Video
Bản trích
Vi khuẩn có ở khắp mọi nơi,
trên mặt điện thoại,
trong chai nước,
trên đôi tay trước khi bạn rửa,
trên đôi tay SAU khi bạn rửa,
và nói nôm na là khắp mọi nơi trên cơ thể bạn.
Vi khuẩn có mặt ở khắp mọi lúc mọi nơi, và ta chẳng thể làm gì được với chúng
Vì thế cho nên hàng triệu năm trước, loài người chúng ta đã thỏa thuận với chúng,
chúng ta sẽ cho chúng nơi cư ngụ và nguồn thức ăn,
và đổi lại chúng làm việc cho chúng ta
Nhưng chúng ta càng nghiên cứu về mối quan hệ này, ta lại càng thấy nó giống một cuộc chiến tranh lạnh hơn
Trong tử cung của người mẹ, em bé được phát triển một cách vô trùng
Khi em bé được sinh ra và được đưa qua đường dẫn sinh,
hàng tỉ vi trùng từ người mẹ bám vào từng bộ phận của em bé
Đây là một khâu thiết yếu cho sức khỏe con người
Trẻ em được đẻ mổ có tỉ lệ mắc các bệnh như hen suyễn,
các bệnh tự miễn, hay thậm chí bạch cầu cao hơn.
Vì thế cơ thể con người chẳng những cho phép vi sinh vật xâm nhập, mà trái lại, nó còn hoan nghênh điều đó
Qua hàng triệu năm, chúng ta đã cùng nhau phát triển để làm những gì tốt nhất cho mối quan hệ này.
Sữa mẹ là một ví dụ,
nó có chứa những loại đường đặc biệt kích thích sự phát triển của một nhóm vi khuẩn nhất định,
đóng vai trò như mồi nhử các loại khác,
và còn giúp điều hòa hệ miễn dịch.
Phải mất hai năm để hình thành một quần thể vi khuẩn khỏe mạnh
Mỗi người đều có một hệ vi sinh vật độc nhất của riêng mình, tạo thành từ vi trùng,
vi rút, nấm, và các loài sinh vật khác.
Chúng ta có ba kiểu khách khứa, cả trong và ngoài cơ thể:
Thứ nhất:
Những vị khách im hơi lặng tiếng làm công việc của riêng mình, và được ta lặng lẽ làm ngơ
Ở trong ta, chúng lấp đầy khoảng trống và giữ cho những kẻ xâm nhập hung hăng được kiểm soát
Thứ hai:
Những vị khách muốn làm hại chúng ta,
Nhưng chúng ta học cách sông chung với chúng.
Ví dụ, vi khuẩn tạo ra axit để phá hủy hàm răng của chúng ta,
nếu chúng ta không chải răng thường xuyên.
Chúng muốn chiếm đóng càng nhiều vị trí càng tốt
và ta thì không muốn điều đó.
Nhưng chúng ta chẳng thể loại bỏ hoàn toàn chúng cả
Thứ ba:
Những anh bạn mà cơ thể chúng ta luôn muốn họ ở bên
đa phần là một quần xã gồm 380.000 tỉ vi khuẩn,
từ gần 5.000 loài khác nhau, sống trong ruột của ta
Những vi khuẩn đường ruột này giúp ta tiêu hóa thức ăn,
và cho ta thêm năng lượng từ những thứ mà ta vốn không tiêu hóa nổi
Không may, đường ruột lại là điểm lí tưởng cho những kẻ xâm nhập
thế nên nó được bảo vệ bởi môt đội quân thiện chiến:
hệ miễn dịch của chúng ta
Để có thể sống sót ở đây, hệ vi sinh vật và ta phải cùng nhau phát triển
để có thể giao tiếp được với cơ thể.
Điều quan trọng nhất là phải yêu cầu hệ thống miễn dịch đừng tiêu diệt chúng
Song, chúng cũng có động cơ để giúp đường ruột ta khỏe mạnh,
thế nên một vài con tiết ra những chất truyền tin
giúp rèn luyện hệ miễn dịch,
và một vài con khác thì kích thích tế bào đường ruột tái tạo lại nhanh hơn
Nhưng trong vài năm trở lại đây,
có bằng chứng cho rằng tác động của hệ vi sinh đường ruột
còn to lớn hơn nhiều.
Nó thậm chi rất có thể còn nói chuyên được với bộ não của chúng ra
Chúng ta đã thấy một vài thứ rất kì lạ,
90% lượng serotonin của cơ thể
một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng
được tạo ra từ đường ruột.
