Video

Transkript

Bir fili bir fare boyutuna kadar sıkıştıralım ve

bir fareyi de bir fil boyutuna genişletelim,

çünkü bu bizim videomuz ve ne olacağını görmek istiyoruz.

İlk olarak bizim ufak fil şöyle bir sersemler sonra ölür

Bizim ufak fil dostumuz çok üşümüş ve dakikalar içinde donarak ölmüştür

Devasa faremiz de bir anlık çok rahatsız görünür ve sonra bir anda patlayıverir.

Her yere sıcak fare iç organları bırakarak

Peki neden?

Boyutlar yüzünden.

Bizler tam olarak bulunduğumuz boyutlarda yaşamaya göre optimize olduk ve başka herhangi bir çevrede korkunç bir şekilde ölürdük.

Peki, tam olarak neden?

Faremiz neden patladı ve aynısını çok zorlasak bizim file de yapabilir miyiz?

-Intro-

Bu dünyada ki yaşamın temeli hücrelerdir, hücreler boyut olarak çeşitlilik gösterebilirler

ancak canlılar arasındaki hücre boyut farkı çokta fazla değildir. Bir Mavi Balinanı’nın hücresi Sinekkuşu’nun hücresinden çok farklı değildir. Sadece daha fazlasına sahiptir.

Hücreler canlı kalmak için çok şey yapması gerekir

ve bütün bu iş enerji gerektirir.

Bu enerjiyi de hayvan hücreleri, besini oksijen kullanarak kimyasal enerjiye çevirerek elde eder

Bu bizim enerji üretim merkezimiz mitokondri de gerçekleşir

Kömür fabrikaları gibi ufak ATP pillerini üretirler, bunlarıda hücre yapmak istediği şeyler için kullanır

Tıpkı motor gibi mitokondriler çalışırken ısınırlar, hatta insan deri hücresinde 50 santigrat dereceye çıkarlar

Bazı hücrelerimiz 2000’e kadar mitokondri barındırır ve hepsi ısı yayar. Yani hayatta olmak çok ısı üreten bir iş.

Ne kadar çok hücren varsa vücudun o kadar ısı üretir. Eğer vücudumuz bu ısıyı azaltacak yollar bulmasaydı,

içerden pişmeye başlar ve ölürdük.

Ancak bu hacimli canlılar için bir sorun çünkü boyut arttıkça vücut davranışı değişir

Tam bu konuda hayvanların 3 önemli özelliği vardır.

1. Boyları

2. Dış / Çeper / Deri

3. İç kısım - organ, kemik hatta umut ve rüyaları

Anlaması zor olan kısım, bir şey büyüdükçe iç kısımları daha fazla büyür

Oyuncak küpü düşünün

eğer boyu 2 katına çıkarsa çeperi ve hacmi iki katına çıkmaz

Yüzey 4 katına ve hacim 8 katına çıkmıştır

Buna kare, küp yasası denir ve doğanın başına milyarlarca yıldır beladır.

Peki bu büyük hayvanlar için neden sorun?

Çünkü üretilen ısı yüzey yolu ile dışarı verilir.

yani eğer bizim fare fil boyutuna çıkarsa,

60 kat uzun, ısı kaybettirecek 3600 kat fazla yüzeye sahip

ancak şimdi 216 000 kat daha fazla ısı üreten katrilyonlarca mitokondrisi olan hacme sahip

bütün bu yeni mitokondriler ısı üretir ve

çok daha fazla hacim , yeterince olmayan yüzey. bizim fare hızlı bir biçimde ölür.

Ancak fil büyüklüğünde canlılar var, Peki bu nasıl mümkün?

İlk olarak

filler fazla ısıdan kurtulmak için evrildiler, kocaman ince kulaklar daha fazla yüzey alanı sağlıyor

tabiki sadece bu yeterli değil, doğanın buna çözümü de çok daha şık

Fillerin hücreleri bizimkilere göre çok daha yavaş çalışır

hayvan büyüdükçe hücresi yavaşlar

Bizler hayvanları onların metabolizma hızının ağırlığına oranınca kıyaslayınca durum açık ve net

bu her zaman tutmaz ancak genel olarak tutar.

Filler çok büyük trilyonlarca ufak kömür ocağına sahip et torbalarıdır

Bundan dolayı ocakları tam kapasitede değilde yetecek derecede açarlar

Fillerin tüm metabolizması yavaştır. Her şey ağır ağır çalışır

küçük hayvanların ihtiyacıda tam tersidir

Eğer küçüksen ve hacmine göre ısı yayacak çok alanın varsa

yeterince ocağa sahip değilsindir ve ürettiğin ısıyı hızlı kaybediyorsundur

bunun için çok küçük memeliler, ilginç bir çözüm buldu

Tanıştıralım; shrew(kır faresi), Dünyanın en küçük memelisi.Fareden çok kirpiye benzeyen köstebeğimsi bir canlı

uzunluk olarak 4 cm ağırlık olarak ise 1,8 gram geliyor.Bir Ataç ağırlığı

çok küçük değişik bir canlı. Hemencicik donmamak için hücreleri sürekli çalışıyor

küçücük ocakları her zaman tam kapasitede

kalp atımı dakikada 1200 kere ve dakikada 800 nefes alımı yapıyor.

bu aşırı enerji gereksinimi shrew’ü sürekli yemeye zorlar

eğer 4 saat boyunca yiyecek bulamazsa ölür

bunun yanında bir afrika fili günlük ağırlığının %4’ünü yer

Kır faremizin gereksinimi ağırlığının 200 katıdır

Her gün 2000 tane Big Mac yediğinizi düşünün, dakikada bir taneden fazla, eğlenceli gözükebilir, ancak çokta değil

yani bir cm küp shrew bir cm küp filden 40 kat daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar

eğer birden bire fil hücreleri kır faresinininkiler kadar aktif olur ise,

inanılmaz derecede bir ısı üretimi olur, filin içindeki sıvılar

buharlaşır ve fil buharlı bir şekilde patlar.

Tabi gerçekte patlama gerçekleşmeden önce oluşan sıcaklıkta proteinler bozulur ve sıcaklık üretmeyi bırakır

Ancak bir et bombası eriyen fil fikrinden daha ilginç

Farketmezsizin boyuta göre metabolizma hızı değişimi beklemediğimiz yerlerde bile var

Örneğin hamile hanımlar

Bebek anne içinde sanki onun parçasıymış gibi davranır

metabolik hızı benzerdir ve organ hızlarıda anne ile eşleniktir

gerçektende kendinden büyük bir şeyin parçası durumdadır

öyle olmayı kestiği anda, doğum anında, her şeyi hızlanmaya başlar

doğumdan 36 saat sonra bebeğin metabolizması kendi boyutundaki memelilere benzerdir

Bebekler kelimenin tam anlamıyla bir saat içinde bir organdan bireye dönüşürler

Ancak küçük ve büyüklerin benzer olduğu bir nokta var: Kalp Atımı

Memelilerde genelde kendi yaşamlarında ki kalp atımı sabittir. Yaklaşık olarak 1 milyar.

yani, bir kır faresi ile fil çok farklı iken, yaşamlarında ki kalp atımları benzerdir

Yaşamdaki hızları tam zıt ve aynı zamanda benzer

Filleri gereksiz bir şekilde patlattığımız bir video’da bu sonuç çıkarabildiğimiz en romantik sonuçtur