Wikiō
Palapala
I Dekemaba 2019 ua
haʻi aku nā luna Kina i ka honua e laha ana kahi maʻi ma ko lākou mau kaiāulu.
I nā mahina aʻe, ua laha i nā ʻāina ʻē aʻe, me nā hihia e pālua i nā lā.
ʻO kēia maʻi ʻo ka Severe Acute Respiratory Syndrome-Related Coronavirus 2 ka mea
e hoʻomaka ai ka maʻi i kapa ʻia ʻo Covid-19 a kapa ʻia nā mea a pau he coronavirus.
He aha ka mea e hoʻopili ai i ke kanaka a he aha kā mākou e hana ai?
[Intro Music]
ʻO ka maʻi maʻi he hull wale nō e pili ana i nā mea genetic a me kekahi mau protein, ʻaʻole paha he mea ola.
Hiki iā ia ke hoʻonui iā ia iho ma ke komo ʻana i kahi cell ola.
Hiki ke laha ʻo Corona ma nā ʻili,
akā ʻaʻole maopopo ka lōʻihi o ke ola ʻana ma luna o lākou.
ʻO ke ala nui o ka laha ʻana, ʻo ia ka maʻi droplet i ka wā e ʻu ai ka poʻe, a i ʻole ʻoe e hoʻopā i kekahi maʻi a laila i kou alo, e
ʻōlelo ʻoe e hamo i kou mau maka a ihu paha.
Hoʻomaka ka huakaʻi ma ʻaneʻi, a laila hoʻopaʻa i kahi kaʻa ma ke ʻano he stowaway hohonu i loko o ke kino ʻO
kāna huakaʻi ʻo ka ʻōpū, ka spleen a i ʻole ka māmā, kahi e loaʻa ai ka hopena nui loa.
Hiki i kekahi mau maʻi maʻi corona ke kumu i kahi kūlana koʻikoʻi.
Hoʻopili ʻia nā māmā me nā piliona o nā epithelial cell.
ʻO kēia nā ʻāpana palena o kou kino, e hoʻopaʻa ana i kou mau kino a me ka mucosa e kali ana e loaʻa i ka maʻi.
Hoʻopili ʻo Corona i kahi mea hoʻokipa kikoʻī ma nā membrane o kāna mea i hoʻopaʻa ʻia e hoʻokomo i kāna mea genetic.
ʻO ke kelepona, naʻaupō i ka mea e hana nei, hoʻokō i nā ʻōlelo aʻo hou, he mea maʻalahi loa:
kope a hui hou.
Hoʻopiha ia i nā kope hou aʻe o ka maʻi kumu mua a hiki i kahi koʻikoʻi a loaʻa i kahi kauoha hope
, hoʻopau iā ia iho.
Hoʻoheheʻe ʻia ke ʻano kelepona, e hoʻokuʻu ana i nā ʻāpana corona hou e mākaukau e hoʻouka i nā cell hou.
Piʻi nui ka helu o nā sela i hoʻopaʻa ʻia
Ma hope o 10 mau lā, ua loaʻa nā miliona o nā maʻi maʻi i ka maʻi, a ʻo nā piliona o nā maʻi maʻi i hoʻopili ʻia i ka māmā.
ʻAʻole i nui ka pōʻino o ka maʻi, akā ke hoʻokuʻu nei ʻo corona i kahi holoholona maoli ma luna ou,
kou ʻōnaehana pale.
ʻO ka ʻōnaehana pale, ʻoiai ma laila e pale aku iā ʻoe, hiki ke pilikia maoli iā ʻoe iho a pono ke hoʻoponopono paʻa.
A i ka wā e kahe ana nā cell immune i loko o ka māmā e hakakā i ka maʻi maʻi, hoʻopilikia ʻo Corona i kekahi o lākou a hoʻokumu i ka huikau.
ʻAʻohe pepeiao a ʻaʻohe maka paha.
Kūkākūkā lākou ma o nā protein ʻike liʻiliʻi i kapa ʻia ʻo cytokines.
Ma kahi kokoke i kēlā me kēia ʻano hoʻoikaika kino nui e hoʻomalu ʻia e lākou.
Hoʻoulu ʻo Corona i nā cell immune i hoʻopili ʻia a hoʻōho i ka pepehi kanaka koko.
Ma ke ʻano, hoʻokomo ʻo ia i ka ʻōnaehana pale i loko o kahi hakakā hakakā a hoʻouna aku i nā koa i ʻoi aku ka nui ma mua o ka pono, e hoʻopau i kāna mau kumuwaiwai a hoʻopilikia.
ʻElua ʻano o nā pūnaewele e hoʻopōʻino.
