วิดีโอ

สรุป

ของหลายสิ่งเป็นสิ่งที่สวยงามได้

ทิวทัศน์ หน้าตา ศิลปะ

สถาปัตยกรรมที่ยิ่งใหญ่ ดวงดาวบนท้องฟ้า

หรือแม้กระทั่งเงาสะท้อนของดวงอาทิตย์บนขวด

ความสวยงามไม่ใช่สิ่งที่จับต้องได้

มันอยู่แค่ในความคิดของเรา เป็นความรู้สึกที่น่ารื่นรมย์

ถ้าเราต้องให้คำจำกัดความมัน

เรารู้สึกถึงความสวยงาม หากสี รูปร่าง รูปแบบ

หรือสัดส่วนนั้น เย้ายวนหรือน่ารื่นรมย์ต่อเรา

ความสวยงามเป็นประสบการณ์ที่อยู่กับมนุษย์

มากว่าล้านปีแล้ว

แม้กระทั่งเครื่องมือชิ้นแรกของเรา ยังถูกแต่งให้มีความสมมาตร

นักวิจัยได้พยายามหาเหตุผลที่เป็นไปได้

ว่าทำไมบรรพบุรุษของเราถึงยอมเสียเวลา

เพื่อทำให้เครื่องมือดูสวยด้วย

แต่ก็ไม่สามารถจะอธิบายได้

มันเหมือนกับว่า มนุษย์ยุคแรกทำเครื่องมือเป็นรูปหยดน้ำ

แค่เพราะว่าพวกเขาชอบที่มันเป็นแบบนี้มากกว่า

ตลอดช่วงเวลาที่ผ่านมา คำจำกัดความของความสวยงาม

ได้เปลี่ยนไปอย่างมาก

สื่งที่ไม่มีที่ติเปลี่ยนไป หรือกลายเป็นตรงกันข้าม

แต่นอกเหนือจากความเห็นส่วนบุคคล และความเห็นร่วมสมัยแล้ว

บางอย่างไม่เคยล้าสมัยไปเลย

นั่นคือ อัตราส่วนทองคำ

ความสมมาตร หรือความเป็นแบบแผนซ้ำ ๆ

สามารถเจอได้ในสถาปัตยกรรมและงานศิลปะต่าง ๆ ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน

มนุษย์ดูจะมีข้อผูกพันลึกลับประจำตัว

เกี่ยวกับความสวยงามของอะไรสักอย่าง

แบบแผนที่เกิดขึ้นมานั้น ล้วนฝังรากลึกอยู่ในธรรมชาติ

มันกลายเป็นส่วนหนึ่งของเรา

เพราะมันช่วยให้บรรพบุรุษของเรามีชีวิตรอด

ทำไมความสวยงามทำให้เรามีความสุข?

แบบแผนซ้ำ ๆ เหล่านี้ เกิดขึ้นทั่วไปในธรรมชาติ

ในเปลือกหอยทาก ดอกไม้

คลื่น หรือก้อนเมฆ

การแยกแยะและประเมินแบบแผน และปรากฎการณ์เหล่านี้อย่างถูกต้อง

เคยเป็นสิ่งสำคัญ

ถ้าก้อนเมฆนี้มา ฝนจะตามมาในไม่ช้า

น้ำตรงนี้ปลอดภัยที่จะว่ายข้ามไหม?

ฉันกินนี่ได้ไหม?

