Video

Transcriptie

Wat als je genetische manipulatie zou kunnen gebruiken

om de grootste vijand van de mensheid te stoppen.

Het dodelijkste dier op aarde

dat verantwoordelijk is voor miljarden doden:

de machtige mug.

Naast andere ziekten

verspreiden muggen malaria,

een van de wreedste parasieten op aarde,

en mogelijk de grootste doder van mensen ooit.

Alleen in 2015 werden al honderden miljoenen geïnfecteerd

en stierven er bijna een half miljoen.

Een nieuwe technologie zou ons kunnen helpen

malaria voor eeuwig uit te roeien.

Maar daarvoor moeten we een hele nieuwe diersoort aanpassen.

Dit is geen hypothetisch probleem;

de aangepaste muggen bestaan al in een laboratorium.

Moeten we deze technologie gebruiken?

En is malaria erg genoeg om het risico te nemen?

(vertaling door Tijmen Huijting)

Malaria wordt veroorzaakt door een groep micro-organismen:

plasmodia, hele vreemde micro-organismen

die bestaan uit slechts één cel.

Het zijn parasieten die volledig afhankelijk

zijn van muggen.

Malaria begint altijd met een insectenbeet.

In de speekselklieren van de mug wachten duizenden

sporozoïeten tot de mug je huid binnen dringt.

Meteen na het binnendringen zetten ze koers naar de lever,

waar ze stilletjes grote cellen binnen dringen

en zich verstoppen voor het immuunsysteem.

Ze blijven hier tot wel een maand, terwijl ze wachtend

in “stealth-mode” levende cellen vernietigen

en van gedaante veranderen:

kleine druppelvormige merozoieten.

Ze vermenigvuldigen zich, tot er duizenden zijn

en dan barsten ze uit de cellen.

Duizenden parasieten gaan de bloedstroom binnen

om te zoeken naar hun volgende slachtoffers:

rode bloedcellen.

Om onopgemerkt te blijven,

omhullen ze zichzelf met de membranen

van de cellen die ze gedood hebben.

Stel je voor: iemand van binnenuit doden

en vervolgens hun huid als camouflage gebruiken.

Onmenselijk!

Ze vallen nu gewelddadig rode bloedcellen aan,

en vermenigvuldigen zichzelf erin tot ze uitbarsten,

en daarna zoeken ze weer naar nieuwe rode bloedcellen.

Dit herhaalt zich steeds opnieuw.

Delen van dode cellen verspreiden veel giftige afvalstoffen,

die een krachtige reactie van het immuunsysteem veroorzaken,

wat zorgt voor griepachtige symptomen.

Onder deze symptomen vallen een hoge koorts,

zweten en rillingen,

kramp, hoofdpijn en soms overgeven en diarree.

Als malaria de bloed-hersenbarrière doorbreekt

kan dit een coma, neurologische schade of dood veroorzaken.

De parasieten zijn nu klaar voor evacuatie.

Wanneer een andere mug de geïnfecteerde mens bijt,

krijgen ze een ritje.

De cyclus kan weer opnieuw beginnen.

In 2015 verspreidde het Zika virus,

dat voor vreselijke aangeboren afwijkingen zorgt

als het zwangere vrouwen infecteert,

zich razendsnel naar nieuwe gebieden overal ter wereld.

Deze ziekte wordt ook gedragen door muggen.

The mug is de perfecte drager voor menselijke ziektes.

Ze bestaan al minstens tweehonderd miljoen jaar,

er zijn er triljoenen

en één mug kan tot wel 300 eitjes in een keer leggen!

Ze zijn vrijwel onmogelijk om uit te roeien,

en de perfecte parasietentaxi.

Maar nu hebben we nieuwe revolutionaire technologie

die ons misschien de oorlog tegen hen gaat laten winnen:

CRISPR.

Voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid

hebben we de mogelijkheid

grootschalige veranderingen aan hele soorten te maken,

door hun genetische informatie naar onze wens aan te passen.

Dus waarom zou je in plaats van kleine groepen

insecten aan te vallen,

niet gewoon de types die ziektes overbrengen veranderen?

