Telefonunuz Sizə Zərər Verə Bilərmi? Elektromaqnit Çirklənmə ｜ Kurzgesagt

Video

Transkriptlər

Elektrik hər zaman ətrafımızdadır.

O bizim həyatımızı daha asan, daha təhlükəsiz,

daha əyləncəli edir və çoxumuz bunun haqqında heç düşünmürük də.

Ancaq elektrik kimi olan belə bir şey varmı?

Müasir dünyamızın təməli olan şey

bizi yavaş-yavaş öldürə bilərmi?

Dərinə getmədən öncə, gəlin anlamağa çalışaq

elektrik nədir

və bizə necə təsir edir.

Elektrik elektirk yükünün yerdəyişməsidir.

Bu yerdəyişmə fəzada yayılan və enerji daşıyan

elektrik və maqnit dalğasını əmələ gətirir.

Biz bu fenomeni belə adlandırırıq:

“Elektromaqnit Radiasiya”

Radiasiya sözü insanları çox narahat edir

ancaq radiasiyanın mənası sadəcə, “yayan"dır.

Evinizdəki radiatorun infraqırmızı radiasiya formasında

istilik yaydığı kimi.

Elektromaqnit spektronun müxtəlif hissələri

müxtəlif radiasiya növlərinə cavab verir.

Və onların bir çoxu tamamilə zərərsizdir.

Bəziləri təhlükəli ola bilər.

UB , Rentgen və qamma şüaları kimi çox qısa dalğa uzunluqlu radiasiya

elektronları yanıqlara ve genetik zərərlərə səbəb ola biləcək şəkildə

atomlarından ayıracaq qədər güclüdür.

“Radiasiya” terminini eşitdikdə bir çox insanın ağlına gələn budur.

Spektorun qalanı

Görünən İşıq, İnfraqırmızı, Mikrodalğalardan Radio Dalğalara qədər uzanan daha uzun dalğaları əhatə edir.

Bu insan texnologiyasının hər cür yaydığı radiasiya növüdür.

Mobil telefonlar, Wi-Fi qurğuları

elektrik güc xətləri və məişət texnikaları.

Bu radiasiya bədənimizdəki molekulları pozmur.

Ancaq bəzi radiasiya növləri əzələ və sinirləri stimullaşıdrır

və bədənimizdəki tükləri titrədə bilir,

bu da bəzən bəlli həddin üzərində sancı hissinə səbəb ola bilir.

Digərləri isə nahar üçün faydalıdır.

Mikrodalğalar yeməyinizin içindəki su molekullarına təzyiq edir ki,

bu da onu isidir.

Bu hər zaman baş verir.

Məsələn, çimərlikdə hiss etdiyiniz xoş istilik

bədəninizin günəşdən gələn elektromaqnit infraqırmızı radiasiyaya məruz qalmasının isinməsidir.

Biz təbii və ümumi olaraq zərərsiz

elektomaqnit radiasiya mənbələrindən əhatə olunmuşuq

və hər zaman olmuşuq da.

Ancaq Sənaye İnqilabından bəri

biz yaxın ətrafımıza bir çoxunu əlavə etdik.

Bunun həqiqətən təhlükəli olub olmadığı sualı

1979-cu ildəki bir çalışmada leykozun elektrik xətlərinin yaxınında yaşamaqla

əlaqəli olduğunu ictimaiyyətin diqqətinə çatdırmışdır.

Bu çalışma yenə də etibarsızdı.

Əlaqəni izah etmək mümkün olmadı

və birbaşa səbəbiyyət təsdiq edilmədi.

Ancaq bu bir dəfə təklif edildiyində, ideya davam etdi.

Və mümkün təhlükələr barədə minlərlə çalışma

bunun hələ də çox real təhdid kimi göründüyünü göstərir.

Bir çox insan cihazlardan və mobil telefonlardan gələn radiasiyaya qarşı həssas olduğunu iddia edir.

Onlar başağrısı,

ürək bulanması, dəri reaksiyaları

göz qızartısı və ya halsızlıq kimi əlamətləri iddia edirlər.

Ancaq bunlar gündəmə əsaslanan təsirlərdir.

Bir neçə tədqiqat daha çox narahat edici nəticələr tapdı.

Eyni insanlar telefonlarını işlədərkən istifadə etdikləri beynin bölgəsi

və beyin şişlərinin təzahürü arasındakı mümkün əlaqələr kimi.

Elmin cavab verməyə çalışdığı sual

şüalanmanın kəskin təsirləri haqqında deyil.

Biz bilirik, məsələn,

rentgen dalğaları hüceyrələrimizdəki DNT-yə zərərə səbəb olur.

ancaq eynisi radio dalğaları ilə baş vermir.

Sual çoxdur:

Zəif elektormaqnit şüalanma növü uzun müddətdə

hələ bilinməyən bəzi mexanizmlər nəticəsində zərərli bir şəkildəmi çevrilmişdir?

Bu sualı cavablandırmaq ilk düşündüyümüzdən daha çətin idi.

Müxtəlif təşkilatların tənqidi nəticəsində

minlərlə ilkin mənbələr, hesabatlar və ifadələr var.

