İraqın izahı - ISIS, Suriya və müharibə. | Kurzgesagt

🎁Amazon Prime 📖Kindle Unlimited 🎧Audible Plus 🎵Amazon Music Unlimited 🌿iHerb 💰Binance

Video

Transkriptlər

İraq probleminin həll edildiyini düşündünüz

çünki bu barədə bir anlıq eşitmədiniz.

hər şey qətilikə, xaosa və terrora geri döndü.

Nə baş verdi?

2003-cü ildə ABŞ İraqı terrorla əlaqəli iddialarına və kütləvi qırğına görə işğal etdi.

Həmin vaxt Səddam Hüseyn adlı qəddar və diktator, ölkəni idarə edirdi.

O azliqda olan Sünnilərdən bir idi

və çoxluqda olan Şiyələri “basdırmışdır”.

İraq kifayət qədər tez fəth edildi,

amma ABŞ-ın ölkə üçün heç bir planı yox idi.

“Basdırılmış” Şiyyə çoxluqu Sünniləri üstələdikdə

Sünnilərə basqın etməyə başladı,

Çünki digər dinləri “boğmaq” yaxşı bir fikir olduğu sübut edildi.

Şübhəsiz ki, sünni üsyan başladı,

Əl-Qaidə kimi terror qrupları, İraqa girdi

və köhnə sünnilərdən olan yerli qüvvələr

ABŞ qoşunları və yenicə yaranmış İraq dövlətinə qarşı müharibəyə başladılar

hansı ki 2006-cı ildə qanlı vətəndaş müharibəsinə döndü.

O vaxtdan bəri İraq əhalisi din baximindan iki yerə bölünmüşdür.

Tarixin faciəli bir istehzası: ABŞ-ın işğalının

birinci növbədə ABŞ-ın rədd etmək istədiyi terroristlərin yaranmasına səbəb oldu

Çünki bu zaman İraq terror aktları üçün ən rahat poliqon idi.

Bu mürəkkəb münaqişəni anlamaq

Müsəlman dininin iki əsəs budaqları arasında olan elaqəni başa düşməkdir

Şiə və Sünni İslam.

Sünnilər müsəlmanların təxminən 80% -ni təşkil edir Şiələr isə təxminən 20%.

Hər iki tərəf bir birinə chox da mehriban yanaşmırdılar.

Səudiyyə Ərəbistan və İran bu din oyununda iki ən güclü oyunçulardir.

Hər ikisində də dövlət dindən ayrılmır daxili problemlər və

bir çox neftdən yaranan pul.

Onlar digər dini oriyentasiyalara qarşı mübarizə edən qrupları dəstəkləyirlər.

və Səudiyyə Ərəbistan tərəfindən dəstəklənən organizasiyalardan biri də

İraqdakı İslam Dövləti, və ya İŞİD-dir.

2010-cu ildə Ərəb Baharı baş verdi

və Orta Şərqdə bütün vəziyyəti dəyişdi.

Suriyada diktator Bəşər Əsəd heç istefa haqda düşünmədi

və öz xalqına qarşı dəhşətli bir vətəndaş müharibəsinə başladı.

Müharibə uzandıqca daha çox xarici qruplar müharibəyə qatilmağa başladılar

ekseriyeti - dini səbəblərdən

və bu bölgədə islam dövləti qurmaq məqsədi ilə qoşulurdular.

Onlardan biri də acınacaqlı ISI idi hangi ki hall hazırda

İraq və Suriyadakı İslam Dövləti, və ya IŞID kimi tanınır.

İraqda illərlə döyüşən,

minlərlə yaxşı təlim keçmiş və fanatik əsgərləri var idi.

Onlar artıq demek olar ki Şimali İraqin bəzi hissələrini idarə edirdilər

və dini dövlet yaratmak məksədləri də chox ciddi idi.

Suriyada gözlənilməyən bir deyişiklikə əl atdilar.

IŞID o gədər hiddətli və radikal idi ki,

az qala, Suriya üsyancı ordularının hər bir fraksiyası ilə müharibə etsinlər.

Digər müsəlman terror qruplarina hücum edərək onların grup uzvlərini öldürürdüler.

Onlar idarə etdiyi ərazilərdə İslam dövləti qurdular.

Burada qayda qanun o qədər sərt idi ki Əl-Qaidə və Səudiyyə Ərəbistan

şok edildi və dəstəklərini geri çəkdi.

IŞID vətəndaşlara qarşı çoxlu qırğınlar

çoxsaylı intihar hücumları qadın və uşaqların girov götürülməsi,

onların məhkumlarının icrasına gorə gunahlandırılmışdır.

Təsəvvür eləmək istəmədiyimiz hər cür orta əsr dəhşətlərindən baş verirdi.

Bu gözəl insanların toplanması yaxın zamanlarda

İraqda daha çox əraziyə sahib olmaqa səbəb olur.

ABŞ İraqdan çıxdığından sonra Şiə baş naziri Nuri Əl Maliki,

monopoliya yaratdi və bacardığı qədər Sünnilərə qarşı ayrı-seçkilik etdi.

İraq hökuməti korupsiyalanmış və bacarıqsız kimi tanınır

və vətəndaşların əksəriyyəti tərəfindən nifrət edilir.

300,000 əsgərdən ibarət olan İraq qoşunları

vergi pulu ilə yığılan 25 milyard ABŞ dolları istifadə edərək yaranmışdır.

ancaq onlar hökumətinə sadiq deyil

və şəhərləri bir-bir təhvil verərək geriyə çəkilirlər.

İŞİD oların qarşısına çıxan her kəsi oldürəcəyini dedikdə

niyətlərinin nə qədər ciddi olduğunu sübut etdilər.

2014-cü ilin İyun aylarına yaxın onlar İraqın böyük bir hissəsini işğal etdilər,

İraqın ikinci ən böyük şəhəri olan Mosul də daxil.

Onlar ələ keçirdikləri banklardan yüz milyonlarla pul oğurlayaraq

dünyanin ən varlı terror təşkilatina çevirildi.

Və onlar dini orta-əsr dovləti yaradmaq üçün

daim işlər aparirlar

Hətta İran və ABŞ güclərini onlara qarşı birləşdirmək üçün çalışırlar.

Veziyyət gərgindir.

İraq da baş verənlər bir daha onu göstərir ki, insanlara qarşı istismar olarsa,

ölkəni yenidən qurmağda imtina edilərsə

dəhşətli hadisələrə səbəb ola bilər.

Necə sə, biz bu dairəni pozmalıyıq.

https://www.facebook.com/inerpreter.videos.3 tərəfindən altyazılar