινη επιρροή.

Δεν έμεινε κάτι να κάνουμε και το οξυγόνο μας τελειώνει,

οπότε ξεκινάμε την άνοδό μας.

Μετά από ώρες ταξιδιού στο σκοτεινό τίποτα,

επιτέλους βλέπουμε τις ακτίνες του φωτός.

Επιστρέφουμε πίσω σε μια ήρεμη επιφάνεια.

Οι ωκεανοί έχουν τέτοιο βάθος!

Υπάρχει τόσο πολύ από αυτούς!

Χρωστάμε σε εμάς και τους απογόνους μας

να τους διατηρούμε όσο το δυνατόν καλύτερα.

Υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά υπέροχα πράγματα που αναμένουν να ανακαλυφθούν.

Οπότε, μάλλον έχεις ανατριχιάσει

και θέλεις να εξερευνήσεις πράγματα.

Γιατί να μην ξεκινήσεις με λίγη ζουμερή επιστήμη;

Μπορείς να χρησιμοποιήσεις τους φίλους μας από την Brilliant

ως τον βατήρα σου για μια βουτιά στη γνώση!

Η Brilliant είναι μία ιστοσελίδα που σε βοηθάει να προσεγγίσεις την επιστήμη πιο πρακτικά.

Μέσω διαδραστικών μαθημάτων και καθημερινών προβλημάτων

στα μαθηματικά, την φυσική και την επιστήμη των υπολογιστών.

Αντί απλά να πλημμυρίσεις με πληροφορίες,

αποκτάς τα απαραίτητα εργαλεία για επίλυση σύνθετων θεμάτων από μόνος σου.

Είναι πρακτική εκμάθηση,

αντί για κιμωλία και μπλα μπλα.

Βούτα και μάθε για πράγματα όπως γεωμετρία, κύματα και φως,

φυσική της βαρύτητας και πολλά ακόμη.

Πάτησε το link στην περιγραφή ή επισκέψου το brilliant.org/nutshell

για να εγγραφείς δωρεάν και να μάθεις περισσότερα πράγματα από ότι ψάρια στη θάλασσα.

Και υπάρχει ένα επιπλέον όφελος για τους θεατές του kurzgesagt.

Οι πρώτοι 688 που θα χρησιμοποιήσουν το link

έχουν έκπτωση 20% της ετήσιας συνδρομής τους

που τους επιτρέπει να δουν όλα τα καθημερινά προβλήματα στα αρχεία

και να ξεκλειδώσουν κάθε σειρά μαθημάτων.

Η Brilliant σε βοηθάει να τελειώσεις τη μέρα σου λίγο πιο ευφυής.

Άρπαξε την ευκαιρία!

Χρειάζεσαι περισσότερη βιταμίνη C;

Έχουμε επίσης φτιάξει μία επική αφίσα,

η οποία περιέχει μερικά από τα πιο συναρπαστικά πλάσματα που συναντήσαμε στην κατάδυσή μας.

Είναι πολύ λιγότερη δουλειά από ένα ενυδρείο

αλλά εξίσου καταπραϋντική και όμορφη.