ویدئو

متن

‫در دسامبر 2019، مقامات چینی جهان رو

‫از پخش ویروسی بین اجتماعاتشون مطلع کردن.

‫در طی ماه های بعد، این ویروس به سایر کشورها گسترش پیدا کرد، و تعداد موارد ابتلا هرچند روز دو برابر شد.

‫این ویروس «کروناویروس مرتبط با نشانگان حاد تنفسی 2» هست،

‫عامل بیماری Covid-19 که همه برای سادگی بهش میگن کروناویروس.

‫دقیقا چه اتفاقاتی میفته وقتی یه نفر به این ویروس آلوده میشه، و همه ما چکار باید بکنیم.

‫یه ویروس عملا فقط پوسته ای حول مواد ژنتیکی و چند پروتئین هست، و سخت بشه حتی زنده در نظرش گرفت.

‫ویروس فقط با ورود به یه سلول میتونه خودشو تکثیر کنه.

‫کرونا میتونه از طریق سطوح پخش بشه،

‫ولی هنوز مشخص نیست که چقدر میتونه روی سطوح زنده بمونه.

‫راه اصلی سرایتش به نظر میرسه که از طریق ریزقطرات تنفسی باشه، وقتی که افراد سرفه می کنن،

‫یا وقتی شما با فردی که بیمار هست تماس داشته باشین و به صورتتون دست بزنید.

‫مثلا چشم یا بینی تون رو بمالید.

‫ویروس سفرش رو از اینجا آغاز می کنه، و بعد به اعماق بدن وارد میشه.

‫مقصدهاش روده ها، طحال و ریه ها هستن، و در اینجاها شدیدترین اثرات رو میتونه بذاره.

‫حتی فقط چند کروناویروس میتونن شرایط بغرنجی رو رقم بزنن.

‫ریه ها از میلیاردها سلول اپی‌تلیال پوشیده شدن.

‫اینها سلولهای مرزی در بدن شما هستن که اندامها و مخاط شما رو پوشش میدن، و قریب الوقوعه که آلوده بشن.

‫کرونا به گیرنده خاصی در غشای قربانی های خودش متصل میشه تا از این طریق مواد ژنتیکی خودش رو تزریق کنه.

‫سلول بی خبر از اینکه چه اتفاقی داره میفته، دستورالعملهای جدید رو پیاده می کنه، که خیلی ساده هم هستن؛ کپی و ساخت مجدد.

‫سلول پر میشه از کپی های بیشتر و بیشتری از ویروس تا به یه نقطه بحرانی میرسه و دستور نهایی رو دریافت می کنه:

‫تخریب خود.

‫سلول به نوعی حل میشه و ذرات کرونای جدید که آماده حمله به سلولهای بیشتری هستن رو آزاد می کنه.

‫تعداد سلولهای آلوده شده بطور نمایی افزایش پیدا می کنن.

‫بعد از حدود ده روز، میلیون ها سلول بدن آلوده شدن، و میلیاردها ویروس ریه ها رو اشغال کردن.

‫ویروس هنوز آسیب زیادی وارد نکرده، ولی کرونا الان هیولایی رو به جون تون میندازه؛ سیستم ایمنی خودتون رو.

‫سیستم ایمنی اگرچه وظیفه ش محافظت از شماست، ولی میتونه بسیار براتون خطرناک بشه و به همین خاطر نیاز به نظارت دقیق داره.

‫با هجوم سیستم ایمنی به ریه ها برای مبارزه با ویروس، کرونا تعدادی از اونها رو آلوده می کنه و باعث سردرگمی میشه.

‫سلولها گوش و چشم ندارن،

‫اونها غالبا از طریق پروتئین های اطلاعاتی کوچیکی به نام سایتوکین ها ارتباط برقرار میکنن. تقریبا همه واکنشهای مهم ایمنی توسط اونها کنترل میشه.

‫کرونا باعث میشه که سلول های ایمنی آلوده شده بیش از حد واکنش نشون بدن و دست به قتل عام بزنن. به بیانی کرونا

‫سیستم ایمنی رو به یه جنون جنگی میندازه، که باعث میشه بیشتر از اونچه که باید سرباز بفرسته که این عامل اتلاف منابع و آسیب هست.

