Video

Transcriptie

Kanker is iets engs en mysterieus.

Toen we bezig waren met het proberen te begrijpen

en om beter te worden in het doden ervan,

ontdekten we een biologische paradox,

die tot op de dag van vandaag nog steeds niet opgelost is.

Grote dieren lijken immuun te zijn voor kanker,

en dat is niet logisch. Hoe groter het wezen, hoe meer kanker het zou moeten hebben.

Om te begrijpen hoe dit kan, moeten we eerst kijken naar de aard van kanker

Onze cellen zijn proteïne-robots, gemaakt van honderden miljoenen delen.

Ze worden geleid door chemische reacties,

ze maken en ontmantelen structuren,

ze houden een metabolisme in stand om energie te verkrijgen of maken bijna perfecte kopieën van zichzelf.

We noemen deze complexe chemische reacties: paden.

Het zijn biochemische netwerken

op netwerken, met elkaar verweven

en op elkaar gestapeld

De meeste van hen kunnen nauwelijks worden begrepen door een enkele menselijke geest

en toch functioneren ze perfect…

Totdat… ze dat niet meer doen.

Met miljarden en biljoenen reacties

die gebeuren in duizenden netwerken over vele jaren,

Is de vraag niet of er ooit iets verkeerd zal gaan,

maar wanneer.

Kleine foutjes stapelen zich op,

Totdat de enorme machines corrupt worden.

Om te voorkomen dat dit uit de hand loopt, hebben onze cellen dood-schakelaars

die ervoor zorgen dat ze zelfmoord plegen.

Maar deze dodeman-schakelaars zijn niet onfeilbaar.

Als ze falen, kan een cel in een kankercel veranderen.

De meerderheid wordt snel gedood door het immuunsysteem.

Maar dit is een getallenspel

Mits voldoende tijd zou een cel genoeg fouten verzamelen, onopgemerkt blijven, en meer van zichzelf gaan maken.

Alle dieren moeten met dit probleem omgaan

In het algemeen is de grootte van elke cel in elk dier hetzelfde.

De cellen van een muis zijn niet kleiner dan jouw cellen. Ze heeft gewoon minder cellen in totaal en een kortere levensduur.

Minder cellen en een kort leven betekent dat er minder kans is dat dingen fout gaan of dat cellen muteren,

of dat zou het toch moeten betekenen.

Mensen leven ongeveer 50 keer langer en hebben duizend keer meer cellen dan muizen.

en toch is de kans op kanker zowel bij de mens als bij de muis hetzelfde.

Wat nog vreemder is, is dat blauwe vinvissen met ongeveer 3000 keer meer cellen dan mensen toch niet echt kanker lijken te krijgen.

Dit is PETO’S PARADOX:

Het verbijsterende besef dat grote dieren veel veel minder kanker hebben dan zou moeten.

Wetenschappers denken dat er twee manieren zijn om de paradox te verklaren: evolutie en hypertumoren

Oplossing één: evolueer of word een klodder kanker.

Toen meercellige wezens zich 600 miljoen jaar geleden ontwikkelden,

werden dieren groter en groter.

Waardoor er steeds meer cellen werden toegevoegd en dus steeds meer kansen dat cellen zouden kunnen worden beschadigd.

Het collectief moest dus investeren in een betere en betere afweer tegen kanker

Degenen die dat niet deden stierven uit.

Maar kanker verschijnt niet plots.

Het is een proces dat meerdere fouten en

mutaties vergt in verschillende specifieke genen

binnen dezelfde cel.

Deze genen worden proto-oncogenen genoemd

en als ze muteren, loopt het mis.

Met de juist mutatie kan een cel

bijvoorbeeld geen zelfmoord meer plegen.

Met een andere mutatie kan de cel zich verstoppen.

Nog een, en de cel zal voedingsstoffen opeisen.

Nog een, en de cel zal sneller delen.

Deze oncogenen hebben echter een tegenstander:

tumoronderdrukkingsgenen.

Zij voorkomen dat deze mutaties plaatvinden

of zorgen dat de cel zelfmoord pleegt

als ze beslissen dat het te laat is om de fouten nog recht te zetten.

Het blijkt dat grote dieren een grotere hoeveelheid van ze hebben.

Hierom hebben olifantencellen meer mutaties nodig dan muizencellen om een tumor te ontwikkelen.

Ze zijn niet imuun, maar meer veerkrachtig.

Deze aanpassing heeft waarschijnlijk ook zijn nadelen

Maar wetenschappers weten niet precies wat.