อีกสิ่งที่แพร่หลายคือความสมมาตร

ในธรรมชาติ มันหมายถึงว่าทุกอย่างเป็นไปตามปกติ

พุ่มไม้ ต้นไม้ ใบไม้ ดอกไม้ ล้วนโตแบบมีสมมาตรทั้งนั้น

กวางที่มีเขาสวยงาม

น่าจะมีเนื้อที่มีสารอาหารสมบูรณ์

ต้นข้าวสาลีผิดรูปนี่น่าจะไม่ปลอดภัยที่จะกิน

ใบหน้าที่สมมาตร

มักจะเป็นของคู่สืบพันธุ์ที่อุดมสมบูรณ์และแข็งแรง

เพราะว่าความสมมาตรมีอยู่ทั่วไปในสัตว์และพืช

สมองของเราจึงชินกับมันสุด ๆ

มันช่วยให้บรรพบุรุษของเราประเมินสิ่งแวดล้อมรอบตัวง่ายขึ้น

และตอบสนองต่ออันตรายอย่างรวดเร็ว

สิ่งที่ช่วยให้เราอยู่รอด จะกระตุ้นศูนย์ความพึงพอใจในสมองของเรา

การรับรู้สัญญาณของความปลอดภัยและอาหาร

กระตุ้นความรู้สึกที่ดีของเรา

ดังนั้น การรับรู้ความสวยงามของเราน่าจะพัฒนามาจาก การรับรู้แบบแผน

แต่ปัจจุบันมันพัฒนาไปมากกว่านั้นแล้ว

มนุษย์ดูจะวิวัฒนาการจนมีสัญชาตญาณเรื่องความสวยงาม

ที่ยั่งรากลึกอยู่ในตัวเรา

มันยังคงอยู่แม้กระทั่งเมื่อสมองของเรา หยุดประมวลผลไปแล้วก็ตาม

ผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ได้ถูกขอ

ให้เรียงภาพวาดตามลำดับความสวยงาม

และทดลองซ้ำในอีกสองสัปดาห์ถัดมา

ผู้ป่วยได้ลืมภาพวาดไปจนหมดแล้ว

แต่ก็ยังสามารถเรียงรูปภาพได้ในลำดับเดิม

บางคนอาจจะบอกว่านี่ไม่ได้อธิบายอะไรเลย

ถ้าเกิดว่าพวกเขาเลือกตามความพอใจส่วนตัวล่ะ?

แต่การวิจัยอื่น ๆ แสดงให้เห็นว่า

ในส่วนลึกแล้ว มนุษย์มีบางสิ่งร่วมกันในเรื่องของความสวยงาม

ในอีกงานวิจัยหนึ่ง ผู้คนถูกขอให้แยกแยะระหว่าง

ภาพวาดนามธรรมของแท้และของปลอม

บางภาพเป็นของแท้ที่ถูกวาดโดย Mondrian และ Pollock

ซึ่งถูกวาดตามกฎระเบียบและแบบแผนอย่างเคร่งครัด

ในขณะที่ของปลอมไม่ได้ทำแบบนั้น

คนส่วนมาก เลือกภาพวาดของแท้

มันใช้ได้ผลกับภาพวาดของศิลปินทั้งสองคน ทั้ง ๆ ที่สไตล์การวาดแตกต่างกันอย่างมาก

อีกงานวิจัยก็ใช้ภาพวาดนามธรรมเช่นกัน

แต่ให้เลือกภาพวาดของศิลปินออกมา

จากรูปภาพคล้ายกันอื่น ๆ ที่วาดโดยเด็กหรือสัตว์

เช่นเคย

ผู้ร่วมทดลอง เลือกภาพวาดได้ถูกต้อง

ซึ่งภาพมีการวางแบบแผนอย่างชัดเจน ไม่ใช่การสุ่ม

ดังนั้น ถึงเราจะบอกได้ยากว่าความสวยงามคืออะไร หรือมันขึ้นอยู่กับอะไร

เรากลับสามารถรับรู้ได้ เมื่อได้เห็นมัน

ทำไมความสวยงามถึงสำคัญ?

มนุษย์ไม่ได้ท่องไปในธรรมชาติ และพยายามเอาชีวิตรอดอีกต่อไปแล้ว

เราทิ้งโลกของธรรมชาติไว้เบื้องหลัง และสร้างโลกของเราขึ้นมาเอง

เราสร้างสิ่งที่อยู่รอบตัวเรา

สิ่งที่เราสวมใส่ สิ่งที่เราใช้ สิ่งที่เรามอง

ในขณะที่เรากระจายไปทั่วทั้งโลกและเพิ่มจำนวนประชากร

เราสร้างสิ่งแวดล้อมของเราเองขึ้นมา

ในระหว่างการทำเช่นนั้น

เรามักจะมองข้ามความสวยงาม เพื่อแลกกับความสามารถ

ค่าใช้จ่าย หรือประสิทธิภาพ

เราสร้างบ้านกล่องคอนกรีตเหล่านี้เป็นแถว ๆ

แต่ไม่มีใครอยากจะอาศัยอยู่

เรามีสถานีรถไฟใต้ดินที่ดูน่าเกลียด

อาคารสาธารณะที่เสื่อมโทรม

และห้างเต็มไปหมด

มีแต่กล่องสีเหลี่ยมขนาดมาตรฐานเต็มไปหมด

มนุษย์ไม่ชอบอะไรที่ซ้ำซาก

โปรแกรมตรวจจับดวงตาได้พิสูจน์แล้วว่า

ผู้คนจะโฟกัสไปยังรายละเอียดและการตกแต่งสถาปัตยกรรม

แต่มองแบบผ่าน ๆ เมื่อเจอกำแพงว่าง ๆ

และไม่ใช่แค่ว่ามันไม่สนุกเท่านั้น

มันยังทำให้เรารู้สึกเศร้าด้วย

การทดลองด้วยเซนเซอร์ผิวหนังแสดงให้เห็นว่า

การมองไปยังตึกเรียบ ๆ ทำให้เรารู้สึกเบื่อและไม่สบายใจ

ความน่าเบื่อแบบนี้พบว่ามีความสัมพันธ์กับ

อัตราการเต้นของหัวใจและระดับความเครียดที่สูงขึ้น

และน่าจะเป็นจริงในทางตรงข้ามกันด้วย

ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา งานวิจัยมากขึ้นเรื่อย ๆ พบว่า

