Βίντεο

Αποσπάσματα

Τι θα γινόταν αν το κράτος κάλυπτε το κόστος ζωής σου

θα συνέχιζες να πήγαινες στη δουλειά;

να πήγαινες στο σχολείο;

δε θα δούλευες καθόλου;

Εσύ τι θα έκανες;

Αυτή η ιδέα ονομάζεται Καθολικό Βασικό Εισόδημα ή UBI και αποτελεί

μια από τις πιο φιλόδοξες κοινωνικές πολιτικές της εποχής μας.

‘Ητοι 2017, το βασικό εισόδημα αποκτά όλο και περισσότερη απήχηση ανά το κόσμο

Οι πρώτες δοκιμές έχουν ήδη αρχίσει ή πρόκεται να αρχίσουν

και όλο και αυξανόμενος αριθμός χωρών σκέφτονται το UBI

ως μια εναλλακτική λύση για την κοινωνική πρόνοια.

Πως θα λειτουργούσε και ποια τα επιχειρήματα υπέρ και κατά.

Αυτή τη στιγμή, οι άνθρωποι δε μπορούν να συμφωνήσουν ως προς

το τί είναι το UBI ή θα έπρεπε να είναι.

Κάποιοι θέλουν να το χρησιμοποιήσουν για να εξαλείψουν τις υπηρεσίες πρόνοιας

και να κόψουν τη γραφειοκρατία. Άλλοι θέλουν να συνυπάρχει

μαζί με άλλα προγράμματα πρόνοιας ή να είναι τόσο υψηλό

που ακόμα και η εργασία να γίνει προαιρετική

Στο βίντεο αυτό θα μιλήσουμε κυρίως για το ελάχιστο βασικό εισόδημα

αρκετά χρήματα δηλαδή ώστε κάποιος να βρίσκεται πάνω από το όριο φτώχειας

Στις ΗΠΑ αυτό σημαίνει περίπου 1.000 δολάρια το μήνα

ή 12.000 δολάρια το χρόνο

Τα χρήματα δε θα φορολογούνται και θα μπορείς να κάνεις ό,τι θες με αυτά

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το UBI είναι ένας τρόπος

αναδιανομής του πλούτου μιας κοινωνίας, κρατώντας παράλληλα

άθικτη την ελεύθερη αγορά

Αλλά, αν είχαμε τζάμπα λεφτά

οι άνθρωποι θα τα ξόδευαν απλά σε ποτά

σταματώντας να εργάζονται;

Το 2017, μια έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας

εξέτασε συγκεκριμένα αν οι φτωχοί άνθρωποι

ξόδευαν την επιχορήγηση της πρόνοιας σε είδη καπνού και αλκοόλ

αν αυτή τους δίνονταν σε μορφή χρημάτων

Τελική απάντηση: Όχι δε το κάνουν

Μάλιστα ισχύει το αντίθετο!

Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι όσο πιο πλούσιος είσαι τόσο

περισσότερα ναρκωτικά και αλκοόλ καταναλώνεις

Ο τεμπέλης και μεθυσμένος φτωχός είναι ένα στερεότυπο

παρά πραγματικότητα.

Τί γίνεται με τη τεμπελιά;

Έρευνες και δοκιμές πάνω στο UBI που έγιναν στο Καναδά

στη δεκαετία του ‘70

έδειξαν ότι περίπου το 1% των αποδεκτών σταμάτησαν να δουλεύουν

κυρίως για να φροντίσουν τα παιδιά τους.

Κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι μείωσαν τις ώρες εργασίας τους λιγότερο από 10%

Ο έξτρα χρόνος χρησιμοποιήθηκε για την επίτευξη στόχων όπως

η επιστροφή στο σχολείο ή η εύρεση καλύτερης εργασίας.

Μα αν η τεμπελιά και τα ναρκωτικά δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα

γιατί τότε τα υπάρχοντα συστήματα πρόνοιας

δεν λύνουν το πρόβλημα της φτώχειας;

Η πρόνοια και τα επιδοτούμενα προγράμματα εργασίας συχνά συνοδεύονται

με πολλές δεσμεύσεις.