Beləliklə, bu video üçün çox şey oxuduq.

Siz video açıqlamasında bizim araşdırmamıza baxa bilərsiniz.

Nə etdiyimiz bu müzakirənin elmin necə əlaqələndirməsi lazım olduğunu

və necə lazım olmadığına aid yaxşı bir örnəkdir.

Elektormaqnit radiasiya haqqında panika yayan çalışmaların bir çoxu

olduqca mübahisəlidir.

Məsələn,

sorğulara və öz hesabatlarına əsaslanan əhali tədqiqatları.

Bunun mənası, məsələn,

beyin şişi xəstələrinə telefonlarını son bir neçə ildə nə qədər istifadə etdiklərini soruşmaqdır.

Məsələ ondadır ki, insanlar etibarsızdırlar.

Bəzi şeyləri yanlış anlmağa meyilliyik ya da asan şəkildə təsirlənə bilirik.

Üstəlik

tədqiqatlar və ya media hesabatları

öz fikirlərinə ən uyğun və ya ən həyəcan verici başlıqlar üçün diqqət çəkmək ola bilər.

Məsələn,

Mobil telefon radiasiyasından siçan və siçovullarda xərçəng axtaran bir araşdırma.

Nəticələr bir əlaqə göstərirmiş kimiydi,

ancaq nədənsə yalnız erkək siçanlarda.

Bütün siçanlarda deyil.

Ancaq bu çalışma, mobil telefon radiasiyasının

xərçəngə səbəb olduğunu isbatlamış kimi bəyan edildi.

Təəssüf ki, bu məsələ ilə bağlı həm müsbət, həm də mənfi təfərrüatları olan çalışmalar keçərlidir.

Başqa bir tərəfi isə ÜST-ın radio tezliyini rəsmi olaraq kanserojenik təsnifatlandırmasıdır.

Ancaq bunun gerçək mənası

xərçəngə səbəb ola biləcək bəzi işarələrin olmasıdır,

ancaq, biz bunu isbatlaya bilmərik və bir göz qulaqda saxlayacağıq.

Yəni bir az uzaqlaşdırsaq, böyük şəkil nədir?

Ümumiyyətlə,

İnsan çalışmalarda əsaslı dəlil yoxdur ki,

elektromaqnit radiasiyanın mümkün dəyərlərə məruz qalan limitin altında səhiyyə problemlərinə səbəb olsun.

Bəzi statistik təşkilatlar var

ancaq onlar çox zəif və ziddiyyətlidir.

Əgər hər hansı bir səbəb-təsir əlaqəsi olsaydı,

biz sahib olduğumuz bütün məlumatları indiyə qədər bilərdik.

Beləliklə, elmin mövcud vəziyyətinə əsaslanaraq,

dizüstü bilgisayarınızdan, yaxud mobil telefonunuzdan və ya televizorunuzdan

radiasiya barədə narahatmı olmalısınız?

Cavab: xeyr. Olmamalısınız.

Bəs onlara zərə verdiyini söyləyən insanlar?

Araşdırmalar, Nosebo Təsiri olaraq bilinən şeyi yaşadıqlarını göstərir.

Baş ağrınız var və dizüstü bilgisayarınızı söndürdüyünüzdə yaxşı hiss etməyə başlayırsınızsa,

siz bu iki şey arasında əlaqə görə bilərsiniz.

Bundan şübhələndikdən sonra zəif radiasiyanın sizə zərər verə biləcəyi fikri

təkcə sizə zərər verə biləcək bir şey ola bilər.

Bu insanları alçaltmaq asandır;

əksəriyyəti ciddi qəbul olunmadığını hiss edirki,

bu vəziyyət onlar üçün daha da pisdir.

Onlar dəstək almalıdırlar.

Lakin, xəbərdar edilmək vacibdir ki, indiyədək təhlükəsizlik məhdudiyyətlərindən asılı olaraq

elektrik enerjisi insanlara mənfi təsir göstərməyəcəyinə dair möhkəm sübutlarımız yoxdur.

Yaşadığımız gərgin iqtisadiyyatın içində

isbatlanmamış təhlükələrdən danışarkən,

bizim üçün pis olduğunu bildiyimiz şeylərə laqeyd yanaşmağımıza səbəb ola bilər.

Sadəcə bir misal:

Açıq hava çirkliliyi hər il 4.2 milyon erkən ölümlə əlaqələndirilir

və qəti surətdə bu gündə real təsirlənə biləcəyimiz bir şeydir.

Yenə də, insanların özlərini təhlükəsiz hiss etməklərini təmin etmək və sadəcə əmin olmaq üçün

hələ də davam edən uzun müddətli çalışmalar var.

Məsələn, Cosmos çalışması

mobil telefon zənglərinin sıxlığını və müddətini tam olaraq ölçərək,

mobil telefon istifadəsinin mümkün sağlamlıq təsirlərinə nəzarət edir.

Bu uzunmüddətli araşdırmaların nəticəsini gözləyərkən,

diqqət mərkəzində olan daha çox çətin problemlər var.