Door het gebruik van genetische manipulatie

hebben scheikundigen met succes een muggenras gemaakt

dat immuun is voor de malariaparasiet

door een nieuw antilichaam toe te voegen

dat zich specifiek richt op plasmodium.

Deze muggen zullen nooit malaria verspreiden.

Maar alleen de genetische informatie veranderen

is niet genoeg.

De veranderingen zouden alleen geërfd worden

door de helft van de nakomelingen

omdat de meeste genen twee versies binnen elk gen

hebben als een fail-safe.

Dus na twee generaties zou maar maximaal de helft

van de nakomelingen het gen dragen.

In een populatie van miljarden muggen

zouden zij bijna geen verschil maken.

Een genetische manipulatie-methode genaamd

de “gene drive” lost dit probleem op.

Het zorgt ervoor dat het nieuwe gen dominant wordt

in de eerste paar generaties,

waardoor het het oude gen bijna volledig laat verdwijnen.

Hierdoor zal 99,5% van de gemanipuleerde nakomelingen

het anti-malaria gen dragen.

Als we genoeg aangepaste muggen in het wild

zouden loslaten om te paren met normale muggen,

zouden de malaria-stoppende genen enorm snel verspreid worden.

Als het nieuwe gen een standaard kenmerk

wordt van de muggenpopulatie,

verliest plasmodium zijn thuisbasis.

Scheikundigen hopen dat de verandering

zo snel zou plaatsvinden,

dat ze zich er niet op kunnen aanpassen.

Malaria zou vrijwel verdwijnen.

Als je je bedenkt dat een half miljoen kinderen

er jaarlijks door worden gedood,

zijn er al vijf aan gestorven sinds het begin

van deze video.

Sommige scheikundigen zeggen dat we deze

technologie zo snel mogelijk moeten gebruiken.

De muggen zelf zouden hier waarschijnlijk

alleen maar van profiteren;

ze bereiken niets met het dragen van parasieten.

En mogelijk is dit alleen nog maar de eerste stap,

malaria is misschien pas het begin.

Andere muggen dragen ook knokkelkoorts en Zika,

teken verspreiden de ziekte van Lyme,

vliegen dragen slaapziekte,

en vlooien de pest.

We zouden miljoenen levens redden,

en vreselijk lijden kunnen tegengaan, dus…

waarom hebben we dit nog niet gedaan?

Ten eerste is CRISPR-manipulatie pas vier jaar oud,

dus tot voor kort konden we het nog niet zo

snel en gemakkelijk doen.

Ook zijn er goede redenen om bezorgd te zijn:

nooit eerder hebben mensen bewust

de genetische code van een vrij levend organisme

op deze schaal aangepast.

Als we het doen, kunnen we niet meer terug,

dus het moet goed gebeuren, omdat er

ongewenste gevolgen zouden kunnen zijn

als we de natuur gaan aanpassen.

In het specifieke geval van malaria

zou het risico echter acceptabel kunnen zijn,

omdat de genetische aanpassing geen grote

aanpassing maakt in het genoom zelf,

maar slechts in een klein deel ervan.

Waarschijnlijk is het ergste wat kan gebeuren

dat het misschien niet werkt,

of dat de parasiet zich op een slechte manier aanpast.

Hier wordt nog altijd veel over gediscussieerd.

Met technologie die zo krachtig is als “Gene Drive”

moet erg voorzichtig gehandeld worden,

maar op een bepaald punt moeten we ons afvragen

of het onethisch is om níét deze technologie

te gebruiken,

wanneer er dagelijks duizend kinderen sterven.

De mensheid moet in de komende jaren gaan beslissen

hoe we dit gaan doen.

De publieke discussie ligt in dit geval

erg achter op de technologie.

Wat denk jij?

Deze video werd deels mogelijk gemaakt door

donaties van kijkers op Patreon.

Als je ons wilt helpen met het maken van meer

video’s zoals deze,

en in ruil daarvoor mooie cadeaus wilt krijgen,

kun je dat hier doen.

We stellen het erg op prijs!

Als je meer wilt weten over genetische manipulatie,

hebben we nog een andere video over CRISPR,

en een over GMO’s.

Als dat te veel biologie voor je is,

hebben we hier een ruimteafspeellijst.

Ondertitels door de Amara.org-gemeenschap