Video

Transcriptie

Iedereen voelt zich wel eens alleen.

Als we niemand hebben om naast te zitten bij de lunch,

als we naar een andere stad verhuizen,

of als niemand tijd voor ons heeft in het weekend.

Maar in de laatste decennia is dit gevoel voor nu en dan, veranderd in een gevoel dat miljoenen mensen voortdurend voelen.

In Groot-Brittanië zegt 60 procent van de 18 tot 30-jarigen

zich vaak eenzaam te voelen.

In de Verenigde Staten zegt 46 procent van de hele bevolking zich regelmatig eenzaam te voelen.

We leven in de meest ‘connected’ tijd in de geschiedenis van de mensheid.

En toch voelt een ongekend aantal van ons zich geïsoleerd.

Eenzaam zijn en alleen zijn, is niet hetzelfde.

Je kunt je fantastisch voelen op jezelf en elke seconde haten als je omringd bent door vrienden.

Eenzaamheid is een zuiver subjectieve, individuele ervaring.

Als je je eenzaam voelt, bén je eenzaam.

Een veel voorkomend stereotype is dat eenzaamheid alleen mensen overkomt die niet weten hoe ze met anderen moeten praten,

of hoe ze zich in gezelschap moeten gedragen.

Maar, populatie gebaseerde onderzoeken wijzen uit dat sociale vaardigheden bij volwassenen

vrijwel geen verschil maken bij het aangaan van relaties.

Eenzaamheid kan iedereen raken: geld, beroemdheid, macht, schoonheid, sociale vaardigheden, een sprankelende persoonlijkheid;

Niets kan je beschermen tegen eenzaamheid, omdat het bij je biologie hoort.

1 Wat is eenzaamheid?

Eenzaamheid is een lichaamsfunctie, net als honger.

Honger zorgt ervoor dat je let op je lichamelijke behoeftes.

Eenzaamheid zorgt ervoor dat je op je sociale behoeftes let.

Je lichaam waakt over je sociale behoeftes, omdat de mate van vervulling, miljoenen jaren geleden een graadmeter was voor je kans op overleven.

Natuurlijke selectie beloonde onze voorouders voor samenwerking en voor het aangaan van banden met elkaar.

Onze breinen groeiden en werden steeds meer afgestemd op het herkennen van de gedachten en gevoelens van de mensen om ons heen,

en op het vormen en verduurzamen van sociale binding.

Sociaal gedrag werd deel van onze biologie.

Je werd geboren in groepen van 50 tot 150 mensen bij wie je meestal de rest van je leven bleef.

Voldoende calorieën binnen krijgen, veilig en warm blijven of voor nageslacht zorgen,

was alleen vrijwel onmogelijk.

Samen zijn, betekende overleving.

Alleen zijn betekende de dood.

Dus het was cruciaal om met anderen overweg te kunnen gaan.

Voor je voorouders was de grootste overlevensdreiging niet om te worden opgegeten door een leeuw,

maar om geen sociale ‘vibes’ van je groep te ontvangen en buitengesloten te worden.

Om dat te voorkomen, vond je lichaam sociale pijn uit.

Dit soort pijn is een reactie op afwijzing, die in de evolutie zo is ontstaan.

Een soort vroegtijdig waarschuwingssysteem dat ervoor zorgt, dat je stopt met gedrag waardoor je alleen kan komen staan.

Je voorouders die de pijn van afwijzing als pijnlijker ervaarden,

pasten hun gedrag sneller aan als ze daadwerkelijk dreigden te worden uitgesloten, en konden daardoor binnen de stam blijven.

Terwijl zij die zich niet aanpasten, eruit gegooid werden, en zeer waarschijnlijk stierven.

Daarom doen afwijzingen pijn.

En nog sterker, daarom is eenzaamheid zo pijnlijk.

Deze mechanismen die bedoeld zijn om ons sociaal verbonden te houden, werkten uitstekend tijdens het grootste deel van onze geschiedenis,

totdat de mens een nieuwe wereld voor zichzelf ging bouwen.

2. De keerzijde van de moderne tijd

De eenzaamheidsepidemie die we nu beleven, begon pas om zich heen te grijpen in de late Renaissance.

De Westerse cultuur begon zich te richten op het individu.

Intellectuelen lieten het collectivisme van de Middeleeuwen los,

terwijl de nieuwe Protestantse theologie de nadruk ging leggen op individuele verantwoordelijkheid .

Deze trend kwam in een stroomversnelling tijdens de Industriële Revolutie.

Mensen verlieten hun dorpen en akkers om in fabrieken te gaan werken.

