Video
Transkripsyong
Ang Kuryente ay nakapaligid sa atin palagi.
Ang Kuryente ay nakapaligid sa atin palagi.
Pinapadali nito ang buhay natin ng ligtas at mas masaya.
katulad ng karamihan sa atin, bina-balewala lang natin ito.
Pero meron bang pagsobra sa paggamit ng Kuryente?
Maari ba itong gawing saligan sa ating modernong panahon
o unti-unti tayong pinapatay?
Bago muna tayo mag usap sa malalimang detalye
Pag-usapan muna natin kung ano ang Kuryente
at kung paano ito nakaka-apekto sa atin.
Ang Elektrisidad ay isang pag-galaw ng electric charge
At ang pag-galaw nito ang bumubuo sa Elektrisidad at Magnetic Fields
na maaring umabot sa kalawakan at magdadala ng enerhiya
At ang tawag namin sa kilusang ito ay Electromagnetic Radiation
Ang Radiation ay isang salita na nag papatakot sa mga tao.
Ang Radiation ay isang salita na nag-dadala ng takot sa mga tao.
Pero, ang pag-radiate ay nangangahulugan ng “pag-bigay”
Parang radiator sa inyong bahay na nagbibigay-init
bilang isang infared radiation
Merong iba’t ibang parte ang electromagnetic spectrum
at nagbibigay ito ng iba’t-ibang klase ng radiation.
At, karamihan sa kanila ay ligtas
Pero ang iba ay delikado rin.
Sa mga iba naman ay delikado rin.
Radiation na binubuo ng maliit na wavelengths
kagaya ng UV- Light, X-Rays, at Gamma Rays
kagaya ng UV- Light, X-Rays, at Gamma Rays
na pwede nang magtanggal ng electrons sa mga atoms
na nagdudulot ng pagkasunog at genetic damage
Ito ang isina-saisip ng mga tao kapag nakarinig sila ng “radiation”
Ang spectrum ay naglalaman rin ng matataas na wavelengths
mula sa ilaw, infrared
Microwaves hanggang sa Radio Waves
Eto ang klase ng radiation na binibigay ng halos lahat ng teknolohiya natin.
Telepono, Router ng Wi-Fi
Linya ng Kuryente at mga kagamitan sa bahay
Ito na radiation ay hindi nakakasama sa pangangatawan natin
Pero, merong klase ng radiation na nakaka-pukaw sating muscles at nerves
at kayang magpa-galaw ng mga buhok sa aating katawan.
na nag-dudulot ng pagka-kiliti kapag sumobra
Ang iba naman ay ginagamit sa pag-gawa ng hapunan
tulad ng Microwaves na pina-pagalaw ang tubig sa ating pagkain
hanggang sa ito’y uminit
Ito ay nangyayari satin sa lahat ng oras.
Kagaya ng pagka-init na ating nadarama ‘pag tayo’y nasa dagat
ay ang ating balat na umiinit dahil sa pagtama
ng electromagnetic radiation na galing sa araw
Tayo ay laging napapalibutan ng natural at ligtas
na batis ng electromagnetic radiation sa lahat ng oras.
at talagang lagi
Pero simula noong Industrial revolution
marami na tayong nai-dagdag na batis sa ating kapaligiran.
Ang tanong ay may pahamak ba itong dulot
napukaw ang atensyon ang publiko nang ang isang pagaaral noong 1979
na nagpapakita ng koneksyon sa leukemia at sa pagtira malapit sa linya ng kuryente.
Itong partikular na pag-aaral ay agad na isinantabi.
Dahil ang koneksyon ay di maipaliwanag.
at walang kompirmadong direkt na koneksyon
Pero simula noong ito’y nailunsad, itong ideya ay nabuo na
At ang libo-libong pag-aaral tungkol sa pahamak nitong dulot
ay nagpapakita na may pahamak itong dulot at isang totoong banta
Maraming tao ang nagsasabing madali silang maka-dama ng raditation
na nangga-galing sating kagamitan at telepono
At nakadama ng mga simtomas kagaya ng masakit na ulo
pagsusuka, reaksyon sa balat
init sa mata at pagkapagod.
Pero lahat ng ito ay araw-araw na nilang nadarama
ang ibang pag-aaral ay nagdadala ng mas malala pang resulta.
ang ibang pag-aaral ay nagdadala ng mas malala pang resulta.
Kagaya ng possibleng koneksyon sa tamang parte ng ating utak
na ginagamit ng mga tao kapag silay gumagamit sa kanilang telepono
at ang paglabas ng tumor sa utak
at ang paglabas ng tumor sa utak
Ang tanong na gustong sagutin ng agham ay
hindi tungkol sa malabnaw na epekto ng radiation
hindi tungkol sa malabnaw na epekto ng radiation
Alam natin, katulad ng
X-rays na nakakadulot ng pagkasira sa DNA
pero ito’y di nangyayari sa radio waves.
Ang tanong mismo ay
Maari bang ang mahinang electromagnetic radiaton na tayo’y napapalibutan lagi
ay pangmatagalang makakasama satin sa dahilang-di-natin-pa-alam?
Ang pagsagot sa tanong na ito ay mas mahirap kaysa sa ina-akala namin.
