วิดีโอ

สรุป

มนุษย์เราภูมิใจกับหลาย ๆ สิ่ง จากเครื่องเร่งอนุภาค ยันบทกวี ยันโปเกมอน

ทั้งหมดทั้งมวลล้วนเป็นไปได้ เพราะบางสิ่งที่มนุษย์ได้ตีคุณค่าไว้สูงสุดขีด

ความฉลาด

เราคิดว่าความฉลาดนั้นเป็นคุณลักษณะเช่นเดียวกับความสูงหรือความแข็งแรง

แต่พอเราพยายามจะนิยามมัน ก็ดูจะคลุมเคลือไปหมด

ถ้าสรุปสั้น ๆ ความฉลาดนั้นเป็นกลไกในการแก้ปัญหา

โดยเฉพาะปัญหาในการอยู่รอด ซึ่งเกี่ยวข้องกับการหาอาหารและที่กำบัง

การต่อสู้กับคู่แข่งทางเพศ หรือการหลบหนีจากผู้ล่า

ความฉลาด ไม่ใช่แค่เรื่องเดี่ยวๆ

แต่รวมไปถึงความสามารถในการรวบรวมความรู้ การเรียนรู้ การริเริ่มสร้างสรรค์ รูปแบบกลยุทธ์ หรือมีส่วนร่วมในการคิดเชิงวิพากษ์

มันจะปรากฏตัวในพฤติกรรมที่มีความหลากหลาย

ตั้งแต่เรื่องฝังใจหรือสัญชาตญาณ อย่างเช่น ปฏิกิริยา ไปจนถึงระดับการเรียนรู้ที่แตกต่างกันไปจนถึงการรับรู้บางอย่าง

แต่ไม่ใช่นักวิทยาศาสตร์ทุกคนที่จะเห็นด้วยกับจุดกำเนิดของมันว่าเริ่มจากที่ไหน หรืออะไรที่ควรนับเป็นความฉลาด

เพื่อทำให้เรื่องนี้ซับซ้อนยิ่งขึ้น

ความฉลาดยังเชื่อมโยงกับจิตสำนึก เนื่องจากการรับรู้นั้นมีประโยชน์ต่อการแก้ปัญหา

แต่เราได้สำรวจเรื่องจิตสำนึกไว้ในวิดีโออื่น ดังนั้นวันนี้ เราจะไม่กล่าวถึงมัน

โอเค,

ความฉลาดไม่ได้เป็นเรื่องที่ชัดเจนแน่นอน ดังนั้นเราสามารถคิดว่ามันเป็นเหมือนกับทักษะที่ยืดหยุ่นได้:

กล่องเครื่องมือ

เครื่องมือพื้นฐาน

เครื่องมือพื้นฐานที่สุดในกล่องเครื่องมือความฉลาด คือความสามารถในการรวบรวมข้อมูล การบันทึก และใช้ในการเรียนรู้

ข้อมูลที่เกี่ยวกับโลก จะถูกรวบรวมผ่านประสาทสัมผัส เช่น การมองเห็น เสียง กลิ่น สัมผัส หรือรสชาติ

และช่วยนำทางให้เรา และตอบสนองต่อโลกภายนอกอย่างเหมาะสม

แต่สิ่งมีชีวิตก็จำเป็นต้องติดตามสถานะร่างกายของพวกมันเอง

ตรวจสอบสิ่งต่าง ๆ อย่างเช่น ความหิว และความเหนื่อยล้า

ข้อมูลเป็นการกระทำพื้นฐานสำหรับสิ่งมีชีวิตทุกชนิด

และหากปราศจากมัน คุณก็จะถูกควบคุมจากสภาพแวดล้อมรอบตัวคุณ ที่ไม่สามารถตอบสนองอย่างเหมาะสมหรือยืดหยุ่นได้

ข้อมูลจะมีประสิทธิภาพมากขึ้น ถ้าเราสามารถเก็บและบันทึกมัน ดังนั้นเครื่องมือชิ้นที่สองคือ ความจำ

ความจำ เป็นความสามารถในการบันทึกและเรียกคืนข้อมูล

ดังนั้น สิ่งมีชีวิตจึงไม่จำเป็นต้องเริ่มจากศูนย์ทุกครั้งที่รับรู้บางอย่างที่เกี่ยวข้องกัน

ความทรงจำอาจเกี่ยวกับเหตุการณ์ สถานที่ และพวกพ้อง แต่ยังมีพฤติกรรมอย่างเช่น การล่าสัตว์หรือวิธีการจับเหยื่อด้วย