Όπως το να παίρνεις μέρος σε επιμοφωτικά σεμινάρια,

να κάνεις συγκεκριμένο αριθμό αιτήσεων για δουλειά το μήνα

ή να αποδέχεσαι οποιαδήποτε εργασία χωρίς να λαμβάνεις υπόψιν αν σου ταιριάζει

ή αν πληρώνεσαι καλά

Πέρα από την έλλειψη προσωπικής ελευθερίας, τέτοιες συνθήκες

αποτελούν συχνά τεράστιο χάσιμο χρόνου και το μόνο που εξυπηρετούν είναι να κάνουν τα

στατιστικά ανεργίας να μοιάζουν λιγότερο άσχημα

Ο χρόνος αυτός θα ήταν περισσότερο εποικοδομητικός για σένα αν σ’αυτόν έψαχνες για

το σωστό επάγγελμα, συνέχιζες την εκπαίδευση σου

ή ξεκινούσες μια επιχείρηση

Άλλη μια ανεπιθύμητη παρενέργεια πολών προγραμμάτων πρόνοιας

είναι ότι εγκλωβίζουν τους ανθρώπους στη φτώχεια και ωθούν

σε παθητική συμπεριφορά

Φανταστείτε μια επιχορήγηση 1.000 δολαρίων το μήνα

Σε πολλά προγράμματα, αν βγάζεις έστω και ένα δολάριο έξτρα

σου τα παίρνουν όλα πίσω.

Αν δεχτείς μια εργασία που σε αμοίβει με 1.200 δολάρια το μήνα

τότε μπορεί όχι μόνο να τα χάσεις όλα, αλλά και λόγω φόρων

και άλλων εξόδων, όπως τα έξοδα μετακίνησης, μπορεί

να καταλήξεις με λιγότερα χρήματα απ’ ότι είχες πριν.

Έτσι, αν προσπαθώντας να καλυτερεύσεις την κατάσταση σου

βλέπεις το εισόδημα σου να μένει το ίδιο ή ακόμα και να μειώνεται,

αυτό το είδος της πρόνοιας μπορεί να δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο που “φυλακίζει” τους ανθρώπους

στη φτώχεια και ανταμείβει την παθητική συμπεριφορά

Ένα βασικό εισόδημα λοιπόν, που δεν θα μπορούσε να “κοπεί”

και σε συνδυασμό με ένα πρόσθετο εισόδημα από εύρεση μιας εργασίας,

πάντα θα κάνει την οικονομική σου κατάσταση καλύτερη.

Η εργασία πάντα ανταμοίβεται

και αντί για μια φυλακή, δημιουργεί μια διέξοδο από την οποία οι άνθρωποι

μπορούν να σταθούν στα πόδια τους

Αλλά ακόμη και αν το UBI είναι το καλύτερο μοντέλο

είναι οικονομικά βιώσιμο;

Τι θα συμβεί με το πληθωρισμό; Θα ανέβουν οι τιμές

κάνοντας τα πάντα όπως ήταν και πριν;

Μιας και τα χρήματα δεν εμφανίζονται δια μαγείας ή από εκτυπωτές

πρέπει να μεταφερθούν από κάπου

Είναι περισσότερο μια μετατόπιση κεφαλαίων παρά δημιουργία νέων.

Οπότε: κανένας πληθωρισμός

Σύμφωνοι. Πως το πληρώνουμε λοιπόν;

Δεν υπάρχει σωστή και λάθος απάντηση μιας και ο κόσμος ποικίλει

Πόσο καλά τα πάει μια χώρα;

Ποιές είναι οι τοπικές αξίες;

Θέματα όπως η μείωση των φόρων ή

της στρατιωτικής δαπάνης είναι πολιτικά αποδεκτά;

Πόση κρατική πρόνοια υπάρχει ήδη και

η λειτουργεία της είναι πραγματικά αποδοτική;

Κάθε χώρα έχει τη δική της ξεχωριστή πορεία προς ένα UBI

Ο ευκολότερος τρόπος να πληρωθεί ένα UBI είναι να κόψουμε όλη

την υπάρχουσα κρατική πρόνοια και να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους αυτούς για τη χρηματοδότηση της

Αυτό όχι μόνο θα εξαφάνιζε πολλές κυβερνητικές υπηρεσίες

το οποίο από μόνο του εξοικονομεί χρήματα, αλλά θα

ελάφρυνε κατά πολύ τη γραφειοκρατία.