ʻO ka mea mua, nā neutrophils, he mea maikaʻi loa i ka pepehi ʻana i nā mea, me kā mākou mau cell.
I ko lākou hōʻea ʻana i kā lākou mau kaukani, hoʻomaka lākou e puhi i nā enzyme e luku ai i ka nui o nā hoaaloha e like me nā ʻenemi.
ʻO nā ʻano mea nui ʻē aʻe e hele i loko o ka puʻuwai, ʻo ia nā killer T-cell, ka mea maʻamau e kauoha i nā cell i maʻi ʻia e pepehi i ke ola.
Me ka huikau, hoʻomaka lākou e kauoha i nā cell olakino e pepehi pū iā lākou iho.
ʻOi aku ka nui aʻe o nā cell immune e hiki mai ana, ʻoi aku ka nui o ka pōʻino a lākou e hana ai, a ʻoi aku ka maikaʻi o ka ʻiʻo māmā a lākou e pepehi ai.
Hiki i kēia ke lilo i mea ʻino loa a hiki ke hōʻeha mau i ka hiki ʻole ke hoʻihoʻi ʻia, e alakaʻi ai i ke kino kīnā o ke ola.
I ka hapanui o nā hihia, hoʻihoʻi mālie ka ʻōnaehana pale.
Pepehi ia i nā pūnaewele i hoʻopili ʻia, hoʻopau i nā maʻi maʻi e hoʻāʻo nei e hoʻopili i nā mea hou a hoʻomaʻemaʻe i ke kahua kaua.
Hoʻomaka ka hoʻōla.
ʻO ka hapa nui o ka poʻe i loaʻa i ka maʻi Corona e loaʻa iā ia me nā hōʻailona maʻalahi.
Akā ʻoi aku ka nui o nā hihia i koʻikoʻi a koʻikoʻi paha.
ʻAʻole mākou ʻike i ka pākēneka no ka mea ʻaʻole i ʻike ʻia nā hihia āpau,
akā palekana ke ʻōlelo ʻia he ʻoi aku ka nui ma mua o ka maʻi maʻi. I nā hihia koʻikoʻi,
ua make nā miliona o nā epithelial cell a me lākou, ua pau ka pale pale o nā māmā.
ʻO ia ke ʻano o ka alveoli - nā ʻeke ea liʻiliʻi e puka mai ai ka hanu - hiki ke loaʻa i ka maʻi bacteria ʻaʻole ia he pilikia nui.
Loaʻa nā maʻi i ka maʻi pneumonia.
Paʻakikī a paʻakikī paha ka hanu, a pono nā mea maʻi i nā ventilator e ola ai.
Ua hakakā ka ʻōnaehana pale i ka piha piha no nā pule a hana i nā miliona o nā mea kaua antiviral.
A i ka hoʻomāhuahua ʻana o nā kaukani bacteria, ua nui loa.
Komo lākou i loko o ke koko a hoʻonui i ke kino; inā hiki mai kēia, make paha.
Hoʻohālikelike pinepine ʻia ka maʻi ʻo Corona i ka maʻi maʻi, akā ʻoiaʻiʻo, ʻoi aku ka pōʻino.
ʻOiai paʻakikī ka helu o ka make i ka wā o kahi maʻi maʻi e hoʻomau nei,
ʻike maopopo mākou he ʻoi aku ka lele a ʻoi aku ka wikiwiki o ka maʻi maʻi.
ʻElua mau wā e hiki mai ana no kahi maʻi maʻi e like me Corona: wikiwiki a lohi.
ʻO ka wā e hiki mai ana mākou e ʻike ai ma muli o ke ʻano o kā mākou hana ʻana iā ia i nā lā mua o ka laha.
ʻO kahi maʻi maʻi wikiwiki e weliweli a lilo i nā ola he nui;
ʻaʻole e hoʻomanaʻo ʻia kahi maʻi maʻi lohi e nā puke mōʻaukala.
ʻO ka hihia ʻino loa no ka maʻi maʻi wikiwiki e hoʻomaka me ka wikiwiki o ka maʻi maʻi
no ka mea ʻaʻohe mea kūʻē i kahi e lohi ai.
No ke aha kēia ʻino loa?
I kahi maʻi maʻi wikiwiki, nui ka poʻe e maʻi i ka manawa like.
Inā nui loa nā helu, ʻaʻole hiki i nā ʻōnaehana mālama ola ke mālama.
ʻAʻole lawa nā kumuwaiwai, e like me nā limahana lapaʻau a i ʻole nā mea hana e like me ventilators, i koe e kōkua i nā poʻe āpau
E make nā kānaka me ka mālama ʻole ʻia.
