Video

Transkripte

Bota në të cilën jetojmë ndihet normal, e zakonshëm.

Ti ndjehesh si kjo është vetëm se si ekzistojnë njerëzit dhe kane ekzistuar gjithmonë.

Por, jo

Kurre me pare ne njerezit nuk kemi jetuar ne nje bote kaq te sostifikuar, per nevojat tona si sot.

duke na dhënë luksin të harrojmë për veten dhe të mos shqetësohen për mbijetesë.

Ushqim, strehim, siguri, e gjithë kjo, merret me pake seriozisht.

Por ne jemi pak të veçantë për më shumë se 99.99% të historisë njerëzore, jeta ishte krejtësisht e ndryshme.

Dhe nuk ka asnjë gjë të tillë si vetëm një histori njerëzore, ka me shume.

Historia jone fillone me shume se 6 milion vite me pare, kur homo sapiensat u ndane dhe marredhenia jone me majmunet mbaroi

2.8 milion vite me pare, njeriu i pare u shfaq.

Ne mendojme veten si njerezit e vetem, por kjo eshte shume larg nga e verteta.

Kur ne homo sapiens sapiens erdhem ne ekzistence 200,000 vite me pare, aty ishin pothuajse 6 specie te ndryshme te njerezve.

Kushërinj të inteligjencës krahasueshme me aftësi, të cilet duhet të ketë qenë tepër e frikshme, qe dukeshin si alien te gjalle.

Disa nga ata ishin shume te sukseshem

Per shembull, Homo Erectus, mbijetuan 2 milion vjet.

10 here me shume sesa njerezit moderne

Speciet e tjera njerzore jane zhdukur afro 10,000 vite me pare

Ne nuk e dime se qfare i beri te vdisnin

Njerëzit modernë kanë të paktën një për qind pak të Neandertalit dhe të ADN-së të tjera njerëzore, kështu që ishte je loje perzirje,

por jo e mjaftueshme per te bere nje shkrirje midis specieve.

Pra, ne nuk e dimë nëse kushërinjtë tanë ikën, sepse ata e humbën betejën mbi burime ushqimore, ose për shkak të një serie të gjenocideve të vogla

Sidoqofte, vetem ne jemi.

Ne filimin e njerezimi.

2.8 milion vite me pare, njerezit e pare perdoren mjete, por nuk bene progres per afro 2 milion vjet.

Derisa mesuan per te kontrolluar zjarrin.

Zjarri do te thote gatim, e cila e beri ushqimin me te mire, e cila ka kontribuar ne zhvillimin e trurit tone.

Gjithashtu zjarri prodhoi drite dhe nxehtesi, e cila e beri diten me te gjate dhe dimrin me pake te ftohte.

Ai poashtu frikesoi grabiqaret, dhe u perdore per gjueti.

Nje dru i ndezur siguroi kafshe te vogla, arra te cilat ishin te gatshme.

Para 300,000 viteve, shumica e specieve te ndryshme njerzore jetoni ne shoqeri te ndryshme.

Ata kishin zjarrin, druret dhe mjete nga guri, planifikuan te ardhmen, varrosen te vdekurit, dhe kishin kulturat e tyre.

Por me rendesisht, ata flisnin me njeri tjetrin.

Ndoshta ne nje lloje gjuhe me shenja, me pak e komplikuar se e jona

Nese ne do kishim nje makine kohe, sa mbrapa ne kohe ne mund te shkonim,

te merrnim disa bebe dhe t’i rrisnim ne kohen tone, pa ditur askush se ata jane pak ndryshe?

Ka shume debat.

Anatatomisht, njerzit modern u shkrine se bashku 200,000 vite me pare

por ndoshta 70,000 vite eshte maksimumi per te shkuar mbrapa ne kohe, dhe te sjellim nje njeri modern te sjellshem.

Para kësaj, foshnjat ndoshta do të mungojë disa mutacione të rëndësishme gjenetike

Është e nevojshme për të ndërtuar një tru me gjuhën moderne dhe aftësitë e të menduarit abstrakte.