Από την άλλη πλευρά,

κόβοντας την πολλοί άνθρωποι μπορεί να βρεθούν σε χειρότερη κατάσταση απ’ ότι ήταν πριν

Αν ο στόχος είναι να βρεθεί μια δομή για όλους

τότε θα πρέπει να υπάρχουν και κάποια προγράμματα

επειδή, όπως και οι χώρες, οι άνθρωποι

δεν είναι όλοι ίδιοι.

Η δεύτερη λύση,

υψηλότεροι φόροι, ειδικά για τους πλουσιότερους

Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, ενώ έχει υπάρξει μεγάλη οικονομική ανάπτυξη

τα περισσότερα οφέλη ωστόσο

έχουν πάει στη μικρή μερίδα των πλουσίων

Το χάσμα του πλούτου αυξάνεται ραγδαία

και πολλοί υποστηρίζουν ότι ήρθε η ώρα να διανείμουμε ισόποσα τα αγαθά

για να διατηρήσουμε τη κοινωνική ειρήνη

Θα μπορούσε να υπάρχει φόρος στις οικονομικές συναλλαγές

στο κεφάλαιο, στη γη, στο διοξείδιο του άνθρακα ή ακόμη

και στα ρομπότ

Αλλά το UBI δεν είναι απαραιτήτως ακριβό

Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, ένα UBI της τάξης

των 1.000 δολαρίων το μήνα στις ΗΠΑ στη πραγματικότητα θα μπορούσε

να αυξήσει το ΑΕΠ κατά 12% σε βάθος 8 ετών

επειδή θα επέτρεπε σε περισσότερους ανθρώπους να ξοδεύουν περισσότερα αυξάνοντας

έτσι τη ζήτηση

Τι γίνεται όμως με τους ανθρώπους που κάνουν τη “βρώμικη” δουλειά;

Αυτούς που δουλεύουν στα χωράφια, σέρνονται στους υπονόμους ή μεταφέρουν πιάνο

Αν δε χρειάζεται να παλέψουν για την επιβίωση τους

οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να κάνουν δύσκολες, βαρετές

δουλειές που δε τους γεμίζουν;

Το UBI ίσως τους δώσει αρκετό κίνητρο ώστε να απαιτήσουν

καλύτερο μισθό και καλύτερες συνθήκες εργασίας

Μελέτη υπολόγισε ότι για κάθε έξτρα 1 δολάριο που πηγαίνει σε μισθοδοσία

προστίθενται 1,21 δολάρια στην εθνική οικονομία

ενώ το κάθε 1 δολάριο που πηγαίνει σε πολίτες με υψηλά εισοδήματα

προσθέτει μόνο 39 σεντ!

Θα υπάρχουν ακόμα οι πολύ πλούσιοι και οι πολύ φτωχοί

αλλά θα μπορούσαμε να εξαλείψουμε το φόβο, τη ταλαιπωρία και τις υπαρξιακές κρίσεις

σε πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού

Η καλυτέρευση της ζωής των φτωχών

μπορεί να είναι μια έξυπνη οικονομική στρατηγική

Για κάποιος, αυτό δεν είναι αρκετό

Θέλουν ένα UBI τόσο μεγάλο ώστε να μπορούν

να ζουν τη ζωή της μεσαίας τάξης

Θέτοντας το οικονομικό εμπόδιο σε αυτό στην άκρη,

αυτή η ιδέα προκαλεί τη δομή πάνω στην οποία είναι χτισμένη

η σύγχρονη κοινωνία

Κερδίζοντας χρήματα κερδίζεις και τη δυνατότητα να είσαι μέρος της κοινωνίας

Αυτά ορίζουν το στάτους σου και τις διαθέσιμες επιλογές σου

αλλά επίσης αναγκάζουν πολλούς ανθρώπους

να περνούν τεράστιο κομμάτι της ζωής τους

σε πράγματα για τα οποία δεν ενδιαφέρονται.

