Video

Transkript

Güneş’ten küçük bir parçayı Dünya’ya getirseydiniz ne olurdu ?

Kısa cevap: Ölürsünüz. Uzun cevap: Güneş’in parçasına bağlı.

Evrendeki çoğu madde gibi

Güneşimiz ne katı ne sıvı ne de gaz değildir. Ama plazmadır

Plazma durumunda bir madde o denli sıcak olur ki

Çekirdek ve elektronlar ayrılır ve serbestçe uçuşabilir

Bu da jöle gibi bir madde oluşturur

Yani Güneş’imizi oldukça büyük

küresel aşırı sıcak bir jöle olarak düşünebilirsiniz

Derine gittikçe jole daha yoğun, ilginç

bir hal alır.

Öyleyse her biri bir ev boyutunda 3 örnek alıp Dünyadaki laboratuvarımıza getirelim

ve bakalım ne oluyor?

Çeviri:Burak Albeni

İlk örnek

Kromosfer (renk yuvarı)

Kromosfer Güneş’in atmosferidir.

Bu katman beş bin kilometre derinliğinde gazdan oluşan

Dünya kadar büyük olabilen plazma kazıklarıyla bezeli bir ormanla çevrilidir.

Burası oldukça sıcaktır 6 bin ile 20 bin derece arası.

Ama birazını Dünya’ya getirecek olsaydık

Aslında paramıza değmeyecek iş yapıyoruz.

Örneğimizi alacağımız yerde

kromosfer havadan bir milyon kat daha az yoğundur.

Yani deniz seviyesindeki atmosferimize kıyasla

uzayın boşluğunu getirmekten farksız.

örneğimiz geldiği vakit

Dünya’nın atmosferik basıncı sayesinde parçalanıp

patlayacaktır

Hava boşluğu doldurmak için saldırıp

12 kilogramlık tnt gücünde enerji kullanacaktır

Bu yüksek basınçlı şok dalgası yaratıp

camları patlatır.kulak zarlarını deler ve belki bazı iç organlarını zedeler

eğer çok yakın duruyorsanız sizi öldürebilir

yani mesafeli dursanız iyi olur

Daha derine gidelim

ikinci örnek photosphere (ışık yuvarı)

Kromosferin altında güneşin parlayan yüzeyi Fotosfer bulunur

bu katman gördüğümüz ışığı oluşturur

milyonlarca sıcak kaynaklarla bezeli bir sistemden oluşan

granüllerden oluşur. Her biri ABD büyüklüğünde

ve 5 bin derecenin üzerindedir.

bu granüller konveksiyon kolonlarının en üstüdür.

Güneş’in merkezindeki sıcaklığı yüzeye doğru çalkalayan gaz

bu kolonlarda birkaç yüz kilometre aşağıda

ikinci plazma örneğimizi alırız. Dünyadaki atmosferimizle

aynı basınca sahip

havadan hala çok daha az yoğun olmasına rağmen

sıcaklığı kendisini koruyor. Böylece patlamamış oluyor

Küremiz şimdi 2 katı enerji taşıyor

yaklaşık 25 kilogram TNT kadar

ama bu sefer ısı şeklinde

göz kamaştırıcı bir şekilde bir anlığına

bu plazma Güneş’ten milyon kere daha büyük parlaklıkta parlamış olucaktır

anında labımızda yangın çıkartır

ama birkaç milisaniye sonra sadece o yangın geriye kalan tek şeydir.

Plazma zararsız gaza dönüştü

yanan harabeden yukarı doğru süzülüyor

Ya daha derine inersek

3.örnek Radiative zone(ışınsal bölge)

Burada plazma 2 milyon derece sıcaklıkta

o kadar sıkışık ve bir arada bulunuyor ki

kendisi için bir çeşit labirent oluşturuyor

foton şeklinde enerji kaçmaya çalışıyor

ama yüz binlerce yıl boyunca avare dolaşması gerekicek

partikülden partiküle çarparak sonunda bir çıkış bulana değin

buradan labımıza madde getirmek

uzmanlar tarafından çok kötü bir fikir olarak nitelendiriliyor.

labımıza vardığı gibi

plazmayı bir arada tutan aşırı basınç gitti

ve madde bir termonükleer patlamayla bozundu.

labımız ve çevresindeki şehir anında yok olur

iyi tarafından herhangi bir

nükleer serpinti oluşmayacak

labımızın yok olmasıyla

bugün bilim yaptığımız yanılgısından kurtulabiliriz.

peki çok ama çok derine gidersek

son örnek çekirdek

burada yıldızın %1lik merkezinde

Güneş’in kütlesinin 1/3’ünü buluyoruz.

madde burada Güneş’in bütün kütlesi tarafından sıkıştırılmıştır.

çekirdeğin merkezinde

sıcaklık on beş milyon derece

Helyumu Hidrojene dönüşterecek kadar sıcak

buda sonucunda güneşe nükleer füzyonla enerji sağlıyor.

Güneşimizin ölümünden milyarlarca yıl sonra

bu çekirdek bir beyaz cüce olarak kalıcak

eğer bir örneğini Dünya’ya getirirsek

bu çok fazla rahatsızlık meydana getirecektir.

patlatılmış en büyük nükleer silah

40 megaton TNT gücüne sahipti

yada Empire State binası büyüklüğünde bir küp

örneğimiz 4 bin megaton güce sahip

bu 4 milyar ton TNT

yada 1.2 kilometre yükseklikte bir küp

bir boyut fikriniz olsun diye

Manhattan içinde küp böyle dururdu.

küp Dünya’ya gelince

bu süper yoğun madde anında genişler

ve Güneş kuvvetinde bir patlama oluşturur.

eğer örneği sabahleyin Paris’e getircek olursak

Londra sakinleri 2.bir gün doğumu gibi duran bir şey görürler

ama gittikçe daha da parlaklaşan ve ısınan

Londra küllerine kadar yanana kadar

patlama çevresinde 300 kilometre kadar alanda

her şey yanardı

şok dalgası Dünya etrafında birkaç kez dolaşırdı

Orta Avrupa’da bir sürü yapı yıkılıp

kulak zarları yırtılıp camlar parçalanırdı

patlama kıyamet olurdu

muhtemelen insan medeniyetini sona erdiren

İnsanlar olurda hayatta kalırsa

atmosfere dağılan tozun küçük bir

buz devri oluşturacağına güvenebiliriz

yani küçük bir iyi yan varsa o da patlamanın insan etkisinde oluşan iklim değişikliğini

birkaç yüzyıl boyunca kontrol edicek olmasıdır

bu kesinlikle iyi bir şey olsa bile

sonuç olarak Güneş’i Dünya’ya getirmemekte hemfikir olmalıyız