บางอย่าง เช่น การบิน จะต้องทำซ้ำหลายครั้งหลายครา จนกว่าพวกมันจะเชี่ยวชาญ

นี่คือสิ่งที่เราเรียกว่า การเรียนรู้ กระบวนการในการรวมลำดับของความคิดหรือการกระทำเข้าไว้ด้วยกัน

โดยทั่วไปแล้วลำดับของพฤติกรรมสามารถทำซ้ำได้ ซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงและปรับตัวได้

เครื่องมือทั้งสามนี้ทำให้สิ่งมีชีวิตที่ดูเหมือนจะโง่เขลา ให้ทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยวิธีที่ชาญฉลาดอย่างน่าประหลาดใจ

ราเมือกไม่มีเซลล์ (acellular slime mold) ซึ่งเป็นเพียงเซลล์เมือกขนาดใหญ่เซลล์เดียว

ก็ยังแสดงพฤติกรรมที่คล้ายกับสัตว์ที่มีสมองแบบเรียบง่าย

เมื่อวางเขาวงกตและอาหารที่ปลายด้านหนึ่ง

ราเมือกจะสำรวจสภาพแวดล้อมรอบตัวมัน และทำเครื่องหมายเส้นทางด้วยรอยเมือก

เรียงลำดับ ละเลงความทรงจำไปบนพื้น

ในขณะที่มันสำรวจไปเรื่อย ๆ มันจะหลีกเลี่ยงทางเดินที่ทำเครื่องหมายไว้ และหาทางไปยังอาหาร

แทนที่มันจะมองไม่เห็นทางและติดแหง็กอยู่ที่ทางตัน ราเมือกจะปรับพฤติกรรมเพื่อประหยัดเวลาและแรงกาย

พฤติกรรมนี้ถูกปลูกฝังไว้ในตัว และนักวิทยาศาสตร์ก็ยอมรับไม่ได้ว่ามันฉลาดหรือไม่

แม้ว่ามันจะทำให้ราเมือกได้รับผลประโยชน์

ผึ้งเป็นตัวอย่างของพฤติกรรมชาญฉลาดที่ปรับตัวได้ยิ่งกว่า

นักวิทยาศาสตร์ได้ฝึกให้ผึ้งบัมเบิลบีย้ายลูกบอลสีไปยังช่องโกล เพื่อรับน้ำตาลเป็นรางวัล

ผึ้งไม่เพียงมีความชำนาญในพฤติกรรมนี้เท่านั้นซึ่งไม่เป็นธรรมชาติกับพวกมัน

แต่พวกมันจะยิ่งมีประสิทธิภาพมากขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป

เมื่อมีลูกบอลหลายลูก ผึ้งจะเลือกลูกบอลที่อยู่ใกล้กับโกลมากที่สุด

แม้ว่าจะเป็นสีที่แตกต่างจากสีลูกบอลที่เคยถูกฝึกมา

สำหรับปัญหาที่ท้าทายยิ่งขึ้น เราต้องการความยืดหยุ่นที่มากกว่าเดิม:

เครื่องมือตัวยง

การสร้างเครื่องมือพื้นฐาน สัตว์ที่มีความซับซ้อนมากก็จะยิ่งมีปัญหาให้แก้ ในขอบข่ายที่กว้างขึ้น

พวกมันจะสามารถจดจำความสัมพันธ์ ความเชื่อมโยง และกลไกทุกประเภท

เราจะเรียกเครื่องมือนี้ว่า “คลังความรู้”

อย่างแรคคูน อาหารที่พวกมันโปรดปรานคืออาหารของมนุษย์

วิธีการเข้าใกล้ของพวกมันเพื่อปฏิบัติการต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับความหลากหลายของทักษะทางทฤษฎีและทางปฏิบัติ

ที่ทำให้พวกมันเชี่ยวชาญการย่องเบา สามารถเปิดหน้าต่าง หรืองัดกุญแจได้

ในการศึกษา แรคคูนจะได้รับกล่องที่ถูกล็อกด้วยเครื่องมือล็อกอยู่หลายแบบ

อย่างกลอนหมุน, กลอนสลัก, กลอนปลั๊ก หรือกลอนดึง

พวกมันต้องลองให้น้อยกว่า 10 ครั้งในการหาวิธีเปิดกล่องแต่ละกล่องให้ได้

ถึงแม้ล็อกที่แตกต่างกันจะนำมารวมกันให้เป็นรูปแบบผสมที่ยากขึ้น ซึ่งต้องแก้ตามลำดับที่ถูกต้อง