Το 2016, μόνο το 33% των

υπαλλήλων στις ΗΠΑ ήταν παθιασμένοι στη δουλειά τους

το 16% ήταν δυστυχισμένοι

και το υπόλοιπο 51% ήταν μόνο φυσικά παρόντες

Μήπως το 67% του πληθυσμού

θα σταματούσε να εργάζεται αν μπορούσε;

Θα ήταν άδικο αν λέγαμε ότι η εργασία είναι απλά μια αγγαρεία

Η εργασία μας δίνει κάτι να κάνουμε,

μας προκαλεί, μας παροτρύνει να γίνουμε καλύτεροι

μας αναγκάζει να κοινωνικοποιηθούμε

Πολλοί βρίσκουν φίλους ή συντρόφους στη δουλειά

Δουλεύουμε για το κοινωνικό στάτους, τον οικονομική ευημερία

και τη θέση μας στο κόσμο

Ψάχνουμε να κάνουμε κάτι με τη ζωή μας, ένα σκοπό

και για πολλούς ανθρώπους η δουλειά τους δίνει νόημα ύπαρξης

Υπάρχουν κι άλλες ανησυχίες για το UBI

Αν όλα τα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας αντικαθιστούνταν με μια και μόνο επιδότηση

το κράτος θα αποκτούσε μεγάλη δύναμη

Ένα και μοναδικό πρόγραμμα είναι πολύ πιο εύκολο να του επιτεθείς ή και να το “κόψεις”

απ’ ότι ένα πλήθος προγραμμάτων

Λαϊκιστές υποψήφιοι θα μπορούσαν εύκολα να δώσουν υποσχέσεις για δραστικές αλλαγές στο UBI

μόνο και μόνο για να εκλεγούν

Επίσης, ένα Βασικό Καθολικό Εισόδημα δε λύνει όλα τα προβλήματα

όταν μιλάμε για ισότητα

Τα ενοίκια για παράδειγμα

Ενώ 1.000 δολάρια θα ήταν εξαιρετικά στην ύπαιθρο

δεν επαρκούν για τη ζωή σε ακριβές μητροπόλεις,

το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει τους φτωχούς σε φυγή προς τα έξω

και το χάσμα ανάμεσα στους φτωχούς και στους πλούσιους να γίνει ακόμα εντονότερο

Και στη τελική, για πολλούς ανθρώπους

η ιδέα ότι η εργασία δεν είναι

απαραίτητη για την επιβίωση τους

είναι τρομακτική!

Οπότε, είναι τελικά ένα Καθολικό Βασικό Εισόδημα μια καλή ιδέα;

Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι ακόμα δε γνωρίζουμε

Θα πρέπει να γίνει πολύ περισσότερη έρευνα, περισσότερες

και μεγαλύτερες δοκιμαστικές λειτουργίες. Θα πρέπει να σκεφτούμε τί είδους

UBI θέλουμε και τι είμαστε πρόθυμοι να θυσιάσουμε

προκειμένου να το πληρώσουμε

Οι δυνατότητες είναι τεράστιες

Μπορεί να αποτελεί το πιο υποσχόμενο μοντέλο ώστε να εξαλειφθεί η φτώχεια

Μπορεί να μειώσει δραματικά το βαθμό απελπισίας που μαστίζει το κόσμο

και να μας κάνει όλους πολύ

λιγότερο αγχωμένους

Αυτό το βίντεο έγινε πραγματικότητα από ένα Καθολικό Βασικό Εισόδημα

που προσφέρθηκε από εσάς, τους θεατές μας!

10.000 άνθρωποι ανά το κόσμο μας δώρισαν ένα

μηνιαίο εισόδημα στη πλατφόρμα patreon στο patreon.com/kurzgesagt

Μας επιτρέπετε να πληρώνουμε μισθούς και να αγοράζουμε καινούριο υλικό

μας επιτρέπετε να κάνουμε περισσότερα βίντεο και

να ξοδεύουμε παραπάνω χρόνο σε αυτά

Το Kurzgesagt πραγματικά δε θα μπορούσε να είναι αυτό που είναι σήμερα χωρίς τη βοήθεια σας!

Μας βοηθάτε να παραμένουμε ανεξάρτητοι

και μας δίνετε την ελευθερία να μη βάζουμε τη ποσότητα πάνω από τη ποιότητα

Σας ευχαριστούμε τόσο πολύ! :)