Nhiều nhà khoa học cho rằng hệ vi khuẩn làm điều này
để liên lạc tới dây thần kinh phế vị -
đường truyền thông tin tốc độ cao của hệ thần kinh
Ví dụ khác như vi khuẩn kích thích hệ miễn dịch đường ruột,
để chúng gửi tín hiệu báo động tới não bộ
Tại đây, chúng kích thích tế bào miễn dịch giúp não bộ phục hồi những thương tổn
Vì não bộ quyết định thứ ta ăn
nên vi khuẩn mong muốn một bộ não khỏe mạnh
Một ngành khoa học mới được mở ra
và chúng ta mới chỉ hiểu biết sơ sài
về cách những hệ thống phức tạp trong cơ thể tương tác ra sao
Nhưng chúng ta đã bắt đầu thấy những tác động to lớn
của vi sinh vật đối với chúng ta và hành vi của chúng ta
Ví dụ như trầm cảm chẳng hạn,
Những chú chuột khỏe mạnh được cho ăn vi khuẩn từ đường ruột của người phiền muộn
cũng bắt đầu biểu hiện những hành vi lo lắng
và những dấu hiệu như trầm cảm
Vào đầu năm 2017, một cuộc nghiên cứu chỉ ra sự liên quan giữa vi khuẩn với trí thông minh
bằng cách đối chiếu mẫu vi khuẩn của trẻ mới sinh,
với trẻ đã có nhận thức và ngôn ngữ tốt hơn
Hơn nữa, vi khuẩn còn tác động tới đời sống hàng ngày của chúng ta
Thử nghiệm với ruồi giấm chỉ ra rằng
vi khuẩn của ruồi ảnh hưởng tới loại thức ăn mà nó thèm
Điều này có nghĩa là vi khuẩn có khả năng điều khiển não bộ của bạn
loại thực phẩm mà bạn nên ăn
Tuy nhiên, đây chẳng phải quan hệ một chiều
Vi khuẩn của chúng ta thì sinh ra từ vi khuẩn mẹ
nhưng cách nó phát triển và biến đổi, lại được quyết định bởi thứ ta ăn
Những sinh vật trong đường ruột được nuôi bởi những thứ khác nhau
vài loài thì thích chất xơ và rau xanh
loài khác thích thích bột đường
và một vài thì thích chất béo và bơ
Đường ruột của chúng ta giống như một khu vườn mà ta luôn quyết định xem
cây nào sẽ phát triển và trổ bông
Nếu chúng ta ăn uống lành mạnh, chúng ta sẽ nuôi dưỡng vi khuẩn thích đồ lành mạnh
Nếu chúng ta ăn nhiều đồ ăn nhanh, ta sẽ cho những vi khuẩn thích đồ ăn nhanh sinh sôi
Cuộc sống chẳng dễ dàng gì, và vì thế chúng ta có thể lao vào một vòng luẩn quẩn tệ bạc
Ta có một khoảng thời gian đầy áp lực, ăn hàng tá nào là humberger, khoai chiên và pizza
Điều này quả là tuyệt vời cho vi khuẩn ưa đồ ăn nhanh
chúng sinh sôi nảy nở và chiếm chỗ của vi khuẩn ưa rau xanh
Thậm chi còn tệ hơn, chúng gửi tín hiệu tới não bộ để tiếp nối cho hành động của nó
và thế là giờ ta muốn thêm nhiều đồ ăn nhanh hơn nữa
Có càng nhiều vi khuẩn ưa đồ ăn nhanh,
ta lại càng thèm đồ ăn nhanh, và cứ thế
Cái vòng tròn luẩn quẩn này
có thể là nguyên nhân lớn dẫn tới béo phì
Nhưng, điều quan trọng cần phải nhấn mạnh là bạn có thể ngăn chặn quá trình này
và thay đổi hoàn toàn nó, bằng cách ăn uống một cách lành mạnh và nuôi dưỡng thêm những vi khuẩn có ích
Ngoài việc tăng cân, vi khuẩn của chúng ta còn liên quan tới nhiều chứng bệnh nghiêm trọng khác như:
tự kỉ, tâm thần phân liệt hay ung thư
Một trong những triệu chứng đầu tiên của bệnh Parkinson chính là vấn đề về ruột
Nếu cơ thể đã kiệt quệ vì bọn vi khuẩn có hại
thường thì chỉ có một cách giải quyết thôi
Bạn sẽ mang một đội quân lợi khuẩn tới
Cũng dễ làm thôi
Đơn giản là chuyển một chút “chất thải” có lợi vào người mình ( ͡° ͜ʖ ͡°)
Chúng ta thực hiện bằng cách, đúng nghĩa là chuyển phân của người khỏe mạnh
vào ruột mình mà thôi
Biện pháp này đã được sử dụng để chữa tiêu chảy
gây ra bởi vi khuẩn gây viêm đại tràng giả mạc chiếm đóng hệ vi khuẩn đường ruột
Nhưng chúng ra chưa biết rõ về những tác động phức tạp ở phương pháp này
Ví dụ, ca cấy ghép từ người hiến tặng bị béo phì đã chữa một người phụ nữ bệnh tiêu chảy
nhưng đồng thời cũng tặng kèm cho cô ấy bệnh béo phì
Điều này lại cần đến những cách thức khác và những nghiên cứu để đảo ngược tác dụng phụ
Cấy ghép phân từ người gầy sang người béo phì
cho họ thêm những vi khuẩn đa dạng
và làm cho họ bớt nhạy cảm với insulin.
Cả hai điều trên cũng xảy ra với người đang giảm cân
Chúng ta cần làm nhiều nghiên cứu nữa, để thực sự hiểu
cách mà vi khuẩn làm chúng ta khỏe mạnh hay ốm đau
Nhưng dù ta có thích hay không
Chúng ta vẫn luôn cần vi khuẩn, và chúng cũng cần chúng ta
Chúng sẽ chẳng bao giờ có được cơ thể chỉ của chính mình
Nhưng chúng ta đã có một đồng minh đầy quyền lực
Nếu chúng ta giữ được sự hòa hợp