และมีความแน่นหนาที่แตกต่างกัน

หนึ่งปีให้หลัง แรคคูนก็ยังจำวิธีที่จะเปิดกล่องได้

และเร็วพอ ๆ กับที่พวกมันไขปริศนาชิ้นแรกได้

นอกเหนือจากคลังของความร่วมมือและทักษะของเราแล้วเครื่องมือที่น่าประทับใจที่สุดในกล่องของเราคือ ความคิดสร้างสรรค์

เปรียบดั่งเทปกาวแห่งจิตใจ

การมีความคิดสร้างสรรค์ หมายถึงการผลิตสิ่งใหม่ ๆ และมีคุณค่าจากสิ่งที่ไม่มีความเกี่ยวข้องกัน

ในบริบทของความฉลาดนี้ หมายถึงการสร้างการเชื่อมต่อที่ใหม่และแปลกประหลาด

จับคู่ข้อมูลเข้ากับความทรงจำและทักษะ เพื่อหาวิธีแก้ไขที่เจาะจงกับปัญหานั้น ๆ

ในการศึกษาแรคคูนอีกอย่าง นักวิจัยได้แสดงให้มันเห็นว่าเมื่อหย่อนก้อนกรวดลงไปในถังน้ำ

พวกมันจะสามารถทำให้ระดับน้ำสูงพอ จนสามารถหยิบมาร์ชเมลโลว์ที่ลอยขึ้นมาได้

แต่มีแรคคูนตัวหนึ่งที่มาพร้อมกับวิธีแก้ปัญหาที่ดีกว่านั้น มันก็แค่ผลักถังให้ล้มไปเลย

อีกแง่มุมของความคิดสร้างสรรค์ คือการนำทรัพยากรใหม่ไปใช้กับงาน:

เครื่องมือทางกายภาพ

อย่างเช่นสัตว์จำพวกลิง (ไพรเมต) ที่ใช้กิ่งไม้ในการจับปลวกในต้นไม้ หรือหมึกบางตัว

ที่รวบรวมกะลามะพร้าวมาครอบตัวให้เป็นเกราะพกพาเพื่อซ่อนตัวจากศัตรู

การรวบรวมวัสดุเพื่อใช้ในภายหลังนั้น เชื่อมโยงกับมิติขั้นสูงยิ่งขึ้นของการแก้ปัญหา:

การวางแผน

การวางแผน หมายถึง การพิจารณากิจกรรมที่จำเป็น เพื่อเป้าหมายที่ต้องการ และรวมเข้าด้วยกันจนเป็นแผน

เมื่อสถานการณ์ที่ไม่คาดฝันและความเป็นไปได้ใหม่ได้ปรากฏต่อพวกมัน

พวกมันจำเป็นต้องได้รับการประเมินว่า ตรงกับแผนที่วางเอาไว้หรือไม่

ตัวอย่างของพฤติกรรมที่ชาญฉลาดนี้ก็คือการสะสมอาหารเพื่อไว้กินในภายหลัง

นี่คือพฤติกรรมด้วยสัญชาตญาณในตัวกระรอก

ถึงแม้ว่าการซ่อนอาหารจะดูเป็นแค่สัญชาตญาณของพวกมัน

แต่พวกมันยังต้องใช้ทักษะการคิดขั้นสูงเพื่อเลือกการตัดสินใจที่ดีที่สุด

กระรอกจะตรวจสอบถั่วทุกเมล็ดและดูอายุถั่วและพยายามที่จะซ่อนมัน

จากผลประโยชน์ที่พวกมันจะได้รับในแต่ละเมล็ด

ถั่วที่เสียหรือไขมันต่ำจะถูกกินทันที

ในขณะถั่วที่ยังรอให้สุกได้เต็มที่ จะเก็บไว้ในคลังอาหาร

กระรอกก็ยังแสร้งทำเป็นฝังถั่วลงดิน เมื่อพวกมันรู้สึกได้ว่าถูกมองอยู่

หลุมที่ว่างเปล่าเหล่านี้จะเบี่ยงเบนความสนใจของคู่แข่งจากขุมสมบัติที่แท้จริงของพวกมัน

นี่เป็นการวางกลยุทธ์ขั้นสูง เพราะการวางแผนเพื่อหลอกล่อกระรอกด้วยกันบางตัวนั้น

มันจะต้องระแวงว่ามีตัวอื่นเช่นเดียวกับมัน ที่ต้องการสิ่งเดียวกันอยู่

ยิ่งปัญหาซับซ้อนมากขึ้น ยิ่งต้องใช้เครื่องมือมากขึ้นผสมผสานกันเพื่อแก้ปัญหา

ดังนั้นยิ่งมีเครื่องมือมากเท่าใด ความยืดหยุ่นในการแก้ปัญหาชีวิตที่ถาโถมเข้ามาก็ยิ่งเพิ่มมากขึ้นเท่านั้น

