Βίντεο

Αποσπάσματα

[ΕΞΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΗ] Το διεθνές τραπεζικό σύστημα αποτελεί ένα αίνιγμα.

Υπάρχουν πάνω από 30.000 διαφορετικές τράπεζες παγκοσμίως

και έχουν στην κατοχή τους απίστευτη ποσότητα ακίνητης περιουσίας.

Μόνο τις 10 κορυφαίες τράπεζες να λάβουμε υπόψη, η αξία τους υπολογίζεται κοντά στα 25 τρις δολάρια.

Σήμερα, το τραπεζικό σύστημα μπορεί να φαίνεται πολύ περίπλοκο,

όμως αρχικά, η ιδέα προέκυψε για να κάνει τη ζωή μας απλούστερη.

Τον 11ο αιώνα, η Ιταλία αποτελούσε το κέντρο του ευρωπαϊκού εμπορίου.

Έμποροι από όλη την ήπειρο συναντιόντουσαν εκεί ώστε να ανταλλάξουν τα αγαθά τους.

Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα:

κυκλοφορούσαν πολλά διαφορετικά νομίσματα.

Στην Πίζα, οι έμποροι έπρεπε να χειρίζονται επτά διαφορετικά νομίσματα

και έπρεπε συνεχώς να ανταλλάσσουν τα χρήματά τους.

Αυτή η επιχείρηση συναλλάγματος, που συχνά συνέβαινε έξω σε παγκάκια,

αποτελεί την προέλευση της λέξης “bank” (τράπεζα).

Από τη λέξη “banco”, το παγκάκι στα Ιταλικά.

Οι κίνδυνοι στα ταξίδια, η πλαστογράφηση των χρημάτων, και η δυσκολία του να πάρεις ένα δάνειο,

έβαλε τους ανθρώπους σε σκέψεις.

Είχε έρθει η ώρα για ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο.

Οι ενεχυροδανειστές ξεκίνησαν να δίνουν πίστωση στους επιχειρηματίες,

ενώ οι Γενουάτες έμποροι ανέπτυξαν τις πληρωμές χωρίς μετρητά.

Δίκτυα τραπεζών εξαπλώθηκαν σε όλη την Ευρώπη ώστε να δίνουν πίστωση,

ακόμη και στην Εκκλησία, ή στους Ευρωπαίους βασιλείς.

Τι γίνεται όμως σήμερα;

Με λίγα λόγια, οι τράπεζες ανήκουν στις επιχειρήσεις διαχείρισης κινδύνου.

Αυτό αποτελεί μία απλουστευμένη εκδοχή του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν:

Οι πολίτες κρατούν τα χρήματά τους στις τράπεζες και λαμβάνουν ένα μικρό ποσό ως επιτόκιο.

Η τράπεζα παίρνει αυτά τα χρήματα και τα δανείζει με πολύ υψηλότερα επιτόκια.

Αυτό είναι ένα προσχεδιασμένο ρίσκο, επειδή κάποιοι από τους οφειλέτες θα χρεοκοπήσουν.

Αυτή η διαδικασία είναι ουσιαστική για το οικονομικό σύστημα

επειδή παρέχει πόρους σε άτομα ώστε να αγοράσουν κάτι πχ. σπίτια,

ή σε μία βιομηχανία ώστε να επεκτείνει την επιχείρησή της και να αναπτυχθεί.

Άρα οι τράπεζες παίρνουν αχρησιμοποίητα κεφάλαια από τους αποταμιευτές

και τα μετατρέπουν σε πόρους που μπορεί να χρησιμοποιήσει η κοινωνία ώστε να κάνει πράγματα.

Άλλες πηγές εσόδων για τις τράπεζες είναι

η αποδοχή καταθετικών λογαριασμών, το εμπόριο μέσω πιστωτικών καρτών, η αγορά και πώληση

ισοτιμιών, οι υπηρεσίες θεματοφυλακής, και οι υπηρεσίες διαχείρισης μετρητών.

Το κύριο πρόβλημα με τις τράπεζες σήμερα είναι

ότι πολλές από αυτές έχουν εγκαταλείψει τον παραδοσιακό τους ρόλο ως

πάροχοι μακροπρόθεσμων οικονομικών προϊόντων, και στράφηκαν στα βραχυπρόθεσμα οφέλη

τα οποία φέρουν πολύ υψηλότερους κινδύνους.

Κατά τη διάρκεια της οικονομικής άνθησης, οι περισσότερες κύριες τράπεζες υιοθέτησαν

χρηματοοικονομικές δομές που ήταν σχεδόν ακατανόητες και

έκαναν το δικό τους εμπόριο σε μια προσπάθεια να βγάλουν γρήγορα χρήματα ώστε να

κερδίσουν τα στελέχη και οι έμποροί τους μπόνους εκατομμυρίων.

Αυτό δεν ήταν τίποτα λιγότερο από τζόγος

και ζημίωσε ολόκληρες οικονομίες και κοινωνίες.

Όπως πίσω στο 2008,

όταν τράπεζες όπως η Lehman Brothers έδιναν πίστωση πρακτικά σε όποιον

ήθελε να αγοράσει ένα σπίτι,

βάζοντας έτσι την τράπεζα σε μία άκρως επικίνδυνη θέση ρίσκου.

Αυτό οδήγησε στην κατάρρευση της αγοράς κατοικίας στις ΗΠΑ και σε περιοχές της Ευρώπης,

προκαλώντας ελεύθερη πτώση στις τιμές των μετοχών,

η οποία οδήγησε τελικά σε μία παγκόσμια τραπεζική κρίση

και σε μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις στην ιστορία.