May libo-libong pangunahing batis
mga report at pahayag na galing sa iba’t ibang organisasyon
Kaya, marami kaming binasa para sa bidyong ito.
Maari mong makita ang aming pananaliksik sa video description
Maari mong makita ang aming pananaliksik sa video description
Ang nalaman namin ay nakakagawa ito ng magandang debate
kung paano ipapahayag ang siyensya at paano ang hindi
Marami samingpangunahing batis saming pagaaral ay naglalabas ng takot tungkol sa electromagnetic radiation.
ay talagang kontrobersyal
Kagaya ng
isang sukating pagaaral na nakabase sa survey at sariling pag-balita.
Ito ay, kagaya ng
Ito ay, kagaya ng
pagtanong sa isang pasyente ng brain tumor kung makailan nila ginagamit ang kanilang telepono sa mga nakaraang taon.
Ang problema ay, hindi maa-asahan ang tao
Tayo’y nakakalimot or madaling maimpluwensya
Isa pa
ang mga pagaaral or mga balita ay pumipili ng mga impormasyon na sumu-suporta sa kani-kanilang opinyon
o para makagawa ng isang nakakapukaw na pamagat.
o para makagawa ng isang nakakapukaw na pamagat.
Kagaya ng
Kagaya ng
isang pag-aaral tungkol sa kanser sa mga daga na nanga-galing sa radiation mula sa telepono
Ang resulta ay nagpapakita ng koneksyon
Pero, sa kadahilanang tanging sa lalakeng daga lamang.
At, wala sa mga Mice
Pero ito’y binalita bilang nagpapatunay na
ang radiation mula sa telepono ay nagdudulot ng kanser.
Sa kasamaang palad, ito ay totoo, mula sa positibo at negatibong impormasyon tungkol sa issue
Iba pang aspeto, pinapa-labas ng WHO na ang radio frequence fields
bilang possibleng pagmumulan ng kanser.
bilang possibleng pagmumulan ng kanser.
Pero, ang kahulugan talaga nito ay
meron bang mga palatandaan na ito’y maaring pagmumulan ng kanser.
pero di natin ito maipakita kaya tayo’y laging handa
Sa malaking perspektibo, ano ang pangkalahatang paksa?
Sa malaking perspektibo, ano ang pangkalahatang paksa?
Sa kabuuan,
Sa kabuuan,
wala talagang pare-parehong ebidensya sa pantaong pagaaral
na ang mababang pagkalantad sa electromagnetic radiation ay nagdudulot ng pahamak sa kalusugan.
Merong mga istatistikal na assosasyon
Merong mga istatistikal na assosasyon
pero ito’y marahil na mahihina at hindi pantay-pantay
pero ito’y mga marahil na mahihina at hindi pantay-pantay
Pag meron mang tunay na cause-and-effect relations
malalaman na sana namin ngayon dahil sa lahat ng datos na aming nakalap
malalaman na sana namin ngayon dahil sa lahat ng datos na aming nakalap
Kaya, base sating napapanahong estado sa agham,
maari kabang mag-alala tungkol sa radiation mula sa iyong laptop, o telepono, o telebisyon?
Ang sagot ay hindi.
Ang sagot ay hindi.
Hindi ka dapat mabahala
Pero paano naman ang mga taong nagsasabing sila’y naa-apektohan?
Sinasabi ng pag-aaral na ang kanilang nararanasang simtomas ay kilala bilang Nocebo Effect.
Kapag meron kang sakit sa ulo at nagsisimula nang nawawala noog pinatay mo sa iyong laptop,
maari kang makakita ng koneksyon sa dalawang bagay.
maari kang makakita ng koneksyon sa dalawang bagay.
Pag makuha mo na itong hinala, iyang ideya ay nagsasabing masama ang mahinang radiation
ay ang mismong nakakasama sa iyo.
Madali lang maliitin ang loob ng mga taong ito
halos sa kanila ay hindi sini-seryoso
na nagdudulot sa pagkalala ng sitwasyon para sa kanila
Sila ay dapat na makakuha ng tulong.
Pero, importante rin na dapat tayo’y may kamalayan, sa ngayon
meron tayong malakas na patunay na ang kuryente na mas mababa sa limitasyon ay di nakakasama sa tao.
Sa pa-woke na ekonomiyang naroon tayo ngayon
pagsasalita tungkol sa di-aprobadong pahamak ay nagkaka-pagpabaya sa mga bagay na talagang mapahamak satin.
Katulad ng
Katulad ng
Polusyon sa hangin ay nagdudulot ng 4.2 milyon na maagang pagkamatay kada taon
Polusyon sa hangin ay nagdudulot ng 4.2 milyon na maagang pagkamatay kada taon
and ito mismo ang may totoong epekto ngayon
Pa-rin, upang manatiling ligtas ang kibo ng mga tao. At upang masuguro na
Pa-rin, upang manatiling ligtas ang kibo ng mga tao. At upang masuguro na
may mga mahaba-habang pagaaral ang nagaganap na.
Halimbawa, ang pagaaral ng Cosmos na naghahanap sa possibleng banta ng paggamit ng telepono
sa pag sukat sa frequency at kay-tagal ng paggamit sa telepono
Pero, habang tayo’y naghihintay sa resulta sa matagalang pag-aaral na ito,
meron pa tayong mga problema na dapat bigyan ng pag-tingin.