A i ka nui o nā limahana mālama ola e maʻi iā lākou iho, e hāʻule hou ka hiki o nā ʻōnaehana mālama olakino.
Inā lilo kēia i hihia, a laila pono e hoʻoholo ʻia e pili ana i ka mea e ola a ʻo wai ʻaʻole.
Piʻi nui ka nui o nā mea make ma ia ʻano hiʻohiʻona.
I mea e pale aku ai i kēia, ʻo ka honua - ʻo ia hoʻi mākou āpau - pono e hana i ka mea hiki ke hoʻololi i kēia i kahi maʻi maʻi lohi.
Hoʻolohi ʻia kahi maʻi maʻi e nā pane kūpono.
ʻOi loa i ka wā mua, i hiki i ka poʻe maʻi ke loaʻa i ka lāʻau lapaʻau a ʻaʻohe wahi koʻikoʻi me nā haukapila i hoʻopilikia ʻia.
No ka loaʻa ʻole o kā mākou kano no Corona, pono mākou e hoʻomaʻamaʻa i kā mākou ʻano,
e hana e like me ka lāʻau lapaʻau. ʻElua mau mea wale nō kēia:
- ʻAʻole i loaʻa i ka maʻi; a me 2. ʻAʻole e hoʻopili i nā poʻe ʻē aʻe.
ʻOiai he mea liʻiliʻi ia, ʻo ka mea maikaʻi loa āu e hana ai ʻo ka holoi ʻana i kou mau lima.
ʻO ke kopa he mea hana ikaika.
Hoʻopili ʻia ka maʻi corona i loko o kahi papa momona;
ʻO ka kopa e wāwahi i kēlā momona a waiho ʻia ʻaʻole hiki iā ia ke hoʻopā iā ʻoe.
He pahee nō hoʻi kou mau lima, a me nā neʻe mechanical o ka holoi ʻana, ua ʻoki ʻia nā maʻi maʻi.
No ka hana pono ʻana, holoi i kou mau lima me he mea lā ua ʻoki ʻoe i kekahi mau jalapeños a makemake ʻoe e hoʻokomo i kāu mau leki pili ma hope.
ʻO ka mea aʻe ʻo ka hele ʻana i ka nohona, ʻaʻole ia he ʻike maikaʻi,
akā he mea maikaʻi ke hana. ʻO ia hoʻi: ʻaʻohe pūliki, ʻaʻohe lulu lima.
Inā hiki iā ʻoe ke noho ma ka home, e noho ma ka home no ka pale ʻana i ka poʻe pono e hele i waho no ka hana ʻana o ke kaiāulu:
mai nā kauka a i nā cashiers, a i ʻole nā mākaʻi; Ke hilinaʻi nei ʻoe ma luna o lākou a pau; ke hilinaʻi nei lākou a pau iā ʻoe i ʻole e maʻi.
Ma ka pae ʻoi aku ka nui, aia nā quarantine, ʻo ia ke ʻano o nā mea like ʻole, mai nā palena huakaʻi a i ʻole nā kauoha maoli e noho ma ka home.
ʻAʻole maikaʻi ka Quarantine i ka ʻike a ʻaʻole kaulana.
Akā kūʻai lākou iā mākou - a ʻoi aku ka poʻe noiʻi e hana ana i ka lāʻau lapaʻau a me nā lāʻau lapaʻau - ka manawa koʻikoʻi
No laila inā hoʻokomo ʻia ʻoe ma lalo o ka quarantine, pono ʻoe e hoʻomaopopo i ke kumu, a mahalo iā ia.
ʻAʻohe o kēia mea leʻaleʻa. Akā i ka nānā ʻana i ke kiʻi nui, he kumukūʻai liʻiliʻi maoli ia e uku.
ʻO ka nīnau o ka pau ʻana o nā maʻi maʻi maʻi, e pili ana i ka hoʻomaka ʻana;
inā hoʻomaka wikiwiki lākou me kahi pali pali, pau lākou i ka ʻino.
Inā hoʻomaka lākou me ka lohi, me kahi piʻi ʻole, hoʻopau lākou i ka okay-ish.
A i kēia mau lā, aia maoli nō i loko o ko kākou mau lima.
Literally, and
figuratively.
Mahalo nui i ka poʻe akamai i kōkua iā mākou i ka manawa pōkole me kēia wikiō,
ʻo ko mākou World In Data,
ka paʻi pūnaewele no ka noiʻi a me ka ʻikepili i nā pilikia nui o ka honua
a pehea e holomua ai i ka hoʻoponopono ʻana iā lākou.
E nānā i kā lākou pūnaewele. Aia pū kekahi ʻaoʻao i hoʻonui mau ʻia i ka maʻi maʻi Corona
[Outro music]