Εκατοντάδες δις δολάρια απλά εξανεμίστηκαν.

Εκατομμύρια πολίτες έχασαν τις δουλειές τους και πολλά χρήματα.

Οι περισσότερες από τις κύριες τράπεζες παγκοσμίως έπρεπε να πληρώσουν πρόστιμα δισεκατομμυρίων

και οι τραπεζίτες έγιναν από τους λιγότερο έμπιστους επαγγελματίες.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε να φέρουν τεράστια πακέτα διάσωσης

ώστε να αγοράσουν τα επισφαλή περιουσιακά στοιχεία και να αποτρέψουν τη χρεοκοπία των τραπεζών.

Νέοι κανονισμοί τέθηκαν σε ισχύ ώστε να κυβερνηθούν οι τραπεζικές επιχειρήσεις.

Επιβλήθηκαν υποχρεωτικά τραπεζικά κονδύλια έκτακτης ανάγκης

ώστε να απορροφηθεί το σοκ της αγοράς σε περίπτωση άλλης οικονομικής κρίσης.

Όμως, άλλοι νέοι σκληροί κανονισμοί μπλοκαρίστηκαν επιτυχώς από το τραπεζικό λόμπι.

Σήμερα, άλλα μοντέλα χρηματοοικονομικών παροχών κερδίζουν γρήγορα έδαφος,

όπως οι νέες επενδυτικές τράπεζες, που χρεώνουν ένα ετήσιο τέλος και δεν παίρνουν προμήθεια επί των πωλήσεων,

ενεργώντας έτσι προς το καλύτερο συμφέρον των πελατών τους.

Ή οι πιστωτικές ενώσεις: συνεργατικές πρωτοβουλίες που θεσπίστηκαν τον 19ο αιώνα

ώστε να παρακάμψουν τους τοκογλύφους.

Με λίγα λόγια, παρέχουν τις ίδιες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες όπως οι τράπεζες,

όμως εστιάζουν στην κοινή αξία, αντί για τη μεγιστοποίηση του κέρδους.

Όπως ισχυρίζονται οι ίδιες, ο στόχος τους είναι να βοηθήσουν τα μέλη να δημιουργήσουν ευκαιρίες, πχ να ξεκινήσουν μικρές επιχειρήσεις,

να επεκτείνουν αγροκτήματα, ή να χτίσουν οικογενειακά σπίτια, ενώ ταυτόχρονα επενδύουν πάλι σε κοινότητες.

Ελέγχονται από τα μέλη τους, τα οποία εκλέγουν δημοκρατικά το Διοικητικό Συμβούλιο.

Παγκοσμίως, τα συστήματα πιστωτικών ενώσεων διαφέρουν σημαντικά στο μέγεθος,

από μία χούφτα μελών μέχρι και

οργανώσεις ολόκληρες, με αξία αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια

και εκατοντάδες χιλιάδες μέλη.

Η εστίαση στο όφελος των μελών τους

έχει αντίκτυπο στο ρίσκο που διατίθενται να πάρουν οι πιστωτικές ενώσεις.

Αυτό εξηγεί το γιατί οι Πιστωτικές Ενώσεις, παρόλο που κι αυτές επλήγησαν,

επιβίωσαν στην πρόσφατη οικονομική κρίση πολύ καλύτερα από τις παραδοσιακές τράπεζες.

Ας μην ξεχνάμε και την έκρηξη στο crowdfunding (χρηματοδότηση από το πλήθος) τα τελευταία χρόνια.

Εκτός από το να κάνουν εφικτή την ανάπτυξη εκπληκτικών video games,

αυτές οι πλατφόρμες που εμφανίστηκαν, επέτρεψαν στους πολίτες να δανειστούν από μεγάλες ομάδες μικρών επενδυτών,

παρακάμπτοντας την τράπεζα ως ενδιάμεσο φορέα.

Αυτό όμως λειτουργεί και για τη βιομηχανία.

Πολλές καινούριες τεχνολογικές εταιρείες ξεκίνησαν μέσω του Kickstarter ή του Indiegogo.

Το μεμονωμένο άτομο που χρηματοδοτεί παίρνει την ευχαρίστηση ότι ανήκει σε κάτι μεγαλύτερο,

και μπορεί να επενδύσει σε ιδέες στις οποίες πιστεύει.

Ενόσω μάλιστα το ρίσκο διαμοιράζεται τόσο πολύ

που ακόμη και αν το project αποτύχει, η ζημιά είναι περιορισμένη.

Και τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: οι μικροπιστώσεις.

Πολλά μικροσκοπικά δάνεια,

που κυρίως παρέχονται στις αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να βοηθήσουν τους ανθρώπους να βγουν από τη φτώχεια,

ανθρώπους που προηγουμένως ήταν αδύνατο να αποκτήσουν πρόσβαση στα

χρήματα που χρειαζόντουσαν ώστε να ξεκινήσουν μια επιχείρηση

επειδή δεν εθεωρείτο ότι άξιζε να δώσει κάποιος το χρόνο του γι’ αυτούς.

Σήμερα, η χορήγηση μικροπιστώσεων έχει εξελιχθεί σε μία επιχείρηση πολλών δισεκατομμυρίων.

Επομένως, οι τράπεζες μπορεί να μην είναι του γούστου σου,

όμως ο ρόλος των τραπεζών στο να παρέχουν χρηματοδότηση σε άτομα και επιχειρήσεις

είναι κρίσιμος για την κοινωνία μας, και πρέπει να υπάρχει.

Το ποιος θα το κάνει αυτό, και πώς θα γίνεται στο μέλλον,

εξαρτάται από τις δικές μας αποφάσεις, ωστόσο.