Gemeenschappen die honderden jaren hadden bestaan, begonnen te verbrokkelen, terwijl de steden groeiden.

Toen onze wereld snel moderniseerde, nam deze ontwikkeling hand over hand toe.

Tegenwoordig overbruggen we grote afstanden, voor nieuwe banen, liefde of scholing,

en laten ons sociaal netwerk achter.

We ontmoeten minder mensen in levende lijve en zien hen minder vaak dan vroeger.

In de VS viel het gemiddeld aantal goede vrienden terug van 3 in 1995 naar 2 in 2011.

De meeste mensen belanden per ongeluk in een staat van chronische eenzaamheid.

Je wordt volwassen en druk met werk,

Universiteit, liefde, kinderen en Neflix.

Je hebt gewoon niet genoeg tijd.

Wat het makkelijkst uitkomt om op te offeren, is tijd met vrienden.

Dan word je op een dag wakker en beseft dat je je geïsoleerd voelt;

dat je hunkert naar hechte relaties.

Maar voor volwassenen is het moeilijk om mensen te vinden met wie je je kunt verbinden,

en zo kan eenzaamheid chronisch worden.

Hoewel de mens trots is op zaken als Iphones en ruimteschepen,

zijn lichaam en geest in de basis nog hetzelfde als 50.000 jaar geleden.

Onze biologie is nog steeds afgesteld op samenzijn.

3. Hoe eenzaamheid kan doden

Grootschalige onderzoeken tonen aan dat de stress die chronische eenzaamheid veroorzaakt,

één van de meest ongezonde ervaringen is die we als mens kunnen beleven.

Je wordt er sneller oud van, kanker is eerder dodelijk,

Alzheimer verergert sneller, je immuun systeem verzwakt.

Eenzaamheid is twee maal dodelijker dan obesitas,

en even dodelijk als een pakje sigaretten per dag roken.

Wat eenzaamheid het meest gevaarlijk maakt, is dat als het eenmaal chronisch is, het zichzelf in stand houdt.

Fysieke en sociale pijn maken in je brein van dezelfde mechanismen gebruik.

Beide voelen als een bedreiging

en daardoor roept sociale pijn onmiddellijk defensief gedrag op als het je wordt aangedaan.

Als eenzaamheid chronisch wordt, schiet je brein in een stand van zelfbehoud.

Het ziet overal gevaar en vijandigheid.

Maar dat is nog niet alles.

Een aantal studies wijst uit dat als je eenzaam bent, je brein veel ontvankelijker en alert is voor sociale signalen,

terwijl het tegelijk slechter wordt in het juist interpreteren ervan.

Je besteedt méér aandacht aan anderen, maar begrijpt hen slechter.

Het deel van je brein dat gezichten herkent, raakt van de wijs,

en labelt neutrale gezichten eerder als vijandig,

waardoor het anderen gaat wantrouwen.

Door eenzaamheid ben je geneigd het slechtste te zien in de bedoelingen van anderen.

Door de wereld als vijandig te zien,

kun je nog meer op jezelf gericht raken, uit zelfbescherming.

Daardoor kun je kouder, onvriendelijker en sociaal onhandiger overkomen dan je in werkelijkheid bent.

4. Wat kunnen we eraan doen?

Als eenzaamheid een sterk gevoel in je leven is geworden,

is herkennen dat je misschien in een vicieuze cirkel gevangen bent, het eerste wat je kunt doen.

Dat gaat meestal ongeveer zo:

Zodra je isolement ervaart, begin je je gespannen en verdrietig te voelen,

en daardoor zie je alleen nog negatieve interacties.

Daardoor worden je gedachten over jezelf en anderen negatiever,

wat je gedrag verandert.

Je begint sociale contacten te vermijden,

wat gevoelens van isolement verder aanwakkert.

Deze kettingreactie wordt steeds heviger en na elke keer is het moeilijker om eruit te komen.

Door eenzaamheid ga je in de klas ver van anderen zitten,

je neemt niet meer op als vrienden bellen,

slaat uitnodigingen af, tot ze niet meer komen.

Ieder van ons heeft een verhaal over zichzelf te vertellen

en als jouw verhaal wordt dat anderen jou buitensluiten,

dan pikken anderen dat op.

En zo kan de buitenwereld zich voegen naar jouw beleving.

Langzaam, in een proces van jaren, raak je verstrikt in eenzaamheid

en uiteindelijk in depressie en een mentale toestand die relaties in de weg staat, zelfs als je ernaar hunkert.

Het eerste wat je kunt doen om eraan te ontsnappen,

is eenzaamheid als een heel normaal gevoel te gaan zien,

en niets om je voor te schamen.

