Video

Transkrypcja

Co, jeżeli państwo pokryłoby Twój koszt utrzymania… Chodziłbyś dalej do pracy?

Wróciłbyś do szkoły?

Nie pracował w ogóle? Co byś zrobił?

Koncepcja ta nazywana jest bezwarunkowym dochodem podstawowym lub UBI (Universal Basic Income).

I jest to nic innego jak najbardziej ambitna polityka społeczna naszych czasów.

W 2017 roku dochód podstawowy nabiera tempa na całym świecie.

Pierwsze próby trwają lub właśnie się rozpoczynają. Rosnąca liczba krajów rozważa UBI jako alternatywę dla świadczeń socjalnych.

Jak miałoby to działać i jakie są główne argumenty za i przeciw?

Obecnie nie ma jasnego stanowiska, czym bezwarunkowy dochód podstawowy jest lub powinien być.

Niektórzy chcą użyć go w celu wyeliminowania zasiłków i biurokracji.

Inni widzą go jako dodatek dla istniejących programów, lub nawet kwotę tak wysoką, że ​​sama praca stawałaby się opcjonalna.

W tym filmie porozmawiamy głównie o minimalnym dochodzie podstawowym.

wystarczająco dużo pieniędzy, aby być powyżej progu ubóstwa.

w USA oznacza to około 1,000$ miesięcznie lub 12,000$ rocznie.

Pieniądze nie będą opodatkowane i możesz z nimi zrobić co tylko zechcesz.

W tym scenariuszu UBI jest sposobem przekazywania bogactwa społeczeństwa,

zachowując przy tym wolny rynek nienaruszony.

Ale jeśli będziemy rozdawać darmowe pieniądze to czy ludzie nie wydadzą ich po prostu na alkohol i przestaną pracować?

Badanie przeprowadzone przez Bank Światowy w 2013 roku

miało sprawdzić, czy biedni ludzie marnują swoje środki na papierosy i alkohol, jeśli otrzymują je w formie gotówki.

Odpowiedź brzmi: nie, wręcz przeciwnie.

Inne badania wykazały, że zwykle im bogatszy jesteś, tym więcej narkotyków i alkoholu spożywasz.

Leniwy i pijany biedak to raczej stereotyp niż prawda.

A co z lenistwem?

Próby wprowadzenia podstawowego dochodu w Kanadzie, w 1970 roku wykazały, że około

1% odbiorców przestało pracować, głównie, aby zająć się dziećmi.

Przeciętnie ludzie zmniejszyli liczbę godzin pracy o prawie 10%.

Dodatkowy czas został wykorzystany na powrót do szkoły lub poszukiwania lepszej pracy.

Ale jeśli lenistwo i używki nie są dużym problemem, dlaczego obecne zasiłki nie zniwelowały ubóstwa?

Programy opieki społecznej lub dla bezrobotnych często mają wiele ograniczeń takich jak uczestnictwo w kursach,

aplikacja na odpowiednią ilość stanowisk w miesiącu lub przymus przyjmowania każdej zaoferowanej posady,

nieważne czy jest dobrze dopasowana i jak dobrze płatna.

Poza utratą wolności, warunki te są często ogromną stratą czasu i służą jedynie temu,

by statystyki dotyczące bezrobocia wyglądały nieco lepiej.

Z reguły dużo lepiej wykorzystałbyś ten czas, szukając odpowiedniej pracy,

kształcąc się lub zakładając firmę.

Innym niepożądanym efektem ubocznym wielu programów pomocy społecznej jest to, że łapią ludzi w pułapkę ubóstwa i promują bierną postawę.

Wyobraź sobie zasiłek w wysokości 1,000$ co miesiąc. (więcej niż zarabiasz huh?)

W wielu programach, jeden zarobiony dolar więcej powoduje utratę całego zasiłku.

Jeśli podejmiesz pracę płatną 1200 $ możesz nie tylko stracić świadczenia,

ale z powodu podatków i innych kosztów, jak transport,

możesz skończyć mając mniej pieniędzy niż wcześniej.

Więc jeśli aktywnie starasz się poprawić swoją sytuację, a całkowity dochód nie zwiększa się, lub kurczy,

zasiłki mogą stworzyć sufit zatrzymujący ludzi w ubóstwie,

nagradzając pasywne zachowanie.

Podstawowy dochód nie może być zmniejszony, a zatem praca i dodatkowy dochód zawsze poprawią sytuację finansową.

Praca jest zawsze nagradzana.

Zamiast sufitu, tworzy podłogę, z której ludzie mogą się podnieść.

Ale nawet jeśli UBI to lepszy model, czy jest ekonomicznie realny?

Co z inflacją?

Czy ceny wzrosną, przez co wszystko będzie tak jak wcześniej?

Ponieważ pieniądze nie są tworzone za pomocą magii czy drukarek, muszą być skądś przeniesione.

To raczej przemieszczenie środków niż tworzenie nowych,

a zatem - brak inflacji.

Ok, ale jak mamy za to płacić?

Nie ma poprawnej odpowiedzi, gdyż świat jest zbyt zróżnicowany.

Jak zamożny jest kraj, jakie wartości są w nim cenione,

czy działania takie jak wysokie podatki i cięcia budżetowe obrony są politycznie akceptowalne, czy nie?

Ile programów socjalnych już istnieje i czy są skuteczne?

Każdy kraj ma swoją własną indywidualną ścieżkę do UBI.

Najprostszym sposobem, aby zapłacić za UBI, likwidując całą pomoc socjalną i wykorzystując wolne środki.

Nie tylko spowoduje to zniknięcie niektórch rządowych organów, co samo w sobie daje oszczędność pieniędzy, ale też zlikwiduje mnóstwo biurokracji.

