Video

Transkript

Evrendeki hiçbir şey durağan değildir.

Samanyolu’nda bulunan milyarlarca yıldız galaktik merkezin etrafında dönmektedir.

Güneşimiz gibi bazıları oldukça istikrarlıdır…

…ve galaktik merkezden 30,000 ışık yılı gibi bir uzaklıkta dönüşlerini 230 milyon yılda tamamlar.

Bu dans, düzenli bir bale gibi değil de…

…daha ziyade sarhoş çocuklarla dolu bir buz pateni pisti gibidir.

Bu kaos, Galaksi’yi tehlikeli kılmaktadır.

Yıldızların her bir saniye yüzlerce km hareket etmesinden dolayı…

…Galaktik mahallemiz sürekli değişmektedir.

Var olan tehlikelerden bizleri koruyan tek şey ise diğer cisimlerle aramızda olan büyük mesafelerdir.

Ancak gelecekte şansımız yaver gitmeyebilir.

Günün birinde, bir süpernova patlamasıyla…

…veya yakınımızdan geçip de Dünya’yı asteroit yağmuruna tutabilecek büyük kütleli bir cisimle karşı karşıya gelebiliriz.

Eğer böyle bir şey gerçekleşecek olsaydı…

…muhtemelen milyonlarca, olmadı binlerce yıl öncesinden bilirdik bunu.

Ama önlemek için elimizden hiçbir şey gelmezdi yine de.

Tabii…

…Güneş Sistemimizin tamamını yoldan çekmezsek.

ᴛüʀᴋçᴇ ᴀʟᴛʏᴀᴢı: {yigithan.kilinc

Güneş Sistemi’ni hareket ettirmek için…

…bir “Yıldız Motoru”na,

…yani bir yıldızı galaksi boyunca yönlendirebilen dev yapıya ihtiyacımız var.

Dyson küresi üretebilecek teknolojiye sahip…

…ve milyonlarca yıl geleceklerini düşünen gelişmiş uygarlıklar tarafından inşa edilebilecek bir yapıdır bu.

Ama Güneş Sistemimizdeki yüz binlerce cismi nasıl olur da hareket ettirebiliriz ki?

İyi haber şu ki, bunların hiçbiriyle uğraşmak zorunda değiliz.

Tek hareket ettirmemiz gereken şey Güneş’tir.

Geri kalan her şey, Güneş’e kütle çekimi ile bağlı olduğundan o nereye giderse peşinden gelecektir.

Bir yıldız motorunun nasıl bir şey olabileceği ve işleyebileceği hakkında bir sürü fikir mevcut.

Biz, şu anki fizik anlayışımıza dayanan ve teoride inşa edilmesi mümkün olan iki tanesini seçtik.

En basit yıldız motoru…

…dev bir ayna olan “Shkadov İticisi”dir.

Bir roketle aynı şekilde çalışır.

Tıpkı roket yakıtı gibi, güneş radyasyonu olarak salınan fotonların momentumu vardır.

Azıcık ama, çok değil.

Örneğin eğer bir astronot uzayda el feneri yakarsa…

…çok ama çok yavaş bir şekilde geriye doğru itilir.

Yıldız motoru, bir el fenerinden biraz daha iyi işler, çünkü Güneş bir sürü foton üretir.

Shkadov İticisi’nin ardındaki temel fikir…

…güneş radyasyonunun yaklaşık yarısı kadarını itilme amaçlı geri yansıtmak…

…ve Güneş’i yavaşça istediğimiz yöne doğru itmektir.

Shkadov İticisi’nin çalışması için…

…Güneş’le aynı yerde bulunması gerekmektedir…

…onun etrafında dönmemelidir.

Güneş’in kütle çekimi, iticimizi kendine doğru çekmeye çalışacak olsa bile…

…aynayı destekleyen radyasyon basıncı sayesinde iticimize hiçbir şey olmaz.

