Video

Transkript

Okyanus Akıntıları ve Gulf Stream (Körfez Akıntısı)

Okyanus akıntılarının hayatlarımız üzerinde doğrudan bir etkisi vardır.

Hava durumumuzu, iklimimizi ve daha birçok nitelikleri belirler.

Okyanus akıntıları ve rüzgar sistemleri

ısıyı ekvatordan kutup bölgelerine doğru taşır

ve küresel iklim için büyük bir motor gibi çalışır.

Okyanuslarda, birçok akıntı mevcuttur.

Okyanus akıntılarının iklimimiz için oldukça önemlidir.

Bu tâbir halihazırda karışan akımların,

beş okyanustan dördünün birbirleri ile su alışverişi yaptığı sonucunu gösterir.

Akıntılar dünya çapında bir dolaşım sistemi oluştururlar.

Taşıyıcı bant, thermohaline dolaşımı olarak da adlandırılır,

“thermo” sıcaklığı belirtirken,

“haline” ise sudaki tuz içeriğini belirtir.

Her ikisi de suyun yoğunluğunu belirler.

Suyun büyük bir kısmı rüzgar tarafından harekete geçirilirken,

akıntıların oluşmasının ana sebebi

suyun farklı yoğunluk bölümlerine ayrılmasıdır.

Sıcak su, yoğunluğunun az olmasından dolayı yükselirken soğuk su çöker.

Suyun yoğunluğu ayrıca yüksek tuz içeriği ile birlikte yükselir.

Özellikle ekvatorda güneşten gelen sıcaklığın daha yüksek olması

çok miktarda buharlaşmaya ve dolayısıyla sudaki tuz oranının artmasına yol açar.

İşte Gulf Stream burada başlar.

Gulf Stream, Avrupa iklimi için çok önemlidir.

10,000 km uzunluğu ile dünyanın en uzun ve en hızlı akıntısını oluşturur

ve oldukça ılıktır.

Yaklaşık olarak 2m/s hızında, saniyede 100,000,000 m³ suyu

Avrupa’ya doğru taşır.

Sürekli olarak esen güneydoğu alize rüzgarları

sıcak yüzey suyunu kuzeybatıdaki,

sıcaklığın 30 °C’ye yükseldiği Meksika Körfezi’ne doğru taşır.

Dünyanın dönüşü ve batı rüzgarları

Gulf Stream akıntısını Avrupa’ya doğru yönlendirir ve böler.

Bir bölümü güneye, diğer bölümü ise doğudaki Kanarya Akıntısı’na doğru akar

üçüncü bölümü ise Kuzey Atlantik Akıntısı olarak

atmosfere en fazla sıcaklığını bıraktığı kuzeye doğru akar.

Burada su soğumaya başlar.

Buharlaşma nedeniyle tuz oranı ve yoğunluğu yükselir

ve Grönland, Norveç ve İzlanda arasında çöker.

Burada dünyanın en büyük şelalesi ile karşılaşırız.

Yaklaşık olarak 15 km genişliğindeki şelale 4,000 m boyunca akar ve buna baca adı verilir.

Saniyede 17,000,000 m³ su ile yaklaşık olarak dünyadaki tüm nehirlerden

15 kat daha fazla su taşır.

Bu nedenle burada büyük bir girdap oluşturur ve sürekli olarak yeni su çeker

bunun sonucunda ise Gulf Stream akıntısı Avrupa’ya doğru akar.

Sayısız türde canlı Gulf Stream’i Karayipler’den

kuzeye doğru yolculuklarının bir parçası olarak kullanırlar.

Bu akıntı bize sadece hayvanları getirmez;

muazzam miktarda sıcak hava ile birlikte gelir.

Avrupa sahillerine gelen bu sıcaklığın aynı miktarını üretebilmek için

1,000,000 adet nükleer santrale ihtiyaç vardır.

Gulf Stream’e sıcak hava pompası denilmesinin nedeni budur.

Aksi takdirde sıcaklık burada en az 10 ile 5 derece arasında

önemli miktarda azalırdı.

Yeşillik alanlar yerine, uzun süren kışlar ve buz kaplı yerşekilleri

Avrupa’ya hakim olurdu.

Son birkaç yılda bilim adamları ve alimler Gulf Stream akıntısının

iklim değişikliği sebebiyle durma noktasına geleceği korkusunu

medyada dile getirdiler.

Çünkü eğer kutup buzları erirse, Grönland çevresindeki suyun

tuz oranı ve dolayısıyla yoğunluğu azalacak.

Kuzey Atlantik akıntısı artık yeterince ağır olmayacak

ve normalde çöktüğü gibi çökmeyecek.

En kötü senaryoda, bu durum Gulf Stream akıntısını, ısı pompamızı, durduracak.

Bazı iklim uzmanları, iklim değişikliğinin bu durumu

telafi edebileceğini düşünmektedir.

Dünya’nın son birkaç milyon yılda geçirdiği evrelere bakarsak

iklimin değişmesinin normal olduğu sonucuna varabiliriz.

Buz çağları ve ılık dönemler oldu.

Son buz çağında, eriyen sulardan oluşan devasa bir sel

ısı taşıyan Kuzey Atlantik akıntısının düzenini bozdu ve kuzey yarımküreyi buz kapladı.

Bilim adamları, iklim değişikliğinin okyanus akıntıları üzerindeki etkisi

hakkında değişik düşüncelere sahip ama bir şey kesin:

iklim değiştiğinde, son buz çağından beri oldukça sabit kalan

kompleks okyanus akıntıları sistemi ve rüzgarlar

henüz anlamadığımız bir şekilde değişecek.

Çeviri {emirtarik