Video

Transkript

Bir karınca çok aptaldır.

Pek fazla beyni yoktur,

iradesizdir, plansızdır.

Halbuki, birçok karınca birlikteyken akıllıdırlar.

Bir karınca kolonisi karmaşık yapılar oluşturabilir.

Bazı koloniler mantar tarlaları kurar,

diğerleri mallarla ilgilenir. Savaş açabilir ya da kendilerini savunabilirler.

Peki bu nasıl mümkün?

Nasıl olur da bir sürü aptal şey akıllıca şeyler yapabilir?

Bu olaya “oluşum” denir,

ve evrenimizin en büyüleyici ve gizemli özelliklerinden biridir.

Özetle oluşum, küçük şeylerin birleşerek

kendi toplamlarından daha fazlasını oluşturmasıdır.

Oluşum, basit yapıdan karmaşık yapının ortaya çıkmasıdır.

Giriş

Kurzgesagt

• Kısaca -

Su kendisini oluşturan moleküllerden çok farklı özelliklere sahip. Nemlilik gibi

Nemli kumaş örneğin; yeterince derin bakarsanız ortada ıslaklık diye bir şey yok.

Sadece kumaş moleküllerinin arasında ki su molekülleri

Nem de sudan ortaya çıkan bir özellik.

bir sürü su molekülünün bir biri ile etkileşimlerinden ortaya çıkan bir özellik.

Bu da böyle bir şey, bir çok şey aralarında ki ilişki ile kendilerinden üstün bir şey ortaya çıkarıyor.

Görünen o ki çokluk bir başka.

Bu değişik özelikler tamamen yeni bir şey ve bu yeni şey ortaya çıkan yeni diğer yeni şeyler ile birlikte başka yeni şeyler ortaya çıkarabilir.

Bunu her katmanda kendinden önce katmandan daha karmaşık olan bir yapı olarak düşünebilirsiniz.

Atomlar molekülleri, moleküller proteinleri, proteinler hücreleri, hücrelerde organları

ve bireyi oluşturur.

Bireyler de topluluklar oluşturur.

Fakat nasıl olur da basit şeyler kendi toplamarında daha fazlası olabilir?

Nasıl oluyor da karıncalar kaos içinde düzen oluşturan emirler veren ve takip eden soyutsal bir kurum yaratabiliyor.

Mesela bir karınca kolonisinde kendi içinde bir iş bölümü yapar. Varsayalım ki;

Koloninin %25 işçi %25 bakıcı

%25 asker ve %25 toplayıcı olarak yapar.

Karıncalar işlerini de bir kimyasal ile birbirlerine iletir. Örnek, bir işçi karınca sürekli kimyasal salarak ben işçi karıncayım der.

Karşılaşan karıncalar birbirlerini koklarlar iletişimleri sırasında kendi işlerini de söylerler.

İkiside birbirlerinin işini hafızalarına atarlar.

Bir karıncayiyenin gelip toplayıcıların bir çoğunu yediğini düşünün. Eğer oluşan açık bir an önce düzelmezse koloni açlıktan ölür.

Bir sürü işçi karınca iş değiştirmeli ancak bunu binlercesine nasıl iletebilirsin ki?

Çok basit, iletmeyerek.

Bizim işçi karıncalar karşılaşmalarında birbirlerinin işlerini takip edecek ve hiç bir toplayıcı ile karşılaşmayacak

ve ne zaman bir karınca çok az toplayıcı sayarsa o zaman iş değiştirecek.

Bizim işçi karınca artık bir toplayıcı. Diğer karıncalar da aynı şeyi yapacak belli bir süre sonra yeterince toplayıcı olacak.

Denge kendiliğinden oluştu.

Karşılaşmalar tamamen rastgele ve hangi karıncanın kimle karşılaşacağını tahmin edemezsin.

Ama bu basit kural o kadar şık ki koloninin bir çok hareketini ortaya çıkarır

daha da temel bir şey

yüz milyonlarca karmaşık moleküller etkileşim ile bir birinden değişik özelliklere sahip

kendi toplamlarından daha karmaşık güçlü ve inanılmaz yapılar ortaya çıkarıyor.

Yaşamın en küçük birimi hücre

Hala tam olarak yaşayan bir şeyin tanımı yapamıyoruz. ancak yaşamayan şeylerden ortaya çıktığını biliyoruz.

Hücreler birleşir ve ortak çalışır hatta uzmanlaşır ve bir birine cevap verir.

Zamanla ise bizler muazzam şeyler yapabilen karmaşık yapılara dönüşürüz.

Kolların, ayakların ve kalbin basit trilyonlarca şeyden orataya çıkan inanılmaz derecede karmaşık bir sistem.

Buna rağmen nefes alıyor, yemek yiyor ve Youtube videoları izliyoruz.

Nasıl oluyor da hücrelerin ne yapması gerektiğini biliyor?

Kalpteki kalp pili hücrelerini düşünün.

Milyarlarcası birlikte doğru zamanda bir atım ile birlikte haraket oluşturur. Böylelikle kalp atışını oluşturur.

Hücrelerimiz kimyasallar ile komşularının ne yaptığını takip eder ve ne yapacağına karar verir.

Eğer aynı görev üstünde çalışan bir çok hücre arasıda ise o da o iş üzerinde çalışmaya başlar. Onlarla eşleşir

Perdenin arkasında emirleri veren bir patron yoktur. Sadece birbirleri ile iletişim kuran ve komşularından aldığı geri bildirim ile görevlerini yerine getiren hücreler.

Peki ya en önemli parçamız? Böyle soruları soran şey nedir?

Bilinç beyin hücrelerimizden ötürü ortaya çıkan bir şey midir?

Bu soru kendi içinde çok büyük ve önemli. Bundan dolayı kendi videosunu hakediyor.

Ortaya çıkan bir şeyin tanımını yapmak zordur. Bir karınca kolonisine dokunamazsın.

Ne bir beyni vardır ne bir suratı ne de bir vücudu

yine de koloni dünya ile etkileşime geçer

Nasıl koloniler karıncalardan meydana geliyorsa insanlardan da ortaya çıkan şeyler var. Uluslar gibi

Peki ya ulus tam olarak nedir? Nufüsu mudur?

kurumları mı, bayrağı rengi marşı benzeri sembolleri mi

fiziksel yapıda olan şehirleri mi, üzerine oturduğu coğrafya mı?

Bütün bunlar değişken

nüfus değişir ve yer değişir

Kurumlar gelir ve gider, Şehirler kurulur ve terk edilir.

Hudutlar ise tarih boyunca değişmiş, sembollerin yerine de yenisi gelir.

Bir Ulusun yüzü, beyni, vücudu yoktur.

O zaman Ulus diye bir şey yok mu? Tabiki var ancak ulusta bir karınca kolonisi gibi dünya ile etkileşime geçer

Coğrafi değişikler yaratabilir, savaşabilir büyüyebilir ya da küçülebilir hatta ortadan kalkabilir.

Fakat bir ulusun varlığı kendi içinde ki insanların iletişiminden ortaya çıkar.

Bizden doğan tek karmaşık yapı ulusta değil

İstemesek bile sürekli bir şeyler yaratıyoruz.

Topluluklar, şirketler, şehirler, toplumlar

Bütün bunlar temel olarak farklı yapılara ve özelliklere sahip basit, aptal maymunlardan ortaya çıkan varlıklar.

Bütün buların sebebini bilmiyoruz.

Sadece gözlemliyoruz.

Görünen o ki bu evrenin temel bir özelliği.

Bu hatta en gizemli ve mühteşem yanı olabilir.

Çıkış