Bu yüzden ayna aşırı hafif olmalı…

…ve 1 mikron kalınlığında alüminyum alaşımı gibi yansıtıcı folyo maddelerden yapılmalıdır.

Aynanın şekli de önemlidir tabii.

Güneş’i devasa küre şeklinde bir kabukla sarmak olmaz.

Çünkü bu, ışığı Güneş’e geri odaklar…

…bundan dolayı da Güneş aşırı ısınır ve bir sürü istenmeyen sorunla baş başa kalırız.

Onun yerine, bir “Parabol” (çanak anten şekli) kullanırız.

Bu parabol, fotonların çoğunu Güneş’in etrafına ve onunla aynı yöne yollar…

…böylece itilme maksimuma çıkmış olur.

Aşırı fazla veya az ışıkla kazara Dünya’yı yakmayı veya dondurmayı önlemek için…

…bir Shkadov İticisi’nin inşa edilebileceği tek yer Güneş’in kutuplarının üstüdür.

Bu da demek oluyor ki, Güneş’i sadece sistemdeki cisimlerin döndüğü diskin dikine…

…ve Galaksi’de tek bir yöne doğru hareket ettirebiliriz…

…ki bu da, seyahat olanaklarımızı sınırlandırır.

Ama özetle bu yani.

Dyson küresi inşa edebilecek kapasitede bir uygarlık için bu iş oldukça basit bir uğraştır.

İnşa etmesi aşırı zordur sadece, özünde çok da karmaşık değildir.

Tam güç çalıştırıldığında…

…Güneş Sistemi, 230 milyon yıl gibi bir sürede büyük olasılıkla yaklaşık 100 ışık yılı kadar hareket ettirilebilir.

Birkaç milyar yıl içerisinde…

…bu bize, Güneş’in Galaksi’deki yörüngesinin üzerinde neredeyse tam hâkimiyet sağlar.

Fakat kısa vadede…

…bu, ölümcül bir süpernova patlamasından kaçmamız için yeterince hızlı olmayabilir.

İşte bu yüzden, daha iyi bir yıldız motoru yapabileceğimizi düşündük.

Biz de, astrofizikçi dostumuza (Matthew Caplan)…

…bu video için daha hızlı bir yıldız motoru tasarlayabilir mi diye sorduk.

Tasarladı ve akademik hakemli bir dergide yayınlanan bununla ilgili bir rapor hazırladı.

Kaynak dokümanından ona ulaşabilirsiniz.

Yeni yıldız motorumuza şöyle hitap edeceğiz:

“Caplan İticisi”

Klasik bir roketle oldukça benzer şekilde çalışır.

Bir tarafa doğru egzoz çıkartır ve kendini bunun zıttı yöne doğru iter.

Nükleer füzyonu güçlendirmek için Güneş’ten madde toplayan…

…bir Dyson küresi tarafından desteklenen büyük bir uzay istasyonu platformudur.

Güneş Sistemi’nden dışarıya doğru, neredeyse ışık hızının %1’i gibi bir süratle jet parçacıkları püskürtür.

İkinci bir jet, Güneş’i tıpkı bir römorkör gibi iter.

Caplan İticisi epey fazla yakıt gerektirir,

…saniyede milyonlarca ton yakıt hem de!

Bu yakıtı elde etmek için…

…iticimiz, hidrojen ve helyumu güneş rüzgârından motora aktarmak için…

…devasa elektromanyetik alanlar kullanır.

Güneş rüzgârı tek başına yeterli miktarda yakıt sağlayamaz ama,

…burada da Dyson küresi işin içine girer işte.

Dyson küresinin gücü kullanılarak…

…güneş ışığı, tekrardan Güneş’in yüzeyine odaklandırılabilir.

Bu, yüzeydeki ufak bölgeleri muazzam sıcaklıklara çıkarır…

…ve milyarlarca ton madde yığınını Güneş’ten koparır.