Z drugiej strony, likwidacja programów może spowodować, że część ludzi będzie się miała gorzej niż wcześniej.

Jeśli celem jest, aby każdy miał zapewnione minimum, wciąż musi istnieć jakaś pomoc, bo podobnie jak kraje,

ludzie nie są tacy sami.

Drugim sposobem są wyższe podatki, zwłaszcza dla bardzo bogatych.

Na przykład w Stanach Zjednoczonych korzyści z dużego wzrostu gospodarczego trafiły przede wszystkim do kilku procent najbogatszych.

Nierówności społeczne szybko się powiększają

i panuje przekonanie, że to odpowiedni czas, aby rozprowadzać zyski bardziej równomiernie, by zachować spokój społeczny.

Możnaby wprowadzić podatek od transakcji finansowych, kapitału, wartości gruntów, węgla lub nawet robotów.

Ale UBI niekoniecznie jest drogie.

Według ostatnich badań,

1,000$ UBI miesięcznie w USA

może spowodować wzrost PKB o 12% w ciągu ośmiu lat,

ponieważ pozwoliłoby to biednym ludziom wydać więcej i zwiększyć całkowity popyt.

A co z ludźmi, którzy wykonują brudną robotę?

Kto będzie pracować w polu, czołgać się w kanałach i nosić pianina?

Jeśli nie trzeba będzie tego robić by przetrwać, czy ludzie będą nadal wykonywać nudne, trudne i niedające satysfakcji prace?

UBI może stanowić dla nich podporę, by zacząć domagać się lepszych płac i warunków pracy.

Wyliczono, że każdy dodatkowy dolar trafiający do żywicieli rodzin powoduje wpływ ok. 1,21 $ do gospodarki,

podczas gdy z każdego dodatkowego dolara trafiającego do bardzo zamożnych Amerykanów wpływa tylko 39 centów.

Wciąż będą bardzo bogaci i biedni ludzie,

ale możemy wyeliminować strach, cierpienie i egzystencjalną panikę wśród znacznej części ludności.

Poprawa sytuacji biednych obywateli może być inteligentną taktyką gospodarczą.

Nie wszystkim to wystarczy; niektórzy chcą UBI na tyle dużego, by żyć na poziomie klasy średniej.

Odkładając przeszkodę finansową na bok, ten pomysł fundamentalnie wpływa na strukturę naszego społeczeństwa.

Zarabiając pieniądze, masz możliwość udzielania się w społeczeństwie. To określa Twój status i możliwości,

ale także zmusza wielu ludzi do spędzania mnóstwa czasu na czymś, na czym im nie zależy.

W 2016 roku tylko 33% pracowników w USA było zaangażowanych w pracę,

16% było niezadowolonych, a pozostałych 51% było obecnych tylko fizycznie.

Czy 67% ludzi przestałoby pracować, mając taką możliwość?

Byłoby niesprawiedliwe przedstawiać pracę tylko jako obowiązki. Praca daje nam zajęcie, stawia wyzwania,

motywuje nas do poprawy, zmusza do zaangażowania.

Wielu znajduje przyjaciół lub partnerów w pracy. Wypracowujemy status społeczny, majątek i nasze miejsce w świecie.

Szukamy życiowego celu

i wielu ludzi znajduje go w pracy.

Są też inne problemy z UBI.

Jeśli wszystkie programy socjalne zostaną wymieniane na jeden system płatności, daje to rządowi duże możliwości.

Pojedynczy program łatwiej zaatakować lub zlikwidować niż całą grupę.

Populiści mogą obiecywać drastyczne zmiany w UBI, by dostać się do władzy.

Co więcej, bezwarunkowy dochód podstawowy nie rozwiązuje wszystkich problemów, jeśli chodzi o równość.

Na przykład czynsz: choć 1,000$ może w zupełności wystarczyć na przedmieściach,

to może nie wystarczyć w aglomeracjach miejskich, co mogłoby prowadzić do ucieczki uboższych ludzi na wieś, a różnica pomiędzy bogatymi i biednymi

stałaby się jeszcze bardziej ekstremalna

No i oczywiście, dla niektórych osób koncepcja gdzie praca nie jest niezbędna aby przetrwać brzmi okropnie.

[Wniosek]

Czy bezwarunkowy dochód podstawowy jest dobrym pomysłem? Tak naprawdę jeszcze tego nie wiemy.

Należy przeprowadzić więcej badań, więcej testów na dużą skalę.

Musimy myśleć o tym, jakiego rodzaju UBI chcemy i co jesteśmy gotowi poświęcić w zamian.

Potencjał jest ogromny. Może to być najbardziej obiecujący model mający na celu trwale wyeliminować ubóstwo.

Może ograniczyć ludzką rozpacz na świecie i pozwolić nam wszystkim żyć w mniejszym stresie.

Stworzenie tego filmu było możliwe poprzez

bezwarunkowy dochód podstawowy dostarczony przez Was, naszych widzów.

Dziesięć tysięcy ludzi na całym świecie wspiera nas każdego miesiąca na patreon.com/kurzgesagt

Umożliwiacie nam wypłatę wynagrodzeń i zakup nowego sprzętu. Umożliwiacie nam tworzenie więcej filmów

i spędzenie więcej czasu na ich dopracowaniu.

Kurzgesagt nie byłoby dzisiaj tym, czym jest bez waszej pomocy.

Pomagacie nam utrzymać niezależność i stawiać jakość ponad ilość.

Bardzo dziękujemy

Korekta: Hubert Zimny (AppleCat), Mateusz Dangreaux (UNSTOPPABLE)