สิ่งแวดล้อมที่มีความสุนทรีย์กับเรานั้น

สามารถทำให้ความเป็นอยู่ พฤติกรรม การคิด และอารมณ์ ของเราดีขึ้นได้

ร่างกายและสมองของเราตอบสนองอย่างชัดเจน

ต่อทุกสิ่งที่อยู่รอบตัวเรา

โดยเฉพาะความสวยงามนั้นมีผลต่อความเป็นอยู่ที่ดีอย่างมาก

จนการทำให้ของที่มีประโยชน์สวยงามขึ้น ทำให้มันดีขึ้นได้

ในปี 2017 โรงพยาบาลแห่งหนึ่งได้ตรวจสอบ

ปัจจัยต่าง ๆ ที่มีผลต่อการฟื้นตัว ผ่านการสังเกต และการสัมภาษณ์คนไข้

และพบว่างานศิลปะในห้องพักผ่อน

ทำให้พวกเขาสบายใจและมีความสุขขึ้น

ในระหว่างการนอนโรงพยาบาล

อีกงานวิจัยหนึ่ง ตรวจสอบการฟื้นตัวของคนไข้ ในโรงพยาบาลที่มีหอผู้ป่วยสองแบบ

ตึกหนึ่งเก่าและค่อนข้างน่าเกลียด

และอีกตึกที่พึ่งปรับปรุงใหม่

เป็นที่น่าตกใจว่า

คนไข้ที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ปรับปรุงใหม่

ใช้ยาแก้ปวดน้อยลง

และได้ออกจากโรงพยาบาลเร็วกว่าคนไข้ในตึกเก่า

โดยเฉลี่ยสองวัน

สิ่งแวดล้อมที่สวยงาม ทำให้พวกเขารู้สึกดีขึ้นในทางกายภาพด้วย

ความสวยงามยังส่งผลต่อชีวิตประจำวันด้วย

มันทำให้เรามีความสุขขึ้นในภาพรวม

งานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่ส่งผลต่อความสุขในวัยผู้ใหญ่

ให้ผลลัพธ์ที่ไม่คาดคิด

นอกจากสุขภาพที่ดี และครอบครัวที่สามัคคีกันแล้ว

ความสุขส่วนตัวนั้นยังขึ้นอยู่กับความเห็นของคุณ

ต่อความสวยงามของเมืองที่คุณอาศัยอยู่อีกด้วย

มันได้คะแนนสูงกว่าความสะอาดหรือความปลอดภัยซะอีก

สรุปแล้ว เราได้เรียนรู้อะไรจากเรื่องทั้งหมดนี้

เรารู้ว่ามนุษย์เรานั้น

ได้ถูกพัฒนามากว่าล้านปี ให้ประมวลผลสิ่งที่มองเห็น และประเมินสิ่งรอบข้าง

มันเป็นสิ่งที่เราถูกโปรแกรมไว้ให้ทำ

และเราเริ่มจะรู้อะไรมากขึ้น

ว่าความสวยงามเป็นคุณสมบัติหนึ่ง ที่ส่งผลต่อเราอย่างไรบ้าง

ความสวยงามเติมเต็มการต้องการ ข้อมูลที่มีความหมายของเรา

บางทีก็อาจเป็นเรื่องดี หากเราให้พื้นที่มันมากขึ้น

ในโลกแบบที่มนุษย์เราสร้างขึ้นมานี้

วิดีโอนี้เป็นความร่วมมือของเรากับ Sagmeister & Walsh

เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของนิทรรศการศิลปะ Beauty

นิทรรศการจะจัดแสดงที่ MAK Vienna ตั้งแต่ 23 ตุลาคม 2018

ไปจนถึง 31 มีนาคม 2019

และที่ MAK Frankfurt ตั้งแต่ 1 พฤษภาคม 2019

จนถึง 30 กันยายน 2019

ถ้าคุณต้องการเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับผลของความสวยงาม

และได้ชมงานศิลปะและมัลติมีเดียที่สวยงาม

ลองไปชมสิ