‫دو نوع سلول به طور خاص آشوب به پا می کنن؛

‫اول نوتروفیل ها که تخصص خاصی در کشتن چیزها از جمله خود ما دارن.

‫در حالیکه به شمار هزاران وارد میشن، شروع به پمپ کردن آنزیم ها به بیرون می کنن، و همونقدر که از دشمنان، از دوستان رو هم میکشن.

‫نوع مهم دیگه ای از سلولها که دچار جنون جنگی میشن، سلول های T هستن که معمولا به سلولهای آلوده دستور خودکشی برنامه ریزی شده میدن.

‫در وضعیت گیجی که این سلولها هستن، به سلولهای سالم هم دستور خودکشی میدن.

‫هرچی سلولهای ایمنی بیشتری میرسن، آسیب بیشتری وارد می کنن و بافت سالم بیشتری از ریه رو میکشن.

‫اوضاع میتونه اونقدر بد شه که آسیب دائمی و غیرقابل برگشتی به ریه بصورت ناتوانی مادام العمر وارد بشه.

‫در اکثر موارد سیستم ایمنی کم کم دوباره کنترل اوضاع رو بدست میگیره؛

‫سلول های آلوده رو میکشه، ویروسهایی که در تلاش برای آلوده کردن سلولهای جدیدی هستن رو متوقف، و میدان جنگ رو تمیز می کنه.

‫و بهبود شروع میشه. اکثریت غالب افراد مبتلا شده به کرونا با علائم نسبتا ملایمی اون رو پشت سر میذارن،

‫ولی بسیاری از موارد شدید و حتی وخیم میشن.

‫ما نرخ این موارد رو نمی دونیم، چون همه موارد کرونا تشخیص داده نشدن،

‫ولی راحت میشه گفت که بسیار بالاتر از نرخ مربوط به آنفولانزاست. در موارد حادتر،

‫میلیون ها سلول اپی‌تلیال می میرن، و با مرگ اونها لایه محافظتی ریه از بین میره.

‫در نتیجه آلوئولها؛ کیسه های هوای کوچیکی که تنفس از طریق اونها صورت میگیره میتونن توسط باکتری هایی آلوده بشن که در حالت عادی مشکل‌ بزرگی ایجاد نمی کردن.

‫بیماران دچار عفونت ریه میشن،

‫تنفس سخت یا حتی بی ثمر میشه، و بیماران برای زنده مونده به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز پیدا می کنن.

‫در این هنگام سیستم ایمنی چند هفته با تمام توان جنگیده و میلیونها ضدویروس ساخته، و با هزاران باکتری

‫که به سرعت در حال تکثیر هستن، مغلوب میشه.

‫اونها وارد خون شده و بدن رو تحت سلطه خودشون می گیرن. وقتی این اتفاق بیفته، مرگ بسیار محتمله.

‫کروناویروس اغلب با آنفولانزا مقایسه میشه، اما در واقعیت بسیار خطرناک تره.

‫اگرچه سخت بشه نرخ دقیق کشندگی رو در حین یک همه‌گیری تعیین کرد، ما با قطعیت می دونیم که

‫سرایتش بسیار بالاتر و سرعت پخشش بیشتر از آنفولانزاست.

‫دو آینده برای یه همه‌گیری مث کرونا متصور هست؛ کند و سریع.

‫اینکه کدوم آینده رخ بده بستگی به واکنش همه ما در روزهای آغازین شیوع داره.

‫یه همه گیری سریع وحشتناکه و جان بسیاری رو میگیره، اما همه گیری کند در کتابهای تاریخ به یاد نخواهد موند.

‫بدترین سناریوی ممکن برای یه همه گیری سریع با نرخ بالای ابتلا شروع میشه،

‫چون هیچ اقدامی برای کند کردنش انجام نمیشه.

‫چرا این حالت خیلی بده؟

‫در یه همه گیری سریع افراد زیادی بطور همزمان بیمار میشن،

‫اگه این عدد زیادی بزرگ بشه، نظام بهداشت و درمان توانایی پاسخگویی رو از دست میده.