Werkelijk iedereen voelt zich wel een keer in zijn leven eenzaam, het is een universele ervaring.

Je kunt een gevoel niet wegdenken of negeren tot het op magische wijze is opgelost,

maar je kunt wel accepteren dat het er is en de oorzaak proberen weg te nemen.

Je kunt bij jezelf onderzoeken waar jij je aandacht op richt

en controleren of je je selectief op negatieve zaken concentreert.

Was deze interactie met een collega nu echt zo negatief,

of was het eigenlijk neutraal of zelfs positief?

Waar ging het gesprek nu over? Wat zei de ander precies?

En, zei hij iets naars of heb je meer betekenis in zijn woorden gelegd dan bedoeld?

Misschien reageerde de ander niet negatief,

maar zat hij gewoon krap in zijn tijd.

Dan zijn er nog jouw gedachten over de buitenwereld.

Ga je altijd van het slechtste uit in het lezen van andermans bedoelingen?

Stap je in een sociale situatie waarvoor je van te voren al hebt besloten hoe het zal gaan?

Neem je aan dat anderen jou er niet bij willen hebben?

Ben je aan het voorkomen dat je gekwetst wordt, en durf je het risico niet aan om je open te stellen?

En als dat zo is, zou je dan kunnen proberen om anderen het voordeel van de twijfel te geven?

Kun je gewoon aannemen dat ze níet tegen je zijn?

Kun je toch weer proberen om open en kwetsbaar te zijn?

En ten slotte, jouw gedrag.

Ben je kansen op gezelschap aan het ontlopen?

Zoek je excuses om uitnodigingen te kunnen afslaan?

Of ben je anderen bij voorbaat aan het afhouden, om jezelf te beschermen?

Gedraag je je alsof je wordt aangevallen?

Ben je wel écht op zoek naar nieuwe relaties,

of heb je je voor het gemak bij je situatie neergelegd?

Natuurlijk is elke situatie uniek en anders,

en alleen jezelf in de ziel kijken is wellicht niet genoeg.

Als je je niet in staat voelt om alleen je situatie te verbeteren,

probeer dan alsjeblieft de stap naar professionele hulp te zetten.

Daarmee toon je geen zwakte, maar juist moed.

Hoe we ook naar eenzaamheid kijken, als een puur individueel probleem dat opgelost moet worden voor persoonlijk geluk,

of als een volksgezondheidscrisis, het heeft hoe dan ook meer aandacht nodig.

De mens heeft absoluut een fantastische wereld gecreëerd en toch is geen van de mooie spullen die we hebben gemaakt,

in staat om onze diepe, biologische behoefte aan verbinding te vervullen.

De meeste dieren halen wat ze nodig hebben uit hun fysieke omgeving; wij hebben daarvoor elkaar nodig.

En op dat gegeven moeten we onze wereld inrichten.

Laten we samen eens iets proberen.

Laten we nu meteen met iemand contact zoeken.

Het maakt niet uit of jíj je een beetje eenzaam voelt,

of als je een ander een fijnere dag gunt.

Schrijf bijvoorbeeld aan een vriend die je al een tijdje niet gesproken hebt,

bel een familielid met wie je het contact hebt verloren,

nodig een maatje van je werk uit voor een kop koffie.

Of ga eens ergens heen waar je doorgaans te bang of te lui voor bent, zoals een spellenavond of een sportclub.

Iedereen is anders, dus je weet vast wel iets wat bij jou past.

Misschien komt er niets uit, en dat is ook prima.

Doe dit niet met hooggespannen verwachtingen. Het doel is alleen om je een beetje open te stellen.

Om je relatiespieren te trainen, zodat ze steeds sterker worden.

Of om anderen te helpen die spieren te trainen.

We willen twee boeken adviseren, die we lazen bij ons onderzoek voor deze video: (Dit is geen betaalde reclame.)

Emotionele Eerste Hulp, door Guy Winch.

Dit boek belicht onder andere, hoe je met eenzaamheid kunt omgaan, op een manier die we behulpzaam en uitvoerbaar vonden.

En Eenzaamheid; de menselijke aard en de behoefte aan sociale interactie door John Cacioppo en William Patrick.

Het is een onderhoudende en wetenschappelijk onderbouwde verkenning van de vraag waarom we eenzaamheid als biologisch ervaren.

Hoe het zich in de samenleving heeft verspreid en wat de wetenschap als mogelijkheden ziet om eraan te ontsnappen.

Links naar beide boeken zijn te vinden in de beschrijving onder de video.