Në një moment, rreth 50.000 vjet më parë, ka pasur një shpërthim.

Mjetet dhe armët u bënë më të sofistikuara dhe kultura u bë më e ndërlikuar,

për shkak se në këtë pikë, njerëzit kishin një tru me shumë qëllime,

dhe një gjuhë më të avancuar për të komunikuar informacion me njëri-tjetrin në mënyrë efektive,

dhe deri në detajin e fundit.

Kjo e lejoi bashkëpunim shumë më të ngushtë, dhe është ajo që me të vërtetë na bën të ndryshëm nga çdo krijesë tjetër në Tokë.

Organet tona relativisht të dobëta dhe shqisat inferiore,

por aftësia për të bashkëpunuar në mënyrë fleksibile në grupe të mëdha, ndryshe nga, për shembull, nje koshere bletësh

ose nje tufe e vogel ujqersh

Pasii truri ynë u evolua, ne u bë në gjendje të bëjë diçka, jeta kishte qenë në gjendje për të bërë gjera deri në këtë pikë:

1 — Zgjerimi i shpejte i njohurive

2 — Shpjegimi i njohurive tona, per gjeneratat e reja

3 — Ndertimi i njohurive te vjetra, per te mesuar njohuri te reja

Kjo duket e pabesueshme, por deri atëherë, informacion ka kaluar nga brezi në brez,

kryesisht nepermjet gjenetikes, e cila nuk eshte efikase

Prap, per 40,000 vite te tjera, jeta njerzore ekziston akoma.

Kishte vetem disa njohuri te tjera per te ndertuar permbi to.

Paraardhesit tane ishin vetm nje specie kafshesh, ne mesin e shume te tjerave.

Ndërtimi i një rrokaqiell pa e ditur se çfarë është një shtëpi është … është e vështirë.

Por, ndërsa ajo është e lehtë të jesh arrogant në qëndrimin tonë ndaj etërve tanë, kjo do të jetë injorante.

Njerezit 50,000 vite me pare, ishin specie te cilat po mbijetonin

Ata kishin nje harte te detajshme, te territorit te tyre, ne koken e tyre

shqista e tyre ishin pershtatur me ambientin,

ata e dinin dhe kishin mesuar përmendësh një sasi të madhe të informacionit rreth bimëve dhe kafshëve.

Ata mund të bëjnë mjetet e komplikuara që kërkojnë vite të trajnimit të kujdesshëm dhe aftësi shumë të mirë motorike.

Trupat e tyre në krahasim me atletët tanë sot, vetëm për shkak të rutinat e tyre të përditshme,

dhe jetonin nje jette mire sociale me tribet e tyre.

Survival kërkohet kaq shumë aftësi se vëllimi mesatar truri i njerëzve e hershme moderne

madje mund të ketë qenë më e madhe se sa është sot.

Si një grup dimë më sot, por si individë paraardhësit tanë ishin superior për ne

Por pastaj rreth 12.000 vjet më parë, në vende të shumta, njerëzit zhvilluar bujqësinë.

Gjithqka ndryshoi shume shpejt.

Para, mbijetesa si një gjuetar dhe zbuluesi të kërkohet aftësi të shkëlqyer fizike dhe mendore në të gjitha fushat nga të gjithë

Me rritjen e moshës bujqësore, individët mund të gjithnjë e më shumë të mbështeten në aftësitë e të tjerëve për mbijetesë.

Kjo do të thotë se disa prej tyre mund të specializohen.

Ndoshta ata kanë punuar mjetet më të mira, ndoshta ata morën kohë të edukoj lashtat më rezistente ose bagëti më të mirë,

Ndoshta ata filluan duke shpikur gjëra.