แต่สำหรับปัญหาที่ซับซ้อน สถานการณ์ของสัตว์แต่ละตัวก็มีความสำคัญ

กระรอกเป็นสัตว์กินพืชที่ปกป้องดินแดนของพวกมันอย่างดุเดือด

สำหรับพวกมันแล้ว มันเป็นเรื่องสมเหตุสมผลที่ต้องจำได้ว่ามีอาหารอยู่ในตำแหน่งที่ต่างกัน

และหลอกศัตรูเพื่อเพิ่มโอกาสในการเอาชีวิตรอด

ถึงแกะจะไม่มีกลอุบายในการกลั่นแกล้งเช่นนี้ แต่พวกมันก็ไม่จำเป็นต้องทำ

พวกมันเป็นสัตว์กินหญ้าและอาศัยอยู่เป็นฝูง

ทักษะที่เกี่ยวข้องกับพวกมันคือ สังคม

พวกเขารับรู้และจดจำแกะที่แตกต่างกันมากมาย และแม้แต่มนุษย์เป็นเวลาหลายปี ซึ่งเป็นทักษะที่แตกต่างอย่างสิ้นเชิง

การพัฒนาและรักษาความสามารถทางจิตใจที่ซับซ้อนนั้น พวกมันอาจไม่เคยใช้ทรัพยากรของพวกมันอย่างสูญเปล่า

มนุษย์นั้นไปในทางตรงกันข้าม และลงทุนกับชุดเครื่องมืออัจฉริยะที่มีความหลากหลายอย่างแปลกประหลาด

แม้ว่าจะมีประโยชน์ แต่เราได้เพิ่มเครื่องมืออีกชุดโดยบังเอิญไว้ที่ขั้นสูงสุด:

วัฒนธรรม

ไม่มีคนคนเดียวที่สามารถสร้างจรวดอวกาศหรือเครื่องเร่งอนุภาคได้

แต่ต้องขอบคุณความสามารถของพวกเราที่ทำงานร่วมกันและแบ่งปันความรู้จากรุ่นสู่รุ่น

เราสามารถเอาชนะความท้าทายที่เกินกว่าความสามารถของแต่ละบุคคลได้

สิ่งนี้ช่วยให้เราสามารถกำหนดโลกตามความชอบของเรา

นอกจากนี้เรายังสร้างปัญหาใหม่ ๆ ที่เป็นกระบวนการอย่าง: ซูโดกุ, แบบฟอร์มภาษี, ทฤษฎีสตริง

แต่ยังมีปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างฉับพลันและปัญหาการต้านยาปฏิชีวนะอยู่

ในการแก้ปัญหาเหล่านี้เราจะต้องดูการอยู่รอดในระยะสั้นที่ผ่านมา และคิดถึงอนาคตที่ห่างไกลข้างหน้า

เรามีกล่องเครื่องมือแล้ว เราแค่ต้องใช้มัน

เมื่อพูดถึงเครื่องมือสำหรับการเรียนรู้ พวกเราได้ยินมาจากคุณครูหลายคนที่ใช้โปสเตอร์อินโฟกราฟิกของเราในชั้นเรียน

ดังนั้น เราจึงถูกร้องขอสิ่งที่ช่วยพวกเขาได้มากที่สุด และสร้างแบบการศึกษาสำหรับครู นักเรียน และทุกคน

พวกมันเป็นโปสเตอร์ที่ขนาดใหญ่ขึ้นเล็กน้อย ที่เกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ ที่เราจะขยายความตามเวลาที่ผ่านไป

จากตารางธาตุ ไปจนถึงแผนที่โลก หรือร่างกายมนุษย์

คุณสามารถรับของได้ในร้านค้าของเรา และสนับสนุนพวกเราตามที่คุณต้องการ

และบอกให้เรารู้หัวข้อโปสเตอร์ที่คุณต้องการสำหรับห้องหรือชั้นเรียนของคุณ

วิดีโอนี้เป็นตอนที่สองของซีรี่ส์วิดีโอสามพาร์ท ที่เกี่ยวข้องกับคำถามอันยิ่งใหญ่เกี่ยวกับชีวิตและจักรวาล

ที่เป็นจริงขึ้นมาได้ ด้วยการบริจาคจากมูลนิธิการกุศล Templeton World

คุณจะพบแหล่งข้อมูลของพวกเรา และอ่านเพิ่มเติมได้ในคำอธิบายของวิดีโอ

(ดนตรีจบ)