Bu madde yığınları, toplanarak hidrojen ve helyuma ayrıştırılabilir.

Helyum, termonükleer füzyon reaktörlerinde hızlıca yakılır.

Yaklaşık 1 milyar derece sıcaklıktaki bir radyoaktif oksijen jeti dışarı atılır…

…ve bu da, yıldız motorumuzdan sağlanan ana itilme kaynağımız olur.

Motor, Güneş’e çakılmasını önlemek için kendini dengeleyebilmelidir.

Bunu yapmak için, parçacık hızlandırıcıları kullanarak elektromanyetik alanlarla toplanan hidrojeni hızlandırırız…

…ve Güneş’e bir jet püskürtürüz.

Bu, iticiyi dengeleyip motorumuzun itişini geri doğrudan Güneş’e yollar.

Bir milyon kadar kısa bir zaman zarfında…

…bu motor, Güneş’i 50 ışık yılı kadar yerinden oynatabilir.

Bu, bir süpernovadan kaçmak için bize yeter de artar bile.

Tam güç çalıştırıldığında…

…Güneş Sistemi’nin galaktik yörüngesi 10 milyon yıl kadar bir sürede tamamiyle değiştirilebilir.

Ama bir dakika, Güneş’i bu şekilde kullanmak onun enerjisini tüketmez mi?

Şükür ki, Güneş’in kütlesi o kadar çoktur ki…

…milyarlarca ton madde bile onun için hiçbir şey değildir.

Hatta bu devasa yapı, aslında Güneş’in ömrünü uzatır bile…

…zira az kütleli yıldızlar daha yavaş yanarlar.

Bu da, Güneş Sistemi’ni milyarlarca sene fazladan yaşanılabilir kılar.

Caplan İticisi ile, Güneş Sistemi’ni kendi uzay gemimize dönüştürebiliriz.

Örneğin, Galaksi’de yörüngenin tersine dönebilir…

…ve yanlarından geçerken yüzlerce veya binlerce yıldızı kolonileştirebiliriz.

Hatta tamamiyle Galaksi’den ayrılıp…

…Samanyolu’nun ötelerine yayılabilmemiz de mümkün.

Yıldız motorları, önlerindeki birkaç on veya yüz seneyi değil de…

…çok ama çok uzun seneleri düşünen uygarlıklarca inşa edilen makinelerdir.

Güneşimizin bir gün mutlaka öleceğini bildiğimizden…

…bir yıldız motoru inşa etmek, insanoğlunun uzak gelecekteki torunlarının başka yıldızlara kolayca…

…yıldızlararası uzayın korkutucu karanlık derinliğini dert etmeden seyahat edebilmelerini sağlayabilir.

Bir yıldız motoru inşa edene dek…

…Galaktik denizde başıboş bir şekilde sürüklenip onun getirdikleriyle başa çıkacağız.

Akıntının bizi sürüklediği yerleri beğenmeyebiliriz.

Belki de uzak torunlarımız, işe koyularak gelecekteki milyonlarca yılda yıldızlararası bir tür hâline gelecektir.

Bu, 12,019 insanlık çağı yılı için hazırladığımız son videomuzdu ve ne yıldı ama ha…

Her yerde, pek çok farklı insana bir sürü şey oldu.

Takvimler ve tatiller sadece hayal ürünüdür, ancak hayatımızı, aklımızın kaldırabileceği parçalara ayırmamıza yardımcı olurlar.

12,019’u, tuhaf bir hayal kırıklığı ve umut karışımıyla geride bırakıyoruz. Dünya berbat bir hâlde, ama onu düzeltebiliriz.

Birkaç gün sonra, bu sene nihayetinde sona erecek ve yeniden deneme şansımız olacak.

Videolarımızı izlediğiniz ve bunca yıldır bu kanalda kaldığınız için teşekkür ederiz. 12,020’de görüşmek üzere!