Si bujqësia mori më shumë dhe më efikas, ajo që ne e quajmë qytetërim filluar

Bujqësia na dha një burim të besueshëm dhe të parashikueshëm të ushqimit,

e cila lejoi njerëzit të grumbullojnë ushqimin në një shkallë të madhe për herë të parë,

e cila është shumë më e lehtë për të bërë me kokrra se sa mish,

Aksioneve ushqim e nevojshme për mbrojtjen, e cila çoi në komunitetet që jetojnë së bashku në hapësira të forta

Së pari, struktura e hershme mbrojtjes janë ndërtuar, nevoja për organizimin e rritur

Sa më shumë të organizuar ishim, gjërat u bënë më të shpejtë të efektshme

Fshatrat u bënë qytete, qytetet u bënë mbretëri, mbretëritë u bë perandori

Lidhjet midis njerëzve shpërtheu që çoi në mundësi për të shkëmbyer njohuri

Progresi u bë eksponenciale

Rreth 500 vjet më parë Revolucioni Shkencor filloi

Matematikë, Fizikë, Astronomi, Biologji, Kimi dhe çdo gjë transformohet ne kemi menduar se ne e dinim

Revolucioni Industrial pasuar shpejt pas hedhjen themelet për botën moderne

Si efikasitetin ynë i përgjithshëm u rrit në mënyrë eksponenciale,

shumë njerëz mund të kalojnë jetën e tyre duke kontribuar në përparimin e njerëzimit

Revolucionet mbajtur ndodh.

Shpikja e kompjuterit, evoluimi i saj në një medium që ne të gjithë përdorim në baza ditore,

dhe rritja e Internetit në formë botën tonë

Është e vështirë për të kuptuar se sa shpejt e gjithë kjo ka ndodhur

Ka qenë rreth 125.000 brezat që nga dalja e specieve parë njerëzor

Rreth 7,500 brezat që nga njerëzit fiziologjikisht moderne pa dritën e ditës

500 breza më parë, ajo që ne e quajmë qytetërim filloi

20 breza më parë, kemi mësuar se si për të bërë shkencë

Dhe interneti u bë në dispozicion për shumicën e njerëzve vetëm një gjeneratë më parë

Sot ne jetojmë në njerëzimin moshës më të begatë e ka përjetuar ndonjëherë

Ne kemi transformuar këtë planet, nga përbërja e atmosferës së saj për ndryshimet në shkallë të gjerë në peizazhin e saj

si dhe në aspektin e kafsheve te tjera në ekzistencë.

Ne e ndricojme natën me yje artificiale dhe të vënë njerëzit në një kuti metalike në qiell

Disa edhe kane ecur ne Henen tone

Ne kemi vendosur robot ne planete te tjera

Ne kemi shikuar thellë në të kaluarën e universit me sytë mekanike

Njohurive tona dhe mënyra jonë e marrjen dhe ruajtjen e më shumë nga ajo ka shpërthyer

Mesatarja e nxënësve të shkollës së mesme sot di më shumë rreth universit sesa një dijetar disa shekuj më parë

Njerëzit dominojnë këtë planet, edhe në qoftë se rregulli ynë është shumë i brishtë

Ne ende nuk jemi aq të ndryshëm nga paraardhësit tanë 70.000 vjet më parë

Por stilin e jetës tuaj ka ekzistuar për më pak se 0.001% e historisë njerëzore

Nga këtu e tutje, nuk ka thënë se çfarë rezervon e ardhmja për ne

Ne jemi duke ndërtuar një rrokaqiell, por ne nuk jemi të sigurt nëse ajo është duke qëndruar në një themel të fortë

ose në qoftë se ne jemi duke ndërtuar atë në rërë thithëse

Le të lënë atë me se tani për tani

Herën tjetër që ju të humbasë tren tuaj, hamburger juaj nuk është mjaft e nxehtë, ose dikush te shfaqet perpara linjes

Mos harroni se si të veçantë këtë botë e bëri-up e njeriut është

Ndoshta nuk është e vlefshme duke u mërzitur për të gjitha ato gjëra të vogla.