Misschien zorgen tumorsurpressors ervoor dat olifanten sneller oud worden

of dat wonden minder snel genezen.

We weten het nog niet.

Maar de oplossing van de paradox kan misschien iets anders zijn.

“Hypertumoren”

Oplissing 2: Hypertumoren

Ja, echt.

Hypertumoren zijn vernoemd naar hyperparasieten: de parasieten van parasieten.

Hypertumoren zijn de tumoren van tumoren.

Kanker kan gezien worden als instorting van de samenwerking.

Normaal gesproken werken cellen samen om structuren

als organen, weefsel of onderdelen van het immuunsysteem te vormen.

Maar kankercellen zijn zelfzuchtig en werken alleen voor hun eigen kortetermijnvoordelen.

Als ze succesvol zijn, vormen ze tumoren;

Een grote groep kankercellen die erg lastig dood te krijgen is.

Een tumor maken is echter hard werk.

Miljoenen of miljarden kankercellen delen razendsnel,

wat veel voedingsstoffen en energie vergt.

De hoeveel voedingstoffen die ze van het lichaam kunnen stelen,

wordt de beperkende factor voor groei.

Dus de tumorcellen misleiden het lichaam

om nieuwe bloedvaten aan te leggen naar de tumor,

om hetgeen te voeden dat het doodt.

En hier kan de aard van de kankercel zijn eigen ondergang worden.

Kankercellen zijn inherent instabiel en kunnen dus blijven muteren.

Sommige sneller dan hun maten.

Als ze dit langere tijd volhouden,

zal een van de kopieën van de kopieën van de originele kankercel,

zichzelf misschien plots beschouwen als een individu en niet meer willen samenwerken.

Wat betekent dat, net zoals het lichaam,

de originele tumor opeens een vijand wordt,

en ze moeten vechten voor dezelfde schaarse voedingstoffen en middelen.

De nieuwe gemuteerde cellen kunnen op deze manier dus een hypertumor creëren.

In plaats van te helpen, snijden ze de bloedtoevoer af van hun voormalige maatjes,

wat ervoor zorgt dat de originele kankercellen verhongeren.

Kanker doodt kanker.

Dit proces kan zichzelf blijven herhalen,

en voorkomt wellicht dat kanker een probleem wordt voor een groot organisme.

Het is mogelijk dat

grote dieren meer van zulke hypertumoren hebben dan we beseffen.

Ze worden misschien niet groot genoeg om op te merken.

En dat is logisch: een tumor van twee gram is 10% van het lichaamsgewicht van een muis,

Terwijl het minder dan 0,002% is van een mens

en 0,000002% van een blauwe vinvis.

Alle drie de tumoren vereisen hetzelfde aantal celdelingen en hebben hetzelfde aantal cellen.

Dus een oude blauwe vinvis

kan gevuld zijn met kleine kankers, maar hier geen last van ondervinden.

Er zijn andere voorgestelde oplossingen voor Peto’s paradox.

Bijvoorbeeld verschillende metabolismen

of verschillende celstructuren.

Maar op dit moment weten we het gewoon niet. Wetenschappers zijn ermee bezig.

Erachter komen waarom grote dieren zo veerkrachtig zijn tegen een van de meest dodelijke ziektes die we kennen,

kan een doorbraak zijn naar nieuwe therapieën en behandelingen.

Kanker was altijd al een uitdaging.

Vandaag de dag beginnen we het eindelijk te begrijpen,

en zodoende, kunnen we het ooit misschien

overwinnen.

Deze video is gesponsord door… jou!

Als je ons wilt helpen om meer te maken, kun je ons op Patreon ondersteunen,

of een van de prachtige dingen kopen die we hebben gemaakt,

Zoals onze Space Explorer Notebook met

infographics en unieke ideën die je creativiteit doen tintelen,

of een infographic posterbundel,

of het hele comfortabele Kurzgesagt vest,

of als je het de eerste keer hebt gemist,

de tweede druk van onze gratitude journal.

We stoppen veel tijd en liefde in onze merch omdat, net zoals met onze video’s,

we alleen dingen willen uitbrengen waar we ons goed bij voelen.

Kurzgesagt is een project dat in principe helemaal niet zou moeten kunnen werken.

Video’s als deze duren maanden om te maken en we kunnen er alleen maar zo veel tijd in steken

doordat jullie ons rechtstreeks steunen,

omdat jullie kijken en delen omdat je hier om geeft.

Bedankt voor het kijken.

[kwak!] [ruimte muziek]