‫منابع کافی مثل پرسنل پزشکی یا تجهیزاتی مثل دستگاه تنفس مصنوعی برای کمک به همه وجود نداره،

‫افراد بدون اینکه درمانی دریافت کنن می میرن، و بطور همزمان با

‫مریض شدن کارکنان بیشتری از نظام بهداشت و درمان، ظرفیت سیستم حتی کمتر هم میشه.

‫اگه این حالت اتفاق بیفته، اونوقت تصمیم های وحشتناکی در مورد اینکه کی زنده بمونه و کی نه، باید گرفته بشه.

‫در این سناریو تعداد کشته ها به شدت بالا میره.

‫برای جلوگیری از وقوع این حالت، دنیا یعنی همه ما باید تمام اونچه که میتونیم برای تبدیل این همه گیری به حالت کند انجام بدیم.

‫همه گیری با پاسخ های درست میتونه کند بشه.

‫بخصوص در فاز ابتدایی، طوریکه هرکسی که بیمار شد ‫ بتونه درمان دریافت کنه و به اونجایی نرسه که بیمارستانها ظرفیتشون تکمیل شه.

‫چون واکسنی برای کرونا نداریم، باید رفتار اجتماعی مون رو طوری مهندسی کنیم که

‫بصورت یه واکسن اجتماعی عمل کنه. این بطور ساده به معنای دو چیزه؛

‫آلوده نشدن، و آلوده نکردن دیگران

‫با اینکه بدیهی به نظر میاد، ولی بهترین کاری که میتونید انجام بدید شستن دستهاتونه.

‫صابون به واقع سلاح قدرتمندیه.

‫ویروس کرونا عملا توسط یه لایه چربی احاطه شده. صابون این لایه رو میشکنه و ویروس توانایی آلوده کردن رو از دست میده.

‫همچنین با لیز کردن دستهاتون و با حرکات مکانیکی شستن، ویروسها دور انداخته میشن.

‫برای انجام صحیحش، طوری دستاتون رو بشورین که انگار یه فلفل هالوپینو رو بریدین و الان میخواین لنز چشمی تون رو بذارین!

‫مورد بعدی فاصله گیری اجتماعی هست، که خب تجربه خوبی نیست،

‫ولی کار خوبیه. این به معنای امتناع از بغل کردن و دست دادنه.

‫اگه میتونید خونه بمونید برای محافظت از اونهایی که برای عملکرد جامعه لازمه بیرون باشن، از دکترها گرفته

‫تا صندوق دارها، یا افسران پلیس. شما به همه اونها وابسته هستید، و سلامت اونها به شما وابسته ست.

‫در مقایس بزرگتر قرنطینه هست که میتونه معانی مختلفی داشته باشه، از محدودیتهای سفر گرفته تا دستورهای مستقیم موندن در خونه.

‫قرنطینه ها تجربه جالبی نیستن و قطعا محبوب هم نیستن،

‫ولی اونها برای ما و بخصوص محققانی که روی دارو و واکسن کار می کنن، زمان حیاتی ای رو میخرن.

‫بنابراین اگه تحت قرنطینه قرار گرفتید، باید دلیلش رو درک کنین و بهش احترام بذارین.

‫هیچکدوم از اینا باحال نیست. ولی تصویر بزرگتر رو که نگاه کنیم، هزینه خیلی کوچیکی برای پرداختنه.

‫پاسخ این سوال که همه گیری ها با چه وضعی تموم بشن، بستگی به این داره که با چه وضعی شروع بشن. اگه سریع و با شیب تندی شروع بشن، پایان بدی دارن.

‫اگه کند و با شیب نه چندان تندی شروع بشن، پایان قابل قبول تری دارن. و در این روز و زمان،

‫انتخاب سراسر در دستان همه ماست،

‫چه بطور تحت الفظی،

‫و چه نمادین.

‫یه تشکر بزرگ از متخصصینی که با وجود زمان کم ما رو در ساخت این ویدئو کمک کردن،

‫بخصوص «جهان ما در غالب داده»، انتشارات آنلاین برای تحقیقات و داده ها در مورد بزرگترین مسائل جهان و اینکه چطور میشه در حل اونها جلو رفت.

‫سری به سایتشون بزنین. همچنین یه صفحه در مورد همه گیری کرونا داره که مرتب به روز میشه.

‫زیرنویس فارسی: حمیدرضا بیدار